Respublihasi

Ixtiyoriy kirixhli tezkor xotira qurilmalari

O‘qish-yozishda kirish vaqti — axborotni xotiradan adres- langanidan so‘ng, berilganlar shinasiga adreslashdan so‘ng chi- qarish (adres sohasiga berilganlarni yozish). TXQ (OЗY) xoti- rasiga kirish vaqti integral mikrosxemalarda 200 ns. Magnit tasmalar va disklar uchun xotiraga kirish vaqti  1..10 s.

3ikl vaqti — xotiraga kirish vaqti ikki marotaba murojaat etilganida nafaqat eng kichik intervali bilan, balki MP tizimining vaqtiy tasniflari bilan ham aniqlanadi.

Xotiralar energiyaga bog‘liq va energiyaga bog‘liq bo‘lmagan xotiralarga bo‘linadi. Energiyaga bog‘liq xotirada tok manbayi o‘chirilsa ham axborot buzilmaydi. 3huning uchun EHM va MP tizimlari, hech bo‘lmasa energiyaga bog‘liq bo‘lmagan kichik xotiraga ega bo‘lishi, ya'ni kichik dasturlarni xotiradan qayta yozishi lozim. Zamonaviy EHM va MP tizimlari yarim o‘tkazgichli MOM- tranzistorlarda asosiy xotiraga ega. MOM strukturalardagi xotira statik va dinamik bo‘lishi mumkin. 3tatik xotira tashkil etilishi jihatidan osonroq (soddaroq). Ayniqsa, XQ (ЗY) katta bo‘lmagan holda yaqqol seziladi. Dinamik xotirali IM3 bir qator qo‘shimcha IM3larni talab etadi. 3huning uchun iqtisodiy jihatdan katta hajmli xotira maqsadga muvofiq. Bundan tashqari, dinamik xotirani davriy ravishda regeneratsiyalash lozim bo‘lib, uni tashqi IM3

yordamida bajariladi.

Zamonaviy MP tizimlarida ikki turli yarim o‘tkazgichli xotira- lar qo‘llanila boshladi:

130

1. 
   zaryadli aloqa asboblaridagi xotira (ZAAX);
   
2. 
   yarimo‘tkazgichli magnitli domenlardagi xotira (YAO‘MD).
   

Mazkur turdagi xotiralar ketma-ket kirishli xotiralar turiga kiradi, hajmi katta, lekin quvvat sarfi kichik.

MPlarda statik XQ keng tarqalgan. Xotira yacheykasi trig- gerdan iborat. Yacheykalari matritsali strukturaga birlashadi, ya'ni chiziqli va ustunli quriladi. 9.1-rasmda 4096 bitli hajmdagi hozirgi sxema keltirilgan.

3tatik va dinamik xotiralar uchun kristall xotira strukturasi bir xil. Har bir IM3 12 adresli A0-A11 chiziqlar bilan ta'min- langan, har bir chiziq va ustunlar deshifratorlariga keladi: 64 ustundan birini ko‘rsatuvchi A0-A5 adresni signalga o‘zgartiradigan A0-A5-ustunlar 6 razryadli, chiziq adresli A6-A11 deshifratorda ham shunday ishlaydi.

Tanlangan chiziq va ustunni kesib o‘tish joyidagi yacheyka tanlanadi. Adreslashning bunday usuli 4096 ta yacheykadan birini tanlash imkoniyatini beradi, u bitta kristallda joylashgan. Tanlov

„VA“ tipli ikki kirishli sxema orqali tanlanadi. Yacheykani tanlan- ganidan so‘ng, belgilangan adres bo‘yicha unga axborotni yozish yoki hisoblash mumkin.
^{Yacheyka 4095} Yacheyka 4031

Deshifrator ustunlari 6×64

Ustunlar
A11 A10

A9 A8

A7 A6

A0 ^A1 A2 ^A3 A4 ^A5

9.1-rasm. 4096 bitli hajm uchun TXQ.

131