Respublika Ta'lim Markazi

Sterjen yashigi. Quyma yoki buyumlarda turli shaklli teshiklar, o‘yiqlar olish uchun foydalanuvchi texnologik moslamalarga sterjen yashigi deyiladi. Ular ham model materialidan tayyorlanadi.
Kam seriyali, oddiy shaklli, kichik o‘lchamli sterjenlar yaxlit, murakkab, ikki va ayrim-ayrim bo‘laklar ko‘rinishida tayyorlanadi (97-rasm).

^a
Sterjen


)

97-rasm. Sterjen yashiklari: a - yaxlit sterjen yashigi; b - ikki bo‘lakli sterjen yashigi.
Opoka. Qolipni tayyorlashga xizmat qiluvchi ochiq rama (quti)ga opoka deyiladi (98-rasm). Opokalar po‘lat, cho‘yan va aluminiy qotishmalaridan tayyorlanadi. Ular konstruksiyasiga ko‘ra yaxlit, bo‘laklarga ajraluvchi qovurg‘ali va ajralmaydigan qovurg‘asiz bo‘lib, o‘lchamlari standart bo‘yicha turlicha bo‘ladi.

Qolip va sterjenlarni tayyorlashda foydalaniladigan asboblarga qoliplash asboblari deyiladi. Ularga belkurak, g‘alvir, tekislashda ishlatiladigan shibbalar, ilgak qoshiq, andava, chizgich kabilar kiradi (99-rasm).

99-rasm. Qoliplash asboblari: a - belkurak; b - g‘alvir; d - shibba; e - ilgak qoshiq; f - andava; g - chizgich.



Xavfsizlik texnikasi qoidalari
Siz maktab o‘quv ustaxonasida yog‘och va metallar bilan ishlashda amal qilinadigan tartib va qoidalarni bilasiz. Shu sababli kompozit materiallarga ishlov berishda quyidagi xavfsizlik texnikasi qoidalariga ham qat’iy rioya qilish kerak.

1. 
   Kompozit materiallar turli qatlamli bo‘lganligi uchun ularga ishlov berishda qo‘lga qo‘lqop kiyish kerak.
   
2. 
   Ish vaqtida ko‘zoynik taqish shart.
   
3. 
   Asbob-uskuna va moslamalar hamda xomashyolarni ehtiyotkorlik bilan te- jamkorlik asosida ishlatish.
   
4. 
   Ish o‘rnini payraha va qipiqlardan maxsus cho‘tka bilan tozalash.
   
5. 
   0‘qituvchi tomonidan berilgan topshiriqni belgilangan tartibga rioya qilgan holda bajarish. Ishni texnologik xarita asosida yoki ko‘rsatilgan usullar bilan olib borish.