Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Касса бозори
Фьючерс бозори
Инвестициялар	30 150 сўм	7880 сўм
Фойда	200 сўм	200 сўм
Даромадлилик	200 / 30 150 = 0,66%	200 / 7880 = 2,54%

Бироқ шуни эсдан чиқармаслик керакки, фьючерс бозоридаги операциялар нафақат касса бозори билан таққослаганда потенциал даромадлироқ ҳисобланади, балки каттароқ риск билан ҳам боғлиқ бўлади: ҳақиқатда, нархларнинг ноқулай ўзгариши ҳолатида фьючерс бозоридаги йўқотишлар спот- бозорда кўриш мумкин бўлган зиёндан бир неча баравар катта бўлади.

Опцион колл харид қилиш инвестор келажакда базис активнинг нархи ўсишидан умид қилган ва келажакда базис активни харид қилишга ўз харажатларини олдиндан қайд қилишни истаган ҳолларда мақсадга мувофиқ.
Мисол
Инвестор 1 февраль куни айни пайтда нархи 500 сўм бўлган акциянинг нархи уч ойдан кейин жиддий ўсишидан умид қилмоқда. Ижро нархи 510 сўм бўлган уч ойлик опцион колл бўйича мукофот 60 сўмни ташкил қилади. Инвестор опционни харид қилади ва шу тариқа, акцияни уч ойдан кейин 510 сўмга харид қилиш ҳуқуқига эга бўлади.
Фараз қилайлик, уч ойдан кейин инвесторнинг башорати оқланди ва акция нархи 590 сўмгача ўсди. Инвестор опционни ижро этади: акцияни 510 сўмга харид қилади. У харид қилинган акцияни нақд пул бозорида 590 сўмга сотиб, шу заҳоти спекулятив операциядан фойда олиши мумкин. Тўланган опцион мукофотини ҳисобга олган ҳолда инвестор оладиган фойда 20 сўмни ташкил қилади:
590 – 510 – 60 = 20 сўм.
Энди фараз қилайлик, башорат ўзини оқламади ва акция нархи 490 сўмгача тушиб кетди. Акцияни нақд пул бозоридаги нархдан қимматга ёки у билан тенг нархга харид қилиш ҳуқуқидан фойдаланишдан ҳеч қандай маъно йўқ. Шу сабабли харидор опционни бажармайди. Акция нархи қайси даражагача пасаймасин, опцион харидори кўрадиган зиён тўланган опцион мукофоти ҳажми билан чегараланади.
Опцион колл агарда унинг амал қилиш муддати якун топадиган санага келиб базис активнинг спот-нархи ижро нархидан баланд бўлса, шу ҳолдагина ижро этилади.


5.5-жадвал