|
Ikkinchi bosqich. Yasaladigan buyumning texnologik xaritasi (5-shakl).
5 -shakl
T
Ish eskizi yoki ishni bajarish bo‘yicha ko‘rsatma
exnologik xarita bo‘limlari
I
Foydalaniladigan o‘lchov va rejalash hamda ish asboblari
sh ketma-ketligi
Jihoz va moslamalar
- Texnologiya, 5-sinf
Texnologik xarita bo‘limlaridan kelib chiqib, quyidagijadval tuziladi (1-jadval).
1-jadval
texnologik xaritasi
T/r
|
Ish ketma- ketligi
|
Ish eskizi (yoki texnik rasmi)
|
Asboblar
|
Jihoz va moslamalar
|
O‘lchov va rejalash
|
Ish
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
3
|
|
|
|
|
|
-II-
|
|
|
|
|
|
Uchinchi bosqich. Pardozlash ishlari yasalgan buyumlarning sifatini yax- shilash, ularni chiroyli, mustahkam, nam, yorug‘lik, havo ta’siriga chidamli qilish maqsadida amalga oshiriladi. Bu jarayonda yog‘och tabiiy gullarini saqlovchi tiniq bo‘yoqlar, buyum ustki qismi uchun maxsus tiniq qatlamli qo- g‘ozlar, faner qoplamalari kabilardan foydalaniladi.
To‘rtinchi bosqich. Yasalgan buyum taqdimoti o‘tkaziladi. Taqdimotni o‘t- kazishda yasalgan buyum uchun qanday material tanlanganligi, bu buyumdan qanday maqsadlarda foydalanish mumkinligi, buyumning har tomondan ko‘rinishi namoyish qilinadi.
M ustahkamlash uchun savollar •
Yog‘och materiallaridan buyumlar yasashning qanday bosqichlarini bilasiz?
Texnik rasm, eskiz va chizmalami farqli va o‘xshash tomonlarini tushuntirib bering.
T exnologik xarita nima? Nima uchun texnologik xaritalar ishlab chiqilishi kerak?
DURADGORLIK BUYUMLARI DETALLARINI TAYYORLASH
Duradgorlik ishlarida sifatli buyumlar tayyorlashda bir necha bog‘lash usullari qo‘llaniladi.
Duradgorlik buyumlari detallarini tayyorlashda ko‘proq quyidagi bog‘lash usul- laridan foydalaniladi (6-shakl). Ularga dasta bet bog‘lash, to‘g‘ri timoqli birikmalar, porsi usulida bog‘lash, zakrovli va “Qaldirg‘och quyruq” timoqli birikmalar kiradi (39-rasm).
Duradgorlik birikmalarini hosil qilishda brusok tayyorlanadi. Tayyorlangan brusok tirnoq, in va quloqlar ochish uchun rejalab olinadi (40-rasm a, b, d).
Tirnoq - bu in yoki ko‘zning o‘lchamlari va profiliga mos keladigan ish qismining oxirida chiqariladigan qismi.
In - brusokning ishlov beriladigan qismiga teshik ochiladi va uning ichiga tirnoq kiritiladi. In timoqning o‘lchami va profiliga mos kelishi kerak.
6-shakl
Bog‘lash usullari
“Qaldirg‘och quyruq” tirnoqli birikma
Dasta bet bog‘lash
Porsi usulida bog‘lash
Zakrovli
birikma
Ko‘p
tirnoqli
Dasta bet
Porsi
usuli
Ko‘p
tirnoqli
Maxfiy va yarim maxfiy tirnoqli
To‘g‘ri tirnoqli birikmalar
‘
Porsi usulida bog‘lash
Zakrovli
birikma
Qaldirg‘och quyruq’' tirnoqli birikma
39-rasm. Duradgorlik birikmalarini bog‘lash usullari namunalari.
Quloq - bu timoq uchun mo‘ljallangan indir.
Tirnoq, in va quloqlar nafaqat kvadrat shaklda, balki doira, turli naqsh elementlari
ko‘rinishida ham ochilishi mumkin (40-rasm, e), (41-rasm).
