Режа: Жамият тушунчасининг моҳияти ва мазмуни. Жамият тўғрисидаги назариялар

Инсон ва жамият фалсафаси. мустақиллик ва ислоҳатларнинг ижтимоий моҳияти.

Сиражиддинов Хусанбой

РЕЖА:

1.Жамият тушунчасининг моҳияти ва мазмуни. Жамият тўғрисидаги назариялар.

2.Тараққиётнинг ўзбек модели ва цивилизациялашган жамиятни барпо этиш ҳамда баркамол инсонни шакллантириш вазифалари.

3.Инсон — фалсафанинг бош мавзуси. