Rivojlantirish instituti


/ / T IK U V VA T R IK O T A J M A S H I N A L A R I



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/79
Sana04.02.2023
Hajmi3,72 Mb.
#907746
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   79
Bog'liq
Ogye9gjdzPWPsKmEw3n6

/ /
T IK U V VA T R IK O T A J M A S H I N A L A R I
B 0 B
 
D ETA LLA R IN IN G Y E Y IL ISH I VA U N IN G

SABABLARI
2 .1 . M a s h in a d e ta lla r in in g y e y ilish i va ularda
u ch ra y d ig a n n u q so n la r
Tikuvchilik va trikotaj korxonalarida ishlatiladigan texnologik 
m as h in a va m e x a n izm lar de tallarining o ‘lcham lari yeyilish yoki 
ayrim n u q s o n la r tufayli c h iz m a va texnik shartlarda k o ‘rsatilgan 
dastlabki o i c h a m i g a nisbatan o ‘zgaradi. Ishqalanish kuchi, yuza 
q a tla m n in g c h a rc h a sh i, o rtiq c h a kuchlanish yoki d e ta lla r o ‘zaro 
joylashishining buzilishi oq ib atid a z o ‘riqishlar t a ’sirida detallar 
yeyiladi.
Yeyilish natijasida detallarning yuza qatlamining sifati, geometrik 
o ‘l c h a m la r i va shakli o ‘z g a ra d i. Ish y u z a la r d a c h iz i q c h a l a r , 
k o ^ h i s h l a r hosil b o ‘lib, g e o m e trik shakli silindr k o ‘rin is h d a n
oval holatga o ‘tadi, deta lla rn in g uzunligi b o ‘yicha kon u s k o ‘rini- 
shidagi nuqsonlari yuzaga keladi, ayrim hollarda egilish sodir b o ‘ladi. 
D etallar yuza q a tla m in in g xususiyatlari h a m o ‘zgaradi. O q ib a td a
m ashina va jih o z la rd a fizik yeyilish sodir b o ‘ladi.
T exnologik m a s h in a va m ex a n iz m la rn in g m e ’yorda ishlashi 
belgilangan ish u n u m id a yuqori sifatli m ah su lo t ishlab c hiqarish 
u c h u n k a m energiya va m aterial sarflab texnologik ja ra y o n la rn in g
bajarilish texnik talablariga mosligi bilan baholanadi.
M a s h i n a la r d a n fo y d a la n is h j a r a y o n i d a u la r m e x a n iz m la r i 
dastlabki a n iq lik la rin in g y o ‘qolishi, tex n o lo g ik ja r a y o n la r n in g
buzilishi, ish u n u m in in g pasayishi, ayrim hollarda detallarning 
sinishi oqibatida u la rb a rv a q t ishdan chiqadi. S h unday qilib, m ex a ­
nizm la r asta-sekin o ‘ziga nisbatan q o ‘yilgan talablarni q a n o a t-
lantirm ay q o ‘yadi. B un d a y o ‘zgarishlar ish ja ra y o n id a ishqalanish 
kuchlari, issiqlik-kimyoviy hodisalar, m exanik buzilishlar va q a to r 
fizik yeyilishni yuzaga keltiruvchi sabablar t a ’sirida d e ta lla r g e o ­
m etrik oM cham larining o ‘zgarishi tufayli sodir b o ‘ladi.
M a sh in a la r ishlash xususiyatining y o ‘qolishiga asosiy sabab 
q o ‘zg‘a lu v c h a n b irik m a la r n in g yeyilishidir. Yeyilish o q ib a tid a
m ash in a la r uzel va m e x a n izm larin in g detallari orasida n o o ‘rin 
tirqishlar hosil b o ‘lib, ularn in g ishlashiga salbiy t a ’sir k o ‘rsatadi. 
Ish jarayonida detallarning sinishi k a m d a n k am uchraydigan holat. 
M a ’lumki, t a ’mirlash ja r a y o n id a m a s h in a detallari 8 5 - 9 0 % ning
14


yeyilishi, 10—15 % igina sinishi kuz a tila di. Yeyilish, dastlab, 
jih o z la rn in g ishlash xususiyatlarini y o m o n la s h tira d i, harajatlarni 
o rttira d i, o q ib a td a m a s h i n a d a n fo y d ala n ish iqtisodiy j i h a t d a n
m aqsadga m uvofiq b o ‘lm ay qoladi.
Fizik yeyilish mashinalarning konstruktiv xossalari, uning tay­
yorlash sifati, yuklanish xarakteri, ulardan ekstensiv va intensiv foyda­
lanish, xizmat ko ‘rsatish sharoiti va boshqa omillarga bog‘liq bo ‘ladi.
Y eyilishning sodir b o ‘lishi va u n in g o ‘sib borish xarakterini 
kuzatish sh u n i k o ‘rsatadiki, m a s h in a d a n t o ‘g ‘ri foydalangan va 
o ‘z vaqtida texnik xizm at k o ‘rsatilgan paytda yeyilish asta-sekin 
o ‘sib boradi va m ash in a n in g ishlash davomiyligiga b o g ‘liq b o ‘ladi. 
Y eyilishning vaqt b o ‘y icha o ‘sib borishi, o d a td a , egri c hiziq bilan 
x a ra kterlana di (2-ra sm ).
I sirtdagi yeyilish birik m a n in g b o s h la n g ‘ich ishini tavsiflaydi 
va bu m a s h in a detallari o ‘z a ro u rinuvchi sirtlarining o ‘zaro m os- 
lashish davridir. M oslashish yeyilishning jadallik darajasi b o ‘lib, 
detal sirtlari sifatiga bog‘liq. Detallarning ishqalanadigan yuzalariga, 
birikmalar shartlariga muvofiq ularga qanchalik a niq ishlov berilgan 
b o ‘lsa, s h u n c h a ka m yeyiladi.
II m aydon - birikmaning m e ’yorda ishlash davri. Bu m aydonda 
yeyilish asta-sekin o ‘sib boradi va birikm aning ishlash davomiyligiga 
b o g ‘liq b o ‘ladi.
I II m a y d o n - yeyilishning jadal o ‘sib borish davri. Bu paytda 
b irik m a lar orasidagi tirqish kattalashadi. B irikm alarning ishlashi 
bu p a y td a turli xildagi s hovqin va taqillashlarni keltirib chiqaradi.

Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish