Research and publications

SNMP (Simple Network Management Protocol) протоколидан
фойдаланган ҳолда трафикни ҳисоблаш 

---

572 
Ушбу усулнинг қулай томони шундаки тармоқ фойдаланувчилари 
компьютерларига қўшимча дастурий таъминот ўрнатиш талаб этилмайди. Бу 
ҳолатда трафикни ҳисобловчи дастур фақатгина тармоқ администратори 
компьютерига ўрнатилади. Тармоқ компьютерларида эса SNMP (Simple Network 
Management Protocol) хизмати ишлашини тўғри созлаш етарли ҳисобланади ва 
бу мутахассис учун қийинчилик туғдирмайди. Ушбу протоcол Linux ва Windows 
ОТ даги компьютерлардан ташқари тармоқ принтерларида, коммутаторларда ва 
бошқа тармоқ қурилмаларида трафикни ҳисоблашга имкон беради. Шу сабабли 
тармоқ администраторларида ташкилотдаги актив тармоқ қурилмалари ишини 
назорат қилиш имконияти яратилади. Одатий ҳолатда операцион тизимда SNMP 
протоколи ўчирилган ҳолатда бўлади ва уни созлаш талаб этилади. Бундан 
ташқари, WMI (
Windows Management Instrumentation
) хизмати ѐрдамида 
трафикни ҳисоблаш мумкин. WMI SNMP нинг алтернативи ҳисобланади. Ушбу 
усулда ҳам трафикни ҳисоблашда назорат қилинувчи компьютерларга қўшимча 
модуллар ўрнатиш талаб этилмайди. Aммо, ушбу усулдан фақатгина Windows 
ОТ дагина фойдаланиш мумкин [4]. 
Трафикни таҳлил қилиш воситаларининг асосий имкониятлари ўрганиш 
мобайнида илмий изланишлар олиб борилди ва бир неча амалий тажрибалар 
ўтказилди. Шунингдек, олиб борилган илмий изланишлар ҳамда амалий 
тажрибалар ўтказиш мобайнида қуйидагилар аниқланди: 
2-жадвал. Трафикни таҳлил қилиш воситаларининг имкониятлари таққослаш 
т/р 
Трафикни 
таҳлил қилиш 
воситалари 
Трафикни 
блоклаш 
Трафикни 
ҳисоблаш 
Прокси 
сервер 
VPN NAT Статистика 
хизмати 
Жами 
Имкони-
ятлари 
1 
Pcap 
кутубхонаси 
- 
+ 
- 
- 
- 
+ 
2 
2 
Тармоқлараро 
экран 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
+ 
6 
3 
NetFlow 
протоколи 
- 
+ 
- 
- 
- 
+ 
2 
4 
SNMP 
протоколи 
- 
+ 
- 
- 
- 
+ 
2 

---

573 
Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда, ўтказилган амалий тажрибалар 
шуни кўрсатдики, трафикни таҳлил қилиш воситалари ўртасида тармоқлараро 
экран энг оптимал деб топилди. Бундан ташқари, яратиладиган миллий дастурий 
таъминотда мавжуд бўлиши керак бўлган функционал имкониятлари белгилаб 
қўйилди (2-жадвал). 
3-расм. Трафик ҳақида маълумот олиш воситалари статистика 
гистограммаси.