Reja: Korpus yaratish masalasi

Korpusga asoslangan lug‘atlar yaratish
Reja:

1. Korpus yaratish masalasi.

2. Korpusli lug‘atlar yaratish muammolari va vazifalari.

3. Korpus tahlili va yo‘nalishi

Korpus –bu bir necha yoki muayyan til matnlarining yig‘indisiga asoslangan elektron shaklda to‘plangan ma’lumot (so‘rovnoma)lar tizimidir. Milliy korpus esa muayyan tilning ma’lum davr (yoki davrlar)dagi maqomi, janrlari, uslublari, hududiy hamda ijtimoiy ko‘rinishlari va boshqalarni o‘z ichiga oladi.

Milliy korpus tilshunoslikning korpus lingvistikasi mutaxasislari tomonidan tuziladiki, bu ilmiy tadqiqot va til o‘rganish uchun xizmat qiladi.
Jahonning ko‘pgina yirik tillari allaqachon ilmiy ishlanganligi, hajmi va ko‘lamiga ko‘ra o‘zaro ishlanganligi, hajmi va ko‘lamiga ko‘ra o‘zaro farqlanuvchi o‘zining milliy korpusiga ega. Masalan, farqlanuvchi o‘zining milliy korpusiga ega. Masalan, ko‘pchilik tomonidan e’tirof etilgan Britaniya milliy ko‘pchilik tomonidan e’tirof etilgan Britaniya milliy korpusi (BMK)dir.
Aksariyat milliy korpuslar mazkur korpusi (BMK)dir. Aksariyat milliy korpuslar mazkur loyiha asosida shakllangan. Sloyiha asosida shakllangan. Shhuningdek, Praganing uningdek, Praganing Karlova universiteti tomonidan tuzilgan Chex milliy Karlova universiteti tomonidan tuzilgan Chex milliy korpusi ham slavyan tillari orasida ajralib turadi.korpusi ham slavyan tillari orasida ajralib turadi
Milliy korpusning o‘ziga xos ikki muhim Milliy korpusning o‘ziga xos ikki muhim xususiyati mavjud. Birinchidan, u xususiyati mavjud. Birinchidan, u me’yorlashtirilgan muayyan tarkibga ega me’yorlashtirilgan muayyan tarkibga ega ekanligi bilan xarakterlanadi. Bu korpus ekanligi bilan xarakterlanadi. Bu korpus ma’lum tilda berilgan (turli badiiy janrlar: ma’lum tilda berilgan (turli badiiy janrlar: publitsistik, o‘quv, ilmiy, ish yuritish, so‘zlashuv, publitsistik, o‘quv, ilmiy, ish yuritish, so‘zlashuv, shevaviy kabi),ularning barchasi imkon shevaviy kabi),ularning barchasi imkon darajasida ma’lum doiraga oid ma’lumotlarning darajasida ma’lum doiraga oid ma’lumotlarning proporsional matnlari hisoblanadigan og‘zaki proporsional matnlari hisoblanadigan og‘zaki va yozma ko‘rinishlarining barchasini o‘z va yozma ko‘rinishlarining barchasini o‘z qamroviga oladi degani. Korpusning qoniqarli qamroviga oladi degani.

Korpusning qoniqarli darajada bo‘lishi uchun uning ko‘lamiga e’tibor darajada bo‘lishi uchun uning ko‘lamiga e’tibor qaratish kerakligini nazardan chetda qaratish kerakligini nazardan chetda qoldirmaslik kerak (masalan, o‘n va yuz qoldirmaslik kerak (masalan, o‘n va yuz milliongacha so‘z qo‘llash kabi).Yoki rus tili milliongacha so‘z qo‘llash kabi).Yoki rus tili milliy korpusi tuzuvchilari tomonidan ikki yuz milliy korpusi tuzuvchilari tomonidan ikki yuz million so‘z kiritish rejalashtirilgan.million so‘z kiritish rejalashtirilgan.Ikkinchidan, korpus unga kiritilayotgan matnlarning Ikkinchidan, korpus unga kiritilayotgan matnlarning o‘ziga xos jihatlari to‘g‘risida muhim ko‘shimcha o‘ziga xos jihatlari to‘g‘risida muhim ko‘shimcha ma’lumotlarni saqlaydi (bular annotatsiya yoki ma’lumotlarni saqlaydi (bular annotatsiya yoki kiritma ko‘rinishidagi matnlardir).

