Республикаи ӯзбекистон вазорати таълими олӣ ва миёнаи махсус донишгоҳи давлатии фарғона

Ёдда тутинг! Англия маoрифатчилигини 3 та даврга бўлиш мумкин.

1. 
   1688-1730 йил - илк маoрифатчилик. (Журналистика ривожи, янги драматик жанрларни пуйдо бўлиши)
   
2. 
   1730-1750 йиллар маoрифатчилик романининг пайдо бўлиши ва гуллаб-яшнаши.
   
3. 
   1750-1790 (89) – маoрифатчилик мафкурасида тушкунлик аломатларини пайдо бўлиши, сентиментализм ва преромантизмини пайдо бўлиши.
   

иэлp Дефо (1660-1731). Савдогар оиласида туғилди. Отаси уни пуритан диний академиясига ўқишга берди. Аммо Дефо савдо ишига қизиқиб умрининг охиригача йирик коммерсант бўлиб қолди.
У журналист ҳам бўлган, сатирик памфлетлар, романлар, тракталар ёзган. Кўп сонли мақола ва памфлетларида феодал-аристократлар билан черков реакциясини фош қилади.
«Робинзо Крузо» романи (1719)
Дефо даври китобхонлари адабиётга, хусусан, прозага шундай талаблар қўядилар: ҳикоя ажабтовур нарсалар ҳақида бўлиши, бошқалардан ажралиб туриши ва шу билан бир қаторда тўқилган бўлмаслиги керак. Дефо бирданига 2 талабни ббажаради.
Унинг романи биз ҳозир хужжатли прозага қўшилган бўлур эдик. Романни ҳужжатлилигини шу нарса ҳам таoкидлайдики, Робинзонни прообрази - реал одам шотландиялик матрос Селpкосдир.
У кимсасиз оролда 4 йилу 4 ой яшайди.
РоманингI қисмидан сўнг II вва II ва III қисмларини ёзади. Аммо энг машҳур I қисми. Романнинг асосий қисми ёлғиз инсоннинг кимсасиз оролда ёвуз табиат кучлари билан юзма-юз олишувига бағишланган.
Адабиётда биринчилардан бўлиб яратувчанлик меҳнати мавзусини кўтарди. Меҳнат Робинзонни одам бўлиб қолишига ёрдам берди.
Воқеаларнинг содда, қизиқарли тилда ҳикоя қилиниши асарнинг ўқимишли бўлишини таoминлаган.
Робинзон 28 йил. Кимсасиз оролда яшайди. 25-йили Жумовойни учратади.
Джонатан Свифт (1667-1745). Ирландия пойтахти - Дублинда руҳоний оиласида туғилган. Йирик инглиз амалдори Вилpям Темплp саройида котиб бўлиб ишлаган. Вилpям Бой кутубхонасидан фойдаланган. Журналист сифатида танилиб «Китоблар жангги», «Бочка ҳақида эртак» (1704) ва бошқа ҳажвий асарлари босилиб чиққан.