Reja: Og’iz bo’shlig’ida, me’da va ichakda ovqat hazm bo’lishining xususiyatlari

O’pka ventelyatsiyasi. Uning yoshga va jismoniy mashqqa bog’liqligi. 
Daqiqalik o‘pka ventilyatsiyasi deb bir daqiqada nafasga olinadigan havo 
miqdoriga aytiladi. Bu hajm 1 daqiqadagi nafas harakatlari soniga ko‘paytirilgan 
nafas hajmiga teng. 

---

Bolalarda nafas olish tez bo’lgani uchun o‘pkaning ventilyatsiyasi yuqori 
bo’ladi. O‘pkaning ventilyatsiyasi yangi tug’ilgan bolaning har kg og’irligiga 
nisbatan hisoblansa, bu o‘smirlarning har kg og’irligiga nisbatan 4 marta ortiq 
bo’ladi. 
Yosh bolalar organizmini kislorodga bo’lgan talabi juda yuqoridir, chunki 
bularda energiya va moddalar almashinuvi intensiv ravishda kechadi. Masalan, bola 
organini 1 kg kislorod bilan normal ta’minlab turish uchun o‘pkasidan bir daqiqada 
140-150 sm
3
havo olishi kerak. Katta odamning har 1 kg. ga esa shu maqsad uchun 
300-400 sm
3
, 5-6 yoshda 200-210 sm
3
, 7 yoshda 170-sm
3
, 8-10 yoshda 160 sm
3
, 11-
13 yoshda 130-145 sm
3
, 14 yoshda 125 sm
3
, kislorod to‘g‘ri keladi.
Nafasning minutlik hajmi – bu odam 1 daqiqa davomida oladigan havoning 
miqdoridir: bu miqdor nafas harakatlarining soniga ko’paytirish yo’li bilan 
aniqlanadi. Yangi tug’ ilgan bolalarda nafasning daqiqalik hajmi 650-700 ml havoni, 
hayotining birinchi yilini oxirida – 2000-2600 ml, 6 yoshda –3500 ml, 10 yoshda – 
4300 ml ni, 14 yoshda –4900 ml ni tashkil etsa, voyaga yetgan odamlarda 5000-6000 
ml ni tashkil etadi.
Bolalarda gazlar almashinuvi ishqor-kislota muvozanatining boshqarilishi 
bilan bog'liq. Masalan, 5 yoshli bolaning chiqaradigan havo tarkibida CO
2
gazining 
miqdori katta odamning chiqargan nafas havosiga nisbatan 3 marta kamdir. 
Bolaning yoshi ortishi bilan chiqargan havoda CO
2
gazi miqdori ortib, kislorod 
miqdori kamayib boradi. Bolalarda chiqariladigan nafas havosidagi kislorod miqdori 
kamayib boradi. Bolalarda o‘pkada chiqarilgan nafas havosidagi kislorodning kam 
bo’lishi alveolalarga kislorod o‘tishi kattalarnildga nisbatan kam bo’lishi bilan 
bog’liq, masalan 6 yoshli bolalarda kislorodni o‘pkalarda foydalanish foizi katta 
odamnikiga nisbatan 2 marta kam.