Respublikasi oliy va

jadval²⁹ “ALSKOM” sug`urta komaniyasining tahliliy balansini vertikal tahlili

Aktivlar va passivlar	Hisobot davrining boshida		Hisobot davrining oxirida
	Mln. so’mda	%	Mln. so’mda	%
Uzoq muddatli aktivlar	9978,6	70,30	12530,8	67,13
Joriy aktivlar	4215,1	29,70	6136,8	32,87
Jami aktivlar	14193,7	100	18667,6	100
O’z mablag`larining manbasi	6819,2	48,04	8074,2	43,25
Sug`urta zaxiralari	6851,2	48,27	10180,9	54,54
Jami majburiyatlar, shundan	523,3	3,69	412,5	2,21
Uzoq muddatli majburiyatlar	106,7	0,75	10,3	0,06
Joriy majburiyatlar	416,6	2,94	402,2	2,15
Passiv bo’yicha jami	14193,7	100	18667,6	100

Moliyaviy holatning mutloq ko’rsatkichlari bo’lib, balansning moddalari hisoblanadi. Balansda moddalar hisobot davrining boshi va oxiri bo’yicha alohida aks etadi. Moliyaviy holatga baho berish uchun hisobot davrida balans moddalarida yuzaga keluvchi o’zgarishlar aniqlanadi.

2012 yilning boshida “ALSKOM” sug`urta kompaniyasining balans valyutasi qiymati 14193.7 mln.so’mni tashkil qilgan. Yil oxiriga kelib uning qiymati 18667.6 mln.so’mga tenglashgan.

2012 yilning 1 yanvar holati bo’yicha sug`urta kompaniyaning jami aktivlarining 70.3%ni uzoq muddatli aktivlar, 29.7%ni joriy aktivlar tashkil qilgan. Passiv qismining 48.04%ni sug`urta kompaniyaining o’z mablag`lari

manbalari, 48.27% sug`urta zaxiralari, 3.69% o’zoq va joriy majburiyatlar tashkil qilgan. 2012 yilning 31 dekabri holatiga e`tibor qaratadigan bo’lsak, sug`urta kompaniyasining aktivlari va passivlari tarkibida o’zgarish yuz berganligini kuzatamiz. Sug`urta komaniyasining o’zoq muddatli aktivlarining ulushi yil oxirida yil boshiga nisbatan qariyb 3%ga kamaygan bo’lsa, joriy aktivlarning ulushi esa shu miqdorga oshgan. Natijada, uzoq muddatli aktivlarning ulushi yil oxirida 67.13%ni, joriy aktivlarning ulushi esa 32.87%ni tashkil qilgan. Sug`urta zaxiralari summasining yil yakunidagi ulushi qariyb 4%ga oshganligini kuzatamiz. Yil boshida sug`urta zaxirasi balans valyutasining 48.27%ni tashkil qilgan bo’lsa, yil oxirida uning ulushi 54.54%ga tenglashgan. Xulosa qilib aytganda, sug`urta kompaniyasida joriy aktivlarining ulushini uzoq muddatli aktivlar ulushiga nisbatan oshishi uning to’lov qobiliyatini, moliyaviy barqarorligini oshishiga olib kelgan. Tuzilgan sug`urta shartnomlarining sonini oshishi, sug`urta portfelining kengayishi, sugurta zaxiralari summasining ulushini oshishiga olib kelgan.

2013 yil 1 yanvar holatiga sug`urta kompaniyaning qo’ygan sarmoyasi miqdori 14.2 mlrd.so’mni tashkil qilgan. Bu esa 2011 yilga nisbatan 36.8%ga ko’p miqdorni tashkil qiladi.

9. 
   jadvalda “ALSKOM” sug`urta komaniyasining tahliliy balansini gorizontal tahlili keltirilgan.
   

Sug`urta kompaniyaning tahliliy balansi moddalarini gorizontal tahlili natijasida, 2012 yilning yakuni sanasida uning uzoq muddatli aktivlari summasi 125.58%ga, joriy aktivlar 145.59%ga, o’z mablag`lari manbasi 118.4%ga, sug`urta zaxiralari 148.65ga oshganligi aniqlandi. Ammo taqqoslanayotgan sanalarda uzoq muddatli majburiyatlar miqdori qariyb 90%ga, joriy majburiyatlar miqdori esa 3.46%ga kamayganligini ko’zatishimiz mumkin.

Moliyaviy natija to’g`risidagi hisobotda pul mablag`larining harakati (daromad va harajatlar) va foydani shakllanish manbaalari hisobot davri bo’yicha

aks etadi. Moliyaviy natijani shakllantirishda sug`urta tashkilotining toza foydasini shakllantirishga sabab bo’luvchi ikki omilni ko’rsatishimiz mumkin: