Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

МЕҲНАТ МУҲОФАЗАСИ
ФАН ДАСТУРИ

Тошкент-2013

Фан дастури Олий ва ўрта махсус, касб-ҳунар таълими тайёрлов йўналишлари бўйича Мувофиқлаштирувчи кенгашнинг 2013 йил “20” декабрдаги “5”- сон мажлис баёни билан маъқулланган.

Фан дастури Тошкент молия ва иқтисодиёт коллежида ишлаб чиқилди. 300000. Ижтимоий фанлар, бизнес ва ҳуқуқ билим соҳаси бўйича шўъба келишувидан ўтказилди. (Келишув баёни №8 «9» июль 2012йил.)


Тузувчи:

Н.Муҳамедов -Тошкент молия ва иқтисодиёт коллежи “Меҳнат муҳофазаси” фани ўқитувчиси

Тақризчи:

Т.Алимов - Тошкент молия ва иқтисодиёт коллежи директор ўринбосари, “Меҳнат муҳофазаси” фани ўқитувчиси

1. Умумий қоидалар

Кириш

Меҳнатни муҳофаза қилиш-бу ижтимоий, иқтисодий, техник, санитария-гигиена, меҳнат қонунлари ва ташкилий чора-тадбирлар тизимидан иборат бўлиб, узлуксиз фаолият жараёнида инсон соғлиғи ва меҳнат қобилиятини сақлашни таъминлашга қаратилган фандир.
Инсоннинг жамиятни тараққий эттиришда ҳамда ишлаб чиқаришни бошқаришда асосий куч эканлигини ҳисобга олиб, унинг хавфсизлиги ва соғлиғини сақлаш ижтимоий тараққиёт йўлидаги муҳим омил ҳисобланади. Ишлаб чиқаришда жароҳатланиш, касб касалликлари, чарчаш, толиқиш ва касалланиш манбаларини йўқотишни таъминлашга ҳаракат қилиш зарур.
Муассаса, ташкилот ва корхоналарда санитария-гигиена шароитларини таъминлаш, оғир қўл кучи билан бажариладиган меҳнатни тугатиш ва касб касалликларини бутунлай йўқотиш чора-тадбирларини амалга ошириш керак.
Ўзбекистон Республикасида меҳнатни муҳофаза қилишнинг ҳуқуқий, техник ва санитария-гигиена қоидалари билан белгилаб қўйилган қонунлари қабул қилинган ва янгидан тахрир қилинган қоидалар умумжахон талаблари даражасида ишлаб чиқилмоқда.
Меҳнатни муҳофаза қилиш фани бир қанча фанлар чегарасида вужудга келган бўлиб, унда ишлаб чиқаришдаги барча жараёнлар ва омиллар ҳисобга олинади. Булар-ишлаб чиқариш муҳити ва шароити, инсон билан ишлаб чиқариш қуроллари ўртасидаги боғланиш, технологик жараённинг бориши, меҳнат қилишни ва ишлаб чиқаришни ташкил қилиш ва бошқалардир.
Меҳнатни муҳофаза қилиш фани ўрганиш ўз ичига қуйидаги тўрт қисмни олган:
1. Меҳнатни муҳофаза қилишнинг умумий масалалари, меҳнатни муҳофаза қилиш қонунлари асослари, хавфсиз ва соғлом иш шароитларини ташкил қилиш, меҳнат шароитини таҳлил қилиш.
2. Саноат санитарияси ва ишлаб чиқариш гигиенаси.
3. Хавфсизлик техникасининг умуминженерлик масалалари.
4. Саноатда ёнғинга қарши кураш чора-тадбирлари.