Reproduktiv salomatlik

www.pedagoglar.uz 
20-son 3 –to’plam yanvar 2022 
Sahifa: 82 
inoq…shonli sovet armiyasi haqida televizorda haftada bir ko‘rsatuv bo‘lishini 
aytib,o‘ziga qolsa o‘sha tomoshada ―dedovshina‖ni ko‘rsatish kerakligini
aytadi.Chunki 
unda 
yangi 
kelgan askarlarni 
xo‘rlashadi,millatchilik 
qilib 
do‘pposlashadi.Rustam bunday zolimliklarni,inson bolasi inson tomonidan oyoqosti 
qilinishini juda ko‘p bor shohidi bo‘ladi.Bu esa uning psixologiyasiga ta‘sir qilmay 
qolmaydi.U o‘lim bilan bir necha bor yuzma-yuz keladiNecha bor insonlarning ko‘z 
o‘ngida jon berishidan iztirob chekadi.Inson hayoti qadrsizligidan larzaga 
keladi.Asarda shunday manzara tasvirlanadi:‖Tank zanjiri orasidan maysalar gurkirab 
o‘sib chiqibdi.Ikkita qizg‘aldoq bahor shabadasida silkinib turibdi.Do‘zax olovida 
yongan zanjirni ham,urushni ham, meni hammasxara qilayotgandek.Ajib haqiqatni 
anglagandek bo‘ldim‖.
10
Aslida tabiatning bir yaratig‘i bo‘lgan inson unga egalik qilishga intilishi ham aynan 
uning ojizligidir.Rustam frontda Xayriddin ismli iymonli,diyonatli bir yigit bilan 
tanishadi.Uning o‘limi ham Rustamga juda qattiq ta‘sir qiladi.Dushmanini ayab uning 
o‘qidan halok bo‘lgan Xayriddin o‘limi oldidan ―Men uni otmoqchi 
emasdimku‖
11
deya oladi xolos.Asarda yana quyidagi lavha bor.Afg‘on qishloqlaridan 
birida jang bo‘lib o‘tadi.Jangdan so‘ng Rustam bir hovlida so‘ritokning tagida bir 
ayol yotganini ko‘radi.Unga yordam bermoqchi bo‘lib yaqinlashadi.Ayol qimir 
etmagach uni yelkasidan tortadi:‖Jonholatda o‘zimni orqaga tashladim.Axir 
bu…Shahnozaku!‖Rustam tahlikada qoladi.Shu payt bir yarim yoshli bolakay yig‘lab 
kelib jonsiz onani ema boshlaydi.Qon tamini sezgach yana battar yig‘lay 
boshlaydi.Insoniyat onani boladan ajratishga arzigulik sabab ko‘rsata olarmikin 
bubehuda qonxo‘rlik uchun.Rustam bu mal‘un urush Shahnozani ham shu ko‘yga 
sola olishi mumkinligini his qiladi. 
―-Otaman-dedim o‘kirib.Hammangni otaman!O‘zimniyam otaman!‖
12
―Kishilar aro murakkab munosabatlar adabiyotning asosiy predmetidir.Muhit bilan 
odamlar orasida murakkab bir birlik bor‖.
13
Muhit va kishilararo munosabatlar 
10
O‘.Hoshimov.Tushda kechgan umrlar.-T., Meriyus,2015-yil,114-bet 
11
O‘sha kitob.133-bet. 
12
O‘sha kitob.134-bet. 
13
M.Qo‘shjonov.Saylanma.2-jild.-T.,G‘ofur G‘ulom nomidagi adabiyot va san‘at nashriyoti,1983-yil,46-bet. 

---