Kiritma– kiritma ko‘rinishidagi matnlardir). Kiritma– korpusning asosiy bosh ma’lumotnomasi bo‘lib, u korpusning asosiy bosh ma’lumotnomasi bo‘lib, u korpusni zamonaviy internet tarmog‘ida mavjud korpusni zamonaviy internet tarmog‘ida mavjud bo‘lgan oddiy matnlar (yoki “kutubxonalar”) bo‘lgan oddiy matnlar (yoki “kutubxonalar”) to‘plamidan ajratib turadigan, masalan, bir muncha to‘plamidan ajratib turadigan, masalan, bir muncha mashhur bo‘lgan “Maksim Morshkov kutubxonasi” mashhur bo‘lgan “Maksim Morshkov kutubxonasi” yoki “Rus vertual kutubxonasi” kabilardan yoki “Rus vertual kutubxonasi” kabilardan farqlanadigan matnlardir. Hozirgi vaqtda farqlanadigan matnlardir.

Hozirgi vaqtda mutaxassislar tomonidan “Fundamental elektron mutaxassislar tomonidan “Fundamental elektron kutubxona” yaratildi va u doimiy ravishda rus mumtoz kutubxona” yaratildi va u doimiy ravishda rus mumtoz adabiyoti namunalari bilan to‘ldirib borilmoqda.Unga adabiyoti namunalari bilan to‘ldirib borilmoqda.Unga muntazam tarzda va yuqori aniqlikda nashr muntazam tarzda va yuqori aniqlikda nashr etilayotgan adabiy matnlar kiritilib turadi. Biroq bu etilayotgan adabiy matnlar kiritilib turadi. Biroq bu kabi kutubxonalarda qayta ishlanmagan matnlar ham kabi kutubxonalarda qayta ishlanmagan matnlar ham mavjud bo‘lib, ilmiy tadqiqotlar uchun foydalanishda mavjud bo‘lib, ilmiy tadqiqotlar uchun foydalanishda bir muncha chegaralangandir.bir muncha chegaralangandir.
Shuni ta’kidlash kerakki, bu kabi kutubxonalar til Shuni ta’kidlash kerakki, bu kabi kutubxonalar til xususiyatlaridan ko‘ra matnning mazmun-mohiyati xususiyatlaridan ko‘ra matnning mazmun-mohiyati bilan qiziquvchilar tomonidan yaratiladi. Milliy bilan qiziquvchilar tomonidan yaratiladi. Milliy korpus kutubxonalardan farqli o‘laroq “qoniqarli” korpus kutubxonalardan farqli o‘laroq “qoniqarli” va “foydali” matnlar to‘plami emas. U, asosan, til va “foydali” matnlar to‘plami emas. U, asosan, til o‘rganish uchun xizmat qiluvchi jihatdir. Bunda o‘rganish uchun xizmat qiluvchi jihatdir. Bunda o‘rtamiyona yozuvchilarning romanlari ham, oddiy o‘rtamiyona yozuvchilarning romanlari ham, oddiy so‘zlashuvmatnlari va ijara shartnomalardan ham, so‘zlashuvmatnlari va ijara shartnomalardan ham, mumtoz badiiy adabiyot namunalari qatorida mumtoz badiiy adabiyot namunalari qatorida foydalanilaveradi. foydalanilaveradi.

Korpusning rang-barang ilovalar bilan boyitilishi Korpusning rang-barang ilovalar bilan boyitilishi uning ilmiy va o‘qimishliligini baholaydigan jihatdir. uning ilmiy va o‘qimishliligini baholaydigan jihatdir. Rus tili milliy korpusida kiritmalarning to‘rt turidan Rus tili milliy korpusida kiritmalarning to‘rt turidan foydalaniladi:1) metamatnli;2) morfologik;3) foydalaniladi:1) metamatnli;2) morfologik;3) tala8uz (aksentologik) va 4) semantik. YAqin tala8uz (aksentologik) va 4) semantik. YAqin kunlarda uning sintaktik ko‘rinishi kiritilishi ham kunlarda uning sintaktik ko‘rinishi kiritilishi ham rejalashtirilayapti. Kiritmalar tizimi borgan sari rejalashtirilayapti. Kiritmalar tizimi borgan sari ko‘payib, takomillashib boraveradi.ko‘payib, takomillashib boraveradi. SShhu o‘rinda milliy korpus nega kerak degan savol u o‘rinda milliy korpus nega kerak degan savol tug‘iladi.tug‘iladi. Milliy korpus,avvalo, tilning leksika va Milliy korpus,avvalo, tilning leksika va grammatikasi yuzasidan olib boriladigan ilmiy grammatikasi yuzasidan olib boriladigan ilmiy tadqiqotlar uchun kerak.

SHuningdek, bir necha yuz tadqiqotlar uchun kerak. SHuningdek, bir necha yuz yilliklar davomida tilda yuz beradigan uzluksiz yilliklar davomida tilda yuz beradigan uzluksiz o‘zgarishlar, jarayonlarni kuzatish imkonini beradi.o‘zgarishlar, jarayonlarni kuzatish imkonini beradi.

Korpusning yana bir vazifasi til sohalarining barcha Korpusning yana bir vazifasi til sohalarining barcha jihatiga taalluqli ma’lumotlarni olish (masalan,leksik, jihatiga taalluqli ma’lumotlarni olish (masalan,leksik, grammatika, aksentologik, til tarixi kabi), zamonaviy grammatika, aksentologik, til tarixi kabi), zamonaviy kompyuter texnologiyalari vositasida katta hajmdagi kompyuter texnologiyalari vositasida katta hajmdagi til hodisalarini juda tez tahlil qilish va til hodisalarini juda tez tahlil qilish va siqiqlashtirishga xizmat qilishdan iborat.
Avvallari siqiqlashtirishga xizmat qilishdan iborat. Avvallari tadqiqotchi zarur misollarni qo‘lda yozib olar, bu esa tadqiqotchi zarur misollarni qo‘lda yozib olar, bu esa juda ko‘p mehnat talab qilgani holda oz miqdordagi juda ko‘p mehnat talab qilgani holda oz miqdordagi materiallarni qayta ishlashga imkon berar edi.materiallarni qayta ishlashga imkon berar edi.

Endilikda tahlil qilinayotgan materiallarning ko‘lami va ma’lumot topish tezligida muammolar bo‘lmaydi. va ma’lumot topish tezligida muammolar bo‘lmaydi. Bu esa tadqiqodchi uchun beqiyos imkoniyatlar Bu esa tadqiqodchi uchun beqiyos imkoniyatlar eshiklarini ochadi.

Milliy korpus til haqidagi eshiklarini ochadi. Milliy korpus til haqidagi bilimlarimiz imkoniyatini, shuningdek, uni statistik bilimlarimiz imkoniyatini, shuningdek, uni statistik tahlil qilishning (o‘rganishning), hatto hozirga tahlil qilishning (o‘rganishning), hatto hozirga qadar o‘rganilmay kelinayotgan hodisalarning qadar o‘rganilmay kelinayotgan hodisalarning qurilishi va taraqqiyotidagi qonuniyatlarni, mavjud qurilishi va taraqqiyotidagi qonuniyatlarni, mavjud xulosalarga bo‘lgan shubhalarni yoki taxminiy xulosalarga bo‘lgan shubhalarni yoki taxminiy hodisalarni aniqlash imkonini beradi. Endilikda hodisalarni aniqlash imkonini beradi.

Endilikda tilning grammatik qurilishi, hatto mashhur tilning grammatik qurilishi, hatto mashhur akademik lug‘atlar, hech istiholasiz muayyan tilning akademik lug‘atlar, hech istiholasiz muayyan tilning milliy korpusi asosida yaratilishi kerak bo‘ladi. SHu milliy korpusi asosida yaratilishi kerak bo‘ladi. SHu nuqtayi nazardan milliy korpus talabgorlari, albatta, nuqtayi nazardan milliy korpus talabgorlari, albatta, muayyan tilning turli sohalari tadqiqotchi–muayyan tilning turli sohalari tadqiqotchi–lingvistlari hisoblanadi. Biroq korpusdan lingvistlari hisoblanadi. Biroq korpusdan foydalanuvchilar professional mutaxasislar bilan foydalanuvchilar professional mutaxasislar bilan chegaralanmaydi. Davr yoki ma’lum muallifning chegaralanmaydi.
Davr yoki ma’lum muallifning

Ushbu yo'nalishning shakllanishi o'tgan asrning 60-yillari boshlarida Qo'shma Shtatlarda Braun korpusining tashkil etilishi bilan bog'liq. Matnlar to'plami bor-yo'g'i 1 million so'z shakllaridan iborat edi va bugungi kunda bunday hajmdagi korpus mutlaqo raqobatdosh bo'lmaydi. Bu ko'p jihatdan kompyuter texnologiyalarining rivojlanish sur'atlari, shuningdek, yangi tadqiqot resurslariga talablarning ortib borishi bilan bog'liq. 90-yillarda korpus lingvistikasi toʻlaqonli va mustaqil fanga aylandi, matnlar toʻplamlari tuzildi va bir necha oʻnlab tillar uchun belgilandi.

Bu davrda, masalan, Britaniya Milliy Korpusi 100 million token bilan yaratilgan.

Korpus lingvistikasida korpus turlarini bir necha asoslar bo'yicha ifodalash mumkin. Tasniflash uchun matnlar tili (rus, nemis), kirish rejimi (ochiq manba, yopiq, tijorat), manba material janri (badiiy, hujjatli, akademik, jurnalistika) asos bo'lishi mumkinligi intuitiv ravishda aniq. Og'zaki nutqni ifodalovchi materiallarni yaratish qiziqarli tarzda amalga oshiriladi. Bunday nutqni qasddan yozib olish respondentlar uchun sun'iy sharoit yaratishi va natijada olingan materialni "spontan" deb atash mumkin emasligi sababli, zamonaviy korpus tilshunosligi boshqacha yo'l tutdi.Ko'ngilli mikrofon bilan jihozlangan va u ishtirok etgan barcha suhbatlar kun davomida yozib olinadi. Atrofdagilar, albatta, kundalik suhbat jarayonida ilm-fan rivojiga hissa qo‘shayotganini bila olmaydi.

Keyinchalik, olingan audio yozuvlar ma'lumotlar bankida saqlanadi va transkript kabi bosma matn bilan birga keladi. Shunday qilib, kundalik og'zaki nutqning korpusini yaratish uchun zarur bo'lgan belgilash mumkin bo'ladi.
Tildan foydalanish mumkin bo'lgan joyda, matn korpusidan ham foydalanish mumkin.

Saylovchilar va mijozlarning ijobiy va salbiy fikr-mulohazalarini kuzatish uchun siyosat va biznesda faol foydalaniladigan kayfiyat dasturlarini yaratish.

Axborot tizimini lug'atlar va tarjimonlar bilan bog'lash, ularning samaradorligini oshirish.
Tilning tuzilishini, uning rivojlanish tarixini va yaqin kelajakdagi o'zgarishlarni bashorat qilishni tushunishga yordam beradigan turli xil tadqiqot vazifalari.
Morfologik, sintaktik, semantik va boshqa xususiyatlar asosida axborotni ajratib olish tizimini ishlab chiqish.
Turli lingvistik tizimlar ishini optimallashtirish va boshqalar.

Korpuslardan foydalanish

Resurs interfeysi odatiy qidiruv tizimiga o'xshaydi va foydalanuvchidan ma'lumot bazasini qidirish uchun so'z yoki so'zlar birikmasini kiritishni taklif qiladi. Aniq so'rov shakliga qo'shimcha ravishda siz deyarli har qanday lingvistik mezon bo'yicha matnli ma'lumotlarni topish imkonini beruvchi kengaytirilgan versiyadan foydalanishingiz mumkin.

Qidiruv uchun asos bo'lishi mumkin:

gap bo`laklarining ma`lum bir guruhiga mansubligi;

grammatik belgilar;
semantika;
stilistik va hissiy rang berish.
Bundan tashqari, siz so'zlar ketma-ketligi uchun qidiruv mezonlarini birlashtira olasiz: masalan, hozirgi zamonda, birinchi shaxsda, birlikda, keyin "in" predlogi va ot kelishigidagi otning barcha holatlarini toping. Bunday oddiy vazifani hal qilish foydalanuvchiga bir necha soniya vaqt oladi va belgilangan maydonlarda bir necha marta bosishni talab qiladi.

Yaratilish jarayoni

Qidiruvning o'zi ham barcha subkorpuslarda, ham ma'lum bir maqsadga erishish ehtiyojlariga qarab alohida tanlangan bittasida amalga oshirilishi mumkin:

Birinchi qadam korpusning asosini qaysi matnlar tashkil etishini aniqlashdir. Amaliy maqsadlarda ko'pincha jurnalistik, gazeta materiallari, Internet sharhlari qo'llaniladi. Tadqiqot loyihalarida turli xil korpus turlari qo'llaniladi, ammo matnlar umumiy asosda tanlanishi kerak.

Olingan matnlar to'plami oldindan qayta ishlanadi, xatolar tuzatiladi, agar mavjud bo'lsa, matnning bibliografik va ekstralingvistik tavsifi tayyorlanadi.
Matnsiz barcha ma'lumotlar yo'q qilinadi: grafiklar, rasmlar, jadvallar o'chiriladi.
Tokenlar, odatda so'zlar, keyingi ishlov berish uchun ajratiladi.
Nihoyat, hosil bo'lgan elementlar to'plamining morfologik, sintaktik va boshqa belgilari amalga oshiriladi.

Bajarilgan barcha amallarning natijasi sintaktik tuzilma bo'lib, uning ustida taqsimlangan elementlar to'plami bo'lib, ularning har biri uchun nutqning bir qismi, grammatik va ba'zi hollarda semantik xususiyatlar aniqlanadi.

Korpuslarni yaratishdagi qiyinchiliklar

Korpusni olish uchun juda ko'p so'z yoki jumlalarni birlashtirish etarli emasligini tushunish muhimdir. Bir tomondan, matnlar to'plami muvozanatli bo'lishi kerak, ya'ni har xil turdagi matnlarni ma'lum nisbatlarda taqdim etishi kerak. Boshqa tomondan, tananing tarkibi maxsus tarzda belgilanishi kerak.

Birinchi masala kelishuv asosida hal qilinadi: masalan, badiiy matnlarning 60 foizi, hujjatli matnlarning 20 foizi to‘plamga kiritilgan, ma’lum ulush og‘zaki nutqning yozma taqdimotiga, qonun hujjatlariga, ilmiy ishlarga va hokazolarga ajratilgan.Bugungi kunda. muvozanatli korpus uchun ideal retsept yo'q.

Kontentni belgilash haqidagi ikkinchi savolni hal qilish qiyinroq. Matnni avtomatik belgilash uchun ishlatiladigan maxsus dasturlar va algoritmlar mavjud, ammo ular yuz foiz natija bermaydi, ular noto'g'ri ishlashga olib kelishi va qo'lda qayta ko'rib chiqishni talab qilishi mumkin. Ushbu muammoni hal qilishning imkoniyatlari va muammolari V.P.Zaxarovning korpus tilshunosligi bo'yicha ishida batafsil yoritilgan.

Axborot-qidiruv tizimlarini qo'llash

Korpus lingvistikasidan foydalanish sohalari faoliyatning turli sohalarini qamrab oladi. Korpuslar lug'atlarni tuzish va tuzatish, avtomatik tarjima tizimlarini yaratish, umumlashtirish, faktlarni ajratib olish, his-tuyg'ularni aniqlash va boshqa matnlarni qayta ishlash uchun ishlatiladi.

Bundan tashqari, bunday manbalar dunyo tillarini va umuman tilning ishlash mexanizmlarini o'rganishda faol foydalaniladi. Oldindan tayyorlangan katta hajmdagi ma'lumotlarga kirish tillarning rivojlanish tendentsiyalarini tezkor va har tomonlama o'rganishga, neologizmlar va barqaror nutq burilishlarini shakllantirishga, leksik birliklarning ma'nolarini o'zgartirishga va hokazolarga yordam beradi.

Bunday katta hajmdagi ma'lumotlar bilan ishlash avtomatlashtirishni talab qilganligi sababli, bugungi kunda kompyuter va korpus lingvistikasi o'rtasida yaqin aloqa mavjud.

Rus tilining milliy korpusi

Ushbu korpus (qisqacha RNC deb ataladi) turli xil vazifalarni hal qilish uchun resursdan foydalanishga imkon beruvchi bir qator kichik korpuslarni o'z ichiga oladi.

RNC ma'lumotlar bazasidagi materiallar quyidagilarga bo'linadi:

90-2000-yillardagi ommaviy axborot vositalarida mahalliy va xorijiy nashrlar uchun;

og'zaki nutq yozuvlari;
aksentologik jihatdan belgilangan matnlar (ya'ni stress belgilari bilan);
dialektal nutq;
she'riy asarlar;
sintaktik belgili materiallar va boshqalar.
Axborot tizimi, shuningdek, asarlarning rus tilidan ingliz, nemis, frantsuz va boshqa ko'plab tillarga (va aksincha) parallel tarjimalari bilan subkorpuslarni o'z ichiga oladi.

Shuningdek, ma'lumotlar bazasida rus tilidagi yozma nutqni uning rivojlanishining turli davrlarida aks ettiruvchi tarixiy matnlar bo'limi mavjud. Chet el fuqarolari uchun rus tilini o'zlashtirishda foydali bo'lishi mumkin bo'lgan o'quv korpusi ham mavjud.

Rus tilining milliy korpusi 400 million leksik birliklarni o'z ichiga oladi va ko'p jihatdan Evropa tillari korpuslarining katta qismidan oldinda.

Perspektivlar

Ushbu sohani istiqbolli deb tan olish foydasiga Rossiya universitetlarida, shuningdek, xorijiy universitetlarda korpus lingvistika laboratoriyalarining mavjudligi. Ko'rib chiqilayotgan axborot-qidiruv resurslari doirasida foydalanish va tadqiq qilish yuqori texnologiyalar, savol-javob tizimlari sohasidagi ayrim yo'nalishlarni rivojlantirish bilan bog'liq, ammo bu yuqorida muhokama qilindi.

Korpus lingvistikasining keyingi rivojlanishi barcha darajalarda, ya'ni texnik jihatdan, ma'lumotlarni qidirish va qayta ishlash jarayonlarini optimallashtiradigan yangi algoritmlarni joriy etish, kompyuterlarning imkoniyatlarini kengaytirish, operativ xotirani ko'paytirish va kundalik hayotni yakunlash nuqtai nazaridan prognoz qilinmoqda. kundalik hayotda ushbu turdagi resurslardan foydalanishning tobora ko'proq usullari.hayot va ish.

Nihoyat
O'tgan asrning o'rtalarida 2017 yil uzoq kelajakka o'xshab ko'rindi, unda kosmik kemalar Koinotning bepoyon bo'ylab harakatlanadi va robotlar odamlar uchun barcha ishlarni bajaradi. Darhaqiqat, fan "bo'sh joylar" bilan to'lib-toshgan va insoniyatni asrlar davomida qiynayotgan savollarga javob berishga umidsiz urinishlar qiladi. Tilning ishlashiga oid savollar bu erda g'ururlanadi va korpus va hisoblash tilshunosligi ularga javob berishga yordam beradi.

Katta hajmdagi ma'lumotlarni qayta ishlash sizga ilgari kirish imkoni bo'lmagan naqshlarni aniqlash, ma'lum lingvistik xususiyatlarning rivojlanishini bashorat qilish va deyarli real vaqtda so'zlarning shakllanishini kuzatish imkonini beradi.

Amaliy global darajada korpusni, masalan, jamoatchilik kayfiyatini baholashning potentsial vositasi sifatida ko'rib chiqish mumkin - Internet haqiqiy foydalanuvchilar tomonidan yaratilgan turli xil matnlarning doimiy ravishda to'ldiriladigan ma'lumotlar bazasi: bular sharhlar, sharhlar, maqolalar va boshqa ko'plab shakllar. nutq.

Bundan tashqari, korpuslar bilan ishlash bizga Google yoki Yandex xizmatlaridan tanish bo'lgan ma'lumotlarni qidirishda ishtirok etadigan bir xil texnik vositalarni, mashina tarjimasi va elektron lug'atlarni ishlab chiqishga yordam beradi.

Ishonch bilan aytish mumkinki, korpus lingvistikasi o'zining ilk qadamlarini qo'ymoqda va yaqin kelajakda tez sur'atlar bilan rivojlanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1.
Влахов С., Флорин С. Непереводимое в переводе. Издание третье, исправленное. 
– М.: Валент, 2006 – С. 381 
2.
Миньяр-Белоручаев Р.К. Теория и методы перевода. – М.: изд-во «Московский 
Лицей», 1996. – С. 60. 
3.Мусаев Қ. Таржима назарияси асослари. – Тошкент: Фан, 2005. – Б. 6.