|
8-rasm .
M ash in an i
o ‘rn a tish .
Г
.
. .
■ • * . • й’• • • "*• "•; v -
:
-л. •
••
. v
§
I
О ?
•
0
V V e • ' . ® •" ' / -
i m
' :
о.-
d
е
9 -rasm .
M a sh in a o stid ag i p o y d e v o r sxem asi.
A gar m a s h in a p o y d e v o rg a b o ltla r bilan q o tirilsa, u h olda
poydevorni quyish paytida boltlar u c h u n teshik hosil qiladigan
konussim on tiqinlar q o ‘yib ketiladi. Tiqinlar keyin chiqarib olinadi
va poydevorni o ‘rnatish tu g a g a n d a n s o ‘ng, bu teshiklar yopib
q o ‘yiladi.
B o s h q a k o n s t r u k s i y a d a g i p o y d e v o r l a r 9 - r a s m
b ,d ,e
d a
k o ‘rsatilgan.
Poydevor b e to n yoki g ‘ishtdan k o ‘tarilga nda n s o ‘ng 3 kun
qoldiriladi, s h u n d a n s o ‘ng u n g a m ash in a n i o ‘rn atish m u m k in
b o ‘ladi. Agar m ashina poydevorga em as, polga o ‘rnatilsa, pol tekis
b o ‘lishi kerak.
M ontaj ishlarini b o s h la s h d a n o ld in m o n ta j qilish joylarini
tayyorlash zarur. U yerlar yaxshi yoritilishi va texnik u sk u n a la r
bilan t a ’m in lan g a n b o ‘lishi kerak, qaysiki ularsiz m ontaj ishlarini
tezlashtirib b o l m a y d i .
Bunday uskunalarga:
- p arm alash, charxlash, payvandlash;
— k o ‘tarish-tashish qurilm alari: tallar, c h ig ‘irlar, d o m k ra tla r,
trosslar, kanatlar;
— chilangarlik m onta j asboblari;
- n a zorat-tekshirish asboblari kiradi.
3 .5 . Y an gi jih o z la r n i sin a sh v a ch in iq tirish
M ashina va m exanizm larni m ontaj qilish paytida og‘ir qismlarni
ko ‘tarish va tashish u c h u n hara k a tla n u v c h i kranlar, k o ‘taruvchi
tallar, c h ig l r la r , d o m k ra tla r, turli xil telejkalar (elektr va avtoyuk-
lagichlarjdan foydalaniladi. Vagonlardan yuklarni tushirishda ha m
b u n d a y q u rilm a lard a n foydalaniladi.
H a r a k a t la n u v c h i k r a n l a r t o ‘rt oyoqli va konsolli tu rla rg a
b o ‘linadi. Kranlarning yuk ko ‘tarish q u w a t i 1 va 2,5 to n n an i tashkil
qiladi.
M ontaj ishlarida lub, k a p ro n ip yoki p o ‘lat sim a rq o n la rd a n
foydalaniladi. B unda y a rq o n la rn in g yuk k o ‘tara olish qobiliyati
kataloglarda keltirilgan. U n d a n tashqari, yuk k o ‘tarishda zanjirlar,
yukni ilish u c h u n esa b ir shoxli yoki ikki shoxli ilm o q la rd an
foydalaniladi.
M ontaj vaqtini qisqartirish m aqsadida, ishlarni parallel olib
b o rish u c h u n h a ra k a tla n u v c h i d a stg o h va a p p a r a tl a r d a n h a m
foydalaniladi. N a z o ra t asbob-uskunalari: ruletka, yig‘iluvchi metr,
42
c h iz g ‘ich, u c h b u rc h a k lik , m ik r o m e t r , s h ta n g e n s irk u l, s h a y to n ,
osgic hla r, shivellerlar m o n ta j ishlarida ke ra k b o ‘ladi. B u la rd a n
ta s h q a ri, past kuchlanishli yoritish q u rilm a si, d u rad g o rlik a sbob-
u s k u n a la r i, kerakli h a jm d a y o g ‘o c h b ru sla r, ta x ta la r , m ixlar,
m eta ll taglik va tiq m a l a r b o ‘lishi kerak. M o n ta j q ilin ad ig a n jo y
de ta lla rni yuvish u c h u n v a n n a la r bilan jih o z la n is h i zarur. M ontaj
u c h u n kerakli b u y u m la r m e x a n ik u s ta x o n a t o m o n i d a n y e tkazib
beriladi.