Tirnoq
Tirnoq
In
b)
a)
e)
d)
Quloq
40-rasm. Duradgorlik birikmalarini hosil qilish elementlari.
41-rasm. Turli naqsh elementlari ko‘rinishidagi timoqli birikma turlari.
Duradgorlik birikmalari detallarni bir-biriga biriktirishda ularning puxtaligini oshi- rish uchun yelimlash bilan birga qo‘shimcha yog‘och va qurilish mixlari, burama mix, bolt-gayka, shayba, burchaklik, tunuka lenta, changak kabilardan ham foydalanish mumkin (42-rasm).
1 - yog‘och mix turlari
2 - qurilish mix turlari
3 - burama mix turlari
4 - bolt-gayka turlari
5 - shayba turlari
6 - burchaklik turlari
7 - changak
8 - tunuka lenta
42-rasm. Biriktirish va mahkamlash vositalari.
M ustahkamlash uchun savollar •-
Qanday turdagi bog‘lash usullarini bilasiz?
BogTash usullari tuzilishiga ko‘ra qanday turlarga boTinadi?
Buyum detallarini tayyorlashda eng oddiy va oson bog‘lash usuli qaysi? Javobingizni tushuntirib bering.
Biriktirish va mahkamlash vositalariga nimalar kiradi?
36
Muammoli topshiriqD uradgorlik birikmalarini bog‘lash usullaridan qaysi biri kertmak usuli deb ham
a taladi? Nima uchun?
amaliy mashg‘ulot. To‘g‘ri tirnoqli birikma hosil qilishni o‘rganish.
•
Jihozlar: texnologik xarita, o‘lchash va rejalash asboblari, asbob-uskuna
va moslamalar (arra, randa, iskana, egov,jilvir qog‘oz va boshqalar), yog‘och
y elimi, xavfsizlik texnikasi qoidalari, namunalar. i
Ishni bajarish tartibi:
To‘g‘ri tirnoqli birikma hosil qilish berilgan texnologik xarita asosida amalga oshiriladi.
To‘g‘ri tirnoqli birikma hosil qilishning texnologik xaritasi
Ish
ketma-ketligi
T/r
Mos yog‘och tanlash va l=20 cm uzunlikdagi eni a=5 cm bo‘lgan brusok tayyorlash
1
Brusokning uzunligini rostlash va tomonlarini randalash
2
-II-
Tirnoq va quloqlarni rejalash
3
-II-
Timoq chiqarish va quloq ochish
4
-II-
Tirnoq va quloqni birlashtirish va mustahkamligini
ta’minlash
5
-II-
Asboblar
|
O‘lchov va rejalash
|
Ish
|
chizg‘ich,
qalam
|
arra
|
chizg‘ich,
go‘niya,
qalam
|
arra,
randa
|
chizg‘ich,
go‘niya,
qalam,
xatkash
|
arra,
randa
|
—
|
arra,
o‘yuvchi
iskana,
yog‘och
to‘qmoq
|
—
|
arra, yo‘nuv- chi iskana, yog‘och to‘qmoq
|
Ish eskizi
Jihoz va moslamalar
duradgorlik
dastgohi
Duradgorlik buyumlarining sifatini yaxshilash, chiroyli, mustahkam, nam, yorug‘lik, havo ta’siriga chidamli qilish hamda xizmat ko‘rsatish muddatini oshirish uchun ularning sirti pardozlanadi. Masalan, yog‘och tabiiy gullarini saqlovchi tiniq bo‘yoqlar bilan bo‘yaladi, tiniq qatlamlar bilan qoplanadi yoki uning ustiga faner yopishtiriladi.
Pardozlash ishlari bir necha bosqichda amalga oshiriladi (7-shakl).
7-shakl
Duradgorlik buyumlarini pardozlash bosqichlari
2
1-bosqich
3-bosqich
-bosqich
Do'stlaringiz bilan baham: |
