Rivojlantirish instituti

1 .2 . T ikuv v a trik otaj m a sh in a la rin in g te x n ik h o la tin i
ish ja r a y o n id a b a h o la sh
Tikuv va trikotaj korxonalari m ashina yoki uskunalarining texnik 
holati u la r stru k tu r p a ra m e trla rin in g son qiym atlari bilan b a h o - 
lanadi. G e o m e tr ik o ‘lch a m la r, bosim , aylanish chastotasi, tebra- 
nish am plitudasi, shovqin darajasi, harorat, kuchlanish va q u w a t n i
tavsiflaydigan fizik kattaliklar 
stru ktu r param etrlardir.
N o m in a l 
(j'o), ruxsat etilgan (S r) va chegaraviy 
(S ch)
s tr u k tu r p a ra m e tr la r
b o ‘ladi.
S tru k tu r p a ra m e tr n in g n o m in a l qiy m a ti b o s h la n g ‘ich qiym at 
b o ‘lib, yangi m a h s u lo tn in g p a ra m e tr ig a m o s keladi. S tru k tu r
5

---

p a ra m etrla rn in g ruxsat etilgan qiym ati nosozlik chegarasi b o ‘lib 
hisoblanadi. P a ra m e trn in g ruxsat etilgan qiym a tida m ash in a ishga 
yaroqli, lekin past e ksplua tatsion k o ‘rsatkich bilan navbatdagi 
t a ’m ir la s h g a c h a ishlay o lsa h a m , a slid a n o s o z
h is o b la n a d i. 
M a sh in a n in g qolgan holatini 1-ra sm d a n (I, II, 
III 
vaziyatlar) 
tu shunib olish m u m k in .
S t r u k t u r p a r a m e t r n i n g c h e g a r a v i y q i y m a ti m a s h i n a d a n
foydalanish (ekspluatatsiya) k o ‘rsatkichining s h u n d a y pasayishiga 
m os keladiki, u n d a m a s h in a d a n foydalanish texnik va iqtisodiy 
j ih a td a n m aqsadga m uvofiq boNmaydi.
In k o rla r vaqt o ‘tib borishi bilan yoki tasodifan yuzaga kelishi 
m u m k in . 
Vaqt o ‘tishi bilan sodir b o ‘ladigan inkorlar,
k o ‘p in c h a
ishqalanadigan d e ta lla r yeyilishi t a ’sirida yuzaga keladi. 
Tasodifiy
in ko rla r
esa d e ta l la r d a to liq is h , m i k r o d a r z la r n in g a s ta - s e k in
t o ‘planishi (k o ‘payishi) t a ’sirida yuzaga keladi.
M a sh in a detallari texnik holatini b a h o la s h n in g ayrim u m u m iy
am aliy usullarini k o ‘rib chiqam iz. M a sh in a n i tashqi k o ‘rikdan 
o ‘tkazish orqali m ashina alohida uzel va detallarining ifloslanganlik 
darajasi, detallar holatining t o ‘g ‘riligi, ko ‘zga k o ‘rinadigan darajada 
shikastlanganlik izlari soni, nozichliklar, h im o y a q o plam alarining 
z a rarlanganligi, m o y uz a tis h s iste m a sin in g h olati va u c h ra s h i 
m u m k in b o ‘lgan bosh q a nosozliklar aniqlanadi. Ishlab chiqarilgan 
y a ro q s iz 'm a h s u lo tla r soniga qarab, uzel va detallarning nosozlik 
xarakteri a niqlanadi. M asa la n , tikuv m ash in a la rid a baxy a q ato r 
hosil qilish ja ra y o n id a baxya hosil q ilm asd a n o ‘tkazib yuborilsa, 
bu igna bilan moki orasidagi oraliq buzilganligini yoki igna n o to ‘g ‘ri 
o ‘rnatilganligini bildiradi.