89-расм.Дунёдаги энг катта қуёш электр станцияси. 90-расм. Дунёдаги энг катта фотоэлектрик электростанцияси. 1. Қуёш электр станциясининг ишлаш принципи
Муқобил энергия манбаларидан кенг фойдаланиш ҳар бир мамлакатнинг устувор мақсадлари, ҳамда энергетика хавфсизлиги вазифа-ларига мувофиқ келади ва энергетика соҳасининг жадал ривожланаётган йўналишларидан бири ҳисобланади. Республика-мизда қайта тикланувчан энергия манбаларини ривожланти-риш, биринчи навбатда қуёш энергиясидан фойдаланиш борасида маълум ишлар амалга оширилмоқда.
Муқобил энергия манбаларидан кенг фойдаланиш ҳар бир мамлакатнинг устувор мақсадлари, ҳамда энергетика хавфсизлиги вазифа-ларига мувофиқ келади ва энергетика соҳасининг жадал ривожланаётган йўналишларидан бири ҳисобланади. Республика-мизда қайта тикланувчан энергия манбаларини ривожланти-риш, биринчи навбатда қуёш энергиясидан фойдаланиш борасида маълум ишлар амалга оширилмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Муқобил энергия манба-ларини янада ривожлантиришга доир чора-тадбирлар тўғрисида”-ги 01.03.2013 йил ПҚ-4512 сонли фармони ва “Халқаро қуёш энергияси институтини ташкил қилиш тўғрисида”-ги 01.03.2013 йил ПҚ-1929-сонли қарорини бажариш доирасида “Физика-қуёш” илмий ишлаб чиқариш бирлашмаси базасида қуёш энергияси институти ташкил қилинди. “Ўзбекэнерго” АЖ ушбу институтнинг таъсисчиларидан бири ҳисобланади.
Компания томонидан қуёш энергиясидан фойдаланиш мақсадида Республиканинг қатор вилоятларидаги “Мурувват уйлари”, “Меҳрибонлик уйлари” ва қишлоқ врачлик пунктларида гелиоқурилмалар ўрнатилди.
91-расм. Самарқандда бошланган лойиҳа қуввати 100 МВт бўлган қуёш электр станцияси Ўзбекистон ҳудудида қайта тикланувчан энергия манбалари турлари-нинг ялпи ва техник салоҳиятини баҳолаш борасида ўтказилган таҳлиллар қуйидаги хулосаларни чиқаришга асос бўлади: қатор қайта тикланувчан энергия манбалари турлари республиканинг барча ҳудудида етарли эканлиги, унинг экологик хавфсизлиги, энергия ресурси жиҳатидан қониқарли эканлиги, миллий энергия ресурсларидан фойдаланиш стратегиясини ҳам яқин истиқболга, ҳам узоқ истиқболга мўлжаллаб тубдан қайта кўриб чиқиш зарурлигини кўрсатади.
Марказлаштиришга асосланган техник-иқтисодий чегараларда чиқарилган энергия таъминотига ўтиш йўли билан турли қайта тикланувчан энергия манбаларидан кенг миқиёсда фойдаланишга ўтиш қишлоқ жойларида, айниқса, бориш қийин бўлган олис жойлардаги объектларнинг энергия таъминотини яҳшилаш борасидаги қатор муаммоларни ҳал этишга имкон беради.
2017 йилга келиб Ўзбекистон қуёш энергетикаси ривожланганлиги даражаси бўйича етакчи давлатлар еттиталигига кириши мумкин. Бу ҳақда “Правда Востока” газетаси хабар бермоқда.