Respublihasi

Umumiy tuxhuncha va ta’riflar

Axborotni raqamli tizimda ishlov berishda protsessor, xotira, tashqi qurilmalar va interfeysli sxemalar kiradi. Protsessor standart qurilma bo‘lib, u konkret tizim uchun maxsus buyurtma asosida tayyorlanmaydi. U talab etilgan masalani ma'lum buyruq asosidagi ketma-ketlikda, unga xos bo‘lgan komandalar yordamida bajaradi. Xotira ham standart mitti-sxemalar yordamida bajarilib, uning vazifasi turli tizimlar uchun bir xildagicha qolaveradi.

3tandart KI3 (katta integral sxema)/3KI3 (standart katta integral sxema)lar integratsiya darajasi bilan farqlanadi, chunki ularning loyiha narxi zichligi optimallashtirilganda, yuz million dollar bo‘lishi bu holat uchun monand bo‘lib, katta miqdordagi mitti-sxemalardan tashkil topadi.

3tandart qismlardan tashqari, ba'zi nostandart qismlar ushbu ishlanma uchun mavjud. Bo‘laklarni boshqarish o‘zaro ta'sirini ta'minlash sxemalari bularga oiddir. Nostandart tizimlar qismini amalga oshirishda tarixan kichik va o‘rta darajali integral sxemalar qo‘llanilgan. Kichik I3 va o‘rta I3larning qo‘llanilishida platalardagi korpuslar soni ortadi, montaj qiyinlashadi, tizimlar puxtaligi va tezkorligi pasayadi. 3hu bilan birga, tizimlar uchun maxsus I3ni yuqori darajali integratsiya uchun buyurish qiyinchiliklar tug‘di- radi, chunki buni loyihalashda katta mablag‘ va vaqt sarfi talab qilinadi. Paydo bo‘lgan qarama-qarshiliklarni KI3/O‘KI3lar uchun, dasturlanuvchi va qayta dasturlanuvchi strukturalar uchun yechimi topilgan. Keltirilgan yo‘nalishlarning birinchi vakili — dastur- lanuvchi mantiqiy matritsalar DMMdir (PLA, Programmable Logic Array), dasturlanuvchi matritsali mantiq DMM (PAL, Programmable Array Logic) va bazaviy matritsali kristallar BMK hamda ventilli matritsa VM (GA, Gate Array) deb ataladi. PLA va PAL ingliz tili terminologiyasida, shuningdek, PLD, Program- mable Logic Devicex. KI3/O‘KI3larning dasturlanuvchi va qayta

140

dasturlanuvchi strukturadagilari kelajagi porloq bo‘lib, samarali raqamli tizimni yaratishga asos bo‘ldi. Bularga CPLD (Complex PLD), FPGA (Field Programmable GA) i SPGA (Syxtem Programmable GA) lar kiradi. Zamonaviy KI3/O‘KI3 dasturlanuvchi va qayta dasturlanuvchi struktura asosida bir kristallda yaxlit tizimlarni yaratish masalasi yechilishiga imkon yaratadi.