Ishlab tu rg a n k o r x o n a d a b a rc h a m o n ta j ishlari t a ’m irla sh -
m e x a n ik a ustaxonasi b o sh lig ‘i yoki a lo h id a ta y in la n g a n shaxs
t o m o n i d a n boshqariladi. M o n ta j ishlari d a v o m id a m ex a n iz m va
q ism larning yig‘ilish sifati tekshirib boriladi.
M o n ta j ishlari tu g a g a n d a n s o ‘ng m a s h in a la r foydalanishga
topshiriladi. M ashinalarni m o n ta jd a n qabul qilib olish paytida
texnik shartlarga m os ravishda u larn in g sifati tekshiriladi. Dastlab,
m ashina asosining t o ‘g ‘ri o ‘rnatilganligi tekshiriladi. H a r bir turdagi
m a s h in a u c h u n ruxsat etilgan g orizontallik, vertikallik h a m d a
asosning bo sh q a e le m entlari texnik shartlarga m os kelishi kerak.
S h u y e rn in g o ‘z id a b u t u n m a s h i n a n i n g sifati, s o ‘ngra boltli
birikmalar, shuningdek, shkivlar, tishli g ‘ildiraklar va valdagi boshqa
d eta lla rn in g t o ‘g ‘ri o ‘tqazilganligi va ishonchliligi, s o ‘ng vallar
va p o d s h ip n ik la r birikm asi tekshiriladi. V allar p o d sh ip n ik lard a
erkin aylanishi va yig‘ishda bo sh q a nuqsonlari boMmasligi kerak.
J ih o z n in g t o ‘g ‘ri yig‘ilganligi, a lo h id a uzel va m ex a n izm larn in g
m uvozanatlashganligi tekshiriladi. D etallar, uzellar, m e x a n izm lar
va ular birikm alarining joylashishida turli xil c h e tg a chiqishlar
m a s h i n a d a q o ‘l l a n i l a d i g a n t e x n i k s h a r t l a r b o ‘y i c h a ru x sa t
etilgandan chetga chiqm asligi kerak. S h u n d a n s o ‘ng m as h in a salt
yurishda sinab k o ‘riladi. Boshlang‘ich tekshirishdan s o ‘ng m ashina
y u k b i la n
n a z o r a t s in o v id a n o ‘tk a z ila d i. N a z o r a t sinovlari
davomiyligi texnik shartlarga k o ‘ra a n iq la n ad i. N a z o r a t sinovi
b u y u r t m a c h i k o r x o n a ra h b a r lig i o s ti d a o ‘tk a z i la d i . N a z o r a t
sinovla ri p a y tid a m a s h i n a n in g ish u n u m i , ishlov b e rilad ig a n
m a h s u l o t sifati, x o m a s h y o s a rfi, c h i q i n d i l a r sifati va h a jm i
a niqlanadi. M ahsulotlar va c h iqindilar sifati harakatdagi m e ’yorlar
b o ‘yicha olinadi. M a h su lo tn in g sifati b u y u r tm a c h i korx o n an in g
tajribaxonalarida an iq la n ad i. N a z o r a t sinovlari paytida berilgan
m ash in a n i texnik ishlatish qoidalariga rioya qilish lozim. Agar
k o r x o n a d a s in a la y o tg a n m a s h i n a ish la sh i u c h u n m e ’yord ag i
a tm o s f e r a va ish la b c h iq a r is h s h a r o i tl a r i n i y a r a t is h n i n g iloji
43
boMmasa, etalon b o ‘lib hisoblanadigan oldindan tanlangan nazorat
mashinasi ishini boshqa m ashinalar ishi bilan solishtirib, ishlatishga
ruxsat etiladi.
Nazorat sinovi davomida mashina barcha mexanizmlari, uzellari,
d e ta lla r in in g ishi k u z a tib b o rila d i. Bu p a y td a a sosiy e ’t ib o r
m a s h i n a n in g te z a y la n a d ig a n va o g ‘ir y u k l a n g a n q ism la r ig a
qaratiladi. D etallarda urilish va titrashlar b o ‘lmasligi, ishqalana-
yotgan yuzalarning qizishi, m o y n in g m e ’yorida quyilib turilishi
tekshiriladi.
N a z o r a t sinovi m u d d a t i t u g a g a n d a n s o ‘ng m a s h i n a tala b
qilingan q u w a t d a tekshirib k o ‘riladi. Bu q u w a t m ashina pasportida
k o ‘rsatilgan quvvatdan oshmasligi kerak. M ontaj ishlari, m ash in a
ish u n u m i va u n d a ishlov beriladigan m ahsu lo tn in g sifati qoniqarli
natijalar b e rg a n d a n s o ‘ng, foydalanishga topshiriladi. M a sh in a n i
foydalanishga topshirishda belgilangan tartibda ikki to m o n la m a akt
tuziladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
