Respublikasi oliy va o rta maxsus ta’lim

a ia2a3 ^AjdjAjdj Ai“ ia2a2^{A iaiA2a2} AlQia2a2 ^{a 1a 1A2a2} aiQia2a2 aiaiA 2Q2 aia ]a2a2 Азаз A3Q3 “3Q3 a3a3 A3a:< A3a3 “заз азаз
A gar m ulat qiz negr yigitga tu rm ushga chiqsa, u holda bolalarning 1 /8 ju d a qora tanli, 3 /8 to 'q jig a rra n g li, 3 /8 q o ram tir jig arran g li 1 -jigarrang tanli bo'ladi. Buni genetik ram z (simvol)lar yordam ida shunday tushunish m um kin (11- jadval).
fen juda qora tanli m ulat
P gen A ]A lA 2A 2A 3A 3 x A 1a lA 2a 2A 3a 3
11 -jadval
^{A lA2A3} A ia2A3 ^{A lA2a3 A]a2a3 “ i V S а Л аз а 1а2а3 fenotipi qora} to'q jigar ^{to'q jigar qoramtir to'q jigar qoramtir qoramtir jigar­}
jigar ^{jigar jigar rang
A 1 A 2 A 3} A i A j A 2A 2 _{A ] A j A 2Q 2} A ] A j A 2 A ' A i A 1A 2 C I 5 А ^а^ A 2 A ; ^{A l А д A 2(2;} А ^ А г а ; А ^ А г а г A 3 A 3 ^{A 3 A 3} _{A 3“3} ^{A^a.-)} A 3 A 3 ^{A 3 A 3} _{А За З} ^{А з а з}
A gar bir-biridan begona bo'lgan ikkita m ulat qiz va yigit tu rm u sh qursalar, nazariy jih a td an ularning farzandlaridan bittasi juda qora tanli, oltitasi to 'q jigarrang terili, o 'n besh- tasi qoram tir jigarrang terili, yigirm atasi jigarrang terili, o'n beshtasi och jigarrang terili, oltitasi bug'doyrang terili va ni- ho y a t bittasi oq badanli bo'lishi m um kin. Chunki, u la rn in g 1/64 oltita dom inant noallel genlarga, 6 /64 tasi beshta dom i­ n a n t noallel genlarga, 15/64 tasi to 'r t ta d o m in an t noallel genlarga, 20 /64 uchta dom inant noallel genlarga, 15 /64 ik­ kita dom inant noallel genlarga, 6 /64 bitta dom inant noallel genga, bittasi faqat retsessiv noallel genlarga ega bo'ladilar. S hunday qilib, kum ulyativ polim eriyada yuqorida bayon qi- linganidek, d o m inant genlar soni genoti pda qanchalik ko'p b o 'lsa, belgining ro 'yobga chiqishi d arajasi kuchli bo'ladi. B o 'yning balandligi ham d o m in an t polim er g en la r soniga bog'liq.


M o d i f ik a to r g e n la r . O rganizm genoti pida asosiy genlar- dan ta sh q a r i u lar faoliyatini idora etadigan, y a ’ni ta ’sirini kuchaytiradigan yoki susaytiradigan m odifikator genlar m av­ jud. B unday holatlarda belgining shakllanishiga «asosiy» gen­ lar bilan bir qatorda m odifikator genlarga misol qilib, b raxi­ daktiliya barm oqlam ing kattaligiga ta ’sir etuvchi m odifika­ tor genlarni ko'rsatish mumkin.
B raxidaktiliyaning bir qancha barm oqlam i ko‘p qisqari- shidan tortib, kam qisqarishigacha shakllari bor. Barm oqlari qisqa odam larning ko'pchiligi geterozigota sanaladi. B raxi- daktiliyali odam lar shajarasini o 'rganish tufayli m odifikator retsessiv gen gomozigota holatda bo'lganda barm oqlar keskin qisqarishiga, N m odifikator dom inant geni kam roq qisqari- shiga olib kelishi kuzatilgan. S hunga binoan b raxidaktiliya kuchli odam lar genotipini Вbnn, kuchsizroq barm oq qisqari­ shi bo'lgan b rax id ak tiliy a la r genoti pi Bb N n yoki Bb NN, barm og'i qisqarm agan shaxslar genotipini bbnn, bbNn va bb NN deb izohlash lozim.