Reja: Kirish Nomoddiy aktivlar hisobini tashkil etish, uning maqsadi va vazifalari

1-rasm. Nomoddiy aktivlarni tugatish munosabati bilan balansdan chiqarilishi
Tashkilotlarda ulami tugatish munosabati bilan nomoddiy iklivlnrni hisobdan chiqarish to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun nihbar tomonidan tayinlanadigan shaxs raisligida komissiya tuziladi. Komissiya tarkibiga tegishli mutaxassislar, buxgalteriya xodimlari va tashkilotning moddiy javobgar shaxslari kiritilishi kerak. Komissiya tashkilot rahbarining buyrug‘i bilan tuziladi.
Ularni tugatish munosabati bilan nomoddiy aktivlami hisobdan i liiqurish to‘g‘risida qaror qabul qilish uchun tuziladigan komissiya quyidagi vakolatlarga ega bo‘ladi:

• 
  hisobdan chiqariladigan nomoddiy aktivlaming holatini o’rganishni amalga oshirib, bunda mutlaq huquqlarni tasdiqlaydigan Aurur hujjatlar (patent, pasport va boshqa hujjatlar), shuningdek buxgalteriya hisobi ma’lumotlaridan foydalanadi;
  
• 
  ulami tiklashning mumkin emasligi yoki iqtisodiy maqsadga uomuvofiqligini belgilaydi;
  
• 
  nomoddiy aktivlami hisobdan chiqarish sabablarini belgilaydi (nmortizatsiya ajratmalarini to‘liq hisoblab yozish, foydalanishning normal sharoitlari buzilishi, tabiiy ofatlar va hokazo);
  
• 
  nomoddiy aktivlaming foydalanishdan muddatdan avval chiqib ketishida aybdor bo‘lgan shaxslarni aniqlaydi.
  

Nomoddiy aktivlami sotish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi va ular sotuvchi tashkilot balansidan balans qiymati bo‘yicha chiqariladi.
Nomoddiy aktivlami tekinga berish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi va ular tekinga beradigan tashkilot balansidan balans qiymati bo‘yicha chiqariladi
Nomoddiy aktivlar tashkilotlar balansidan inventarizatsiyalash chog‘ida kamomad yoki talafotlar aniqlanishi munosabati bilan balans qiymati bo‘yicha chiqariladi.
Tashkilotlarda nomoddiy aktivlami kamomad yoki talafotlar aniqlanishi munosabati bilan balansdan chiqarish buxgalteriya hisobida 2004-yil 10-martdagi 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining 37-son, 0 ‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasining 2004-26-son, 0 ‘zbekiston Respublikasi Mehnat va aholini ijtimoiy muhofaza qilish vazirligining 20/1-son qarori bilan tasdiqlangan Inventarizatsiya jarayonida aniqlangan mol-mulk kamomadi va ortiqchasining buxgalteriya hisobi va soliqqa tortish tartibi to‘g‘risidagi nizomga muvofiq aks ettiriladi.
Nomoddiy aktivlami hisobdan chiqarilishi bilan bogiiq operatsiyalami buxgalteriya hisobida aks ettirish uchun quyidagi hujjatlar rasmiylashtiriladi:

• 
  tugatish bo‘yicha amal qilish muddati tugaganligi tufayli hisobdan chiqarilganda - hisobdan chiqarish to‘g‘risidagi dalolatnoma;
  
• 
  sotish bo‘yicha - shartnoma, haq olinganligini tasdiqlovchi to‘lov hujjatlari, chiqib ketish to‘g‘risida dalolatnoma;
  
• 
  beg‘araz berilish bo‘yicha - chiqib ketish to‘g‘risida dalolatnoma;
  
• 
  kamomad yoki yo‘qotishning aniqlanishi bo'yicha - inventarizatsiya dalolatnomasi.
  

Nomoddiy aktivlarni chiqib ketishiga oid buxgalteriya hujjatlariga asosan buxgalteriya yozuvlari berilib 274-son shakldagi memorial order rasmiylashtiriladi. Memorial orderga asosan 308-son shakldagi bosh jumal kitobi va hisobot shakllariga tushiriladi.
Nomoddiy aktivlar balansdan chiqarilishida o‘matilgan tartibda dalolatnoma yoki buxgalteriya maiumotnomasi rasmiylashtirilib tegishli qaydnomalarga tushiriladi va buxgalteriya yozuvlari berilib memorial order va bosh jumal daftariga tushiriladi. Nomoddiy aktivlami balansdan hisobdan chiqarilishi 030 “Noinocldiy aktivlar” subschyoti kreditida va tegishli xarajat schyotlari vnki boshqa tegishli subschyotlaming debetida aks ettiriladi.