Reja: Qiyosiy pedagogika fanining maqsad va vazifalari

Shunday qilib, Ushinskiy ilmiy bilimlar rivojlaniShida qat’iy milliy 

chegara  bergilaniShiga  qarShi  bo’lgan.  U  olimlar  tomonidan  Xorijiy 

hamkasblari  tomonidan  erishilgan  ilmiy  yutuqlardan  foydalanish, 

---

 

 

doimiy  hamkorlik  va  o’zaro  tajriba  almashish  kabi  olimlar  amalga 

oshirilishini juda zarur deb hisoblaydi. 

Ushinskiy  qo’llanilayotgan  tarbiya  tizimining  o’zlashtirilishi 

muammosiga  boshqacha  yondoshgan.  Uning  fikriga  ko’ra,  har  bir 

mamlakatda  tarbiya  tizimi  muammosi  Shunchalik  o’ziga  xos  xarakter 

kasb  etganki,  Xorij  tajribasini  o’zlashtirishning  deyarli  imkoni  yo’q.. 

Bunday  g’oya  Ushinskiy  asarlarida  aniq  ifodasini  topgan.  “Nemis, 

Ingliz,  fransuz,  amerikalik  tarbiya  tizimidan  aynan  bir  xil  narsa  talab 

qilmaydi.  Tarbiya  nomi  ostida  har  bir  Xalq  turlicha  tushunchani 

qo’llaydi. Har bir Xalqda o’ziga xos komil inson timsoli mavjud va ular 

tarbiyasidan  yosh  avloddan  ana  Shunday  komil  inson  yaratishni  talab 

qiladi.  

Har bir Xalqqa birdek tegishli umummiy tarbiya tizimi amaliyotda 

ham, nazariyada ham mavjud emas. Har bir Xalqda o’zining MAXSUS 

tarbiya tizimi mavjud. Shuning uchun bir Xalqning boshqasidan tarbiya 

tizimini o’zlashtirilishining iloji yo’q.” 

---

 

 

Bunday holni qanday baholash mumkin? Ushbu holatda Ushinskiy 

turli  Xalqlarning  o’ziga  xos  milliyligini  mutloqlashtirgan  deb 

tushungan  ma’qul.  U  yoki  bu  shaklda  barcha  Xalqlarda  mavjud; 

tarbiya 

usullari, 

mazmuni 

va 

maqsadiga 

qat’iy  kiritiluvchi 

umuminsoniy qadiriyat va g’oyalarni umumlashma sifatida talqin qilib, 

assosiy o’rinda muhokama qilmaydi. 

Lekin 

pedagokika 

tarihchisi 

o’zining 

o’tgan 

davrlar 

ma’rifatparvarlari va taniqli olimlariga qo’yishi lozim bo’lgan imtixon 

oluvchi  deb  his  qilmasligi  kerak.  Uning  vazifasi  ko’rilayotgan 

kontsentsiya  qanday  tarihiy  sharoitda  yuzaga  kelgani  va  qanday 

rivojlanganini  ko’rsatish;  ma’rifat  sohasida  qanday  jarayon  va 

hodisalarga  sabab  bo’lgani  hamda  jamiyat  hayoti  rivojlanishida  va 

jamiyat tafakkurida qanday aks etganini ta’kidlashdan iborat. 

Ushinskiyning 

Xorijiy 

pedagokika 

tajribasini 

o’zlashtirish 

muammosiga  oid  qarashlar  mavhum ko’rinishda,  Rossiyada  bir  necha 

o’n yillar davom etgan taraqqiyot yo’lini belgilashga oid o’tkir umumiy 

---

 

 

munozoralarni  e’tiborga  olinmay  ko’rib  chiqilsa,  tuShunmasligi 

mumkin. Milliy o’ziga xoslikni rossiya ta’limi rivojlaniShi vazifalari va 

muayan  shartlariga  nomuvofiq  g’arb  stereotiplarining  mehaniq 

ravishda o’zlashtiriliShiga qarShilik qiluvchi MAXSUS tayanch sifatida 

ko’rib chiqish mumkin.