Reja: Shaxs haqida tushuncha. O‘qish va yozuv kamchiliklariga EGA bo‘lgan bolalarning shaxs va shaxslararo munosabat xususiyatlari. Dizartriyada shaxs xususiyatlari. Alaliyada shaxs xususiyatlari. Nutqning temp ritm buzilishlarida shaxs

Bolalar nutqining grammatik tomonini o`rganish

Buning uchun bolalarga quyidagi vazifalarni bajarish taklif etiladi:

• syujetli rasmlar asosida gap tuzish;

  
  

• narsalarga oid rasmlardan foydalangan holda birlikdagi otlardan ko`plikdagi otlarni hosil qilish (koptok-koptoklar, kalam-kalamlar, kitob-kitoblar va hokazo);

  
  

• otlardan kichraytirish - erkalash shakllarini hosil qilish. Masalan: uy-uycha, stol-stolcha;

  
  

• otlardan sifat yasash.

  
  

Bunda asosiy diqqat bolalarning kay tarzda gap tuzishiga qaratiladi. Bolaga rasmlar yoki davomli rasmlar asosida hikoya qilish, oddiy va murakkab mazmunli matnlarni so`zlab berish taklif etiladi. Bunda so`zlarni bog’lab, matn mazmunini kay darajada so`zlab berishi va undagi kamchiliklar hisobga olib boriladi. Bolaning nutq faolligi darajasi, monologik suhbatga oid nutqdan foydalanish imkoniyatlari belgilanadi. Bundan tashqari, bolaning nutqiy muomalada tashabbuskorligi, she’r, ashula bilishi kabilar ham hisobga olib boriladi.

Bolaning faqat nutqini emas, balki uning ruhiy xususiyatlarini, shaxsining e’tibor talab tomonlari, aqliy holatini ham o`rganib boriladi. Logoped tekshirish jarayonida bolani faqat kuzatib, u bajargan vazifalarni baxolabgina kolmay, balki kerak bo`lganda bolaga yordam berishi lozim. Tekshirish jarayonida bola faoliyati, uning Qiziqishi, muvaffakiyat va muvaffakiyatsizlikka munosabati, qiyinchilikni qanday qabul qilishi va uni bartaraf etish usullari, yo`l quyilgan xatolarni to`g’rilash kobiliyatini hisobga olish lozim.

Bolani charchatib kuymaslik, shuningdek, bola harakatining faollik darajasini pasaytirmaslik uchun tekshirish vaqtida ish turlarini uzgartirib turiladi. Ish jarayonida bolaga va uning ota-onasiga bo`lgan munosabat, xushmuomalalik bilan tekshirish ruhiy-terapevtiv ta’sir etish asosida bo`lishi kerak. Tekshirish usullari bir xillikka ega bo`lmay, balki hamma vaqt xususiy yo`nalishdadir.To`g’ri tashkil etilgan tekshirish ishlari tabaqalashtirib aniqlash masalalarini hal etishga imkon beradi va shu qatorda tuzatishga qaratilgan ish uslublarini to`g’ri tanlashda katta ahamiyatga egadir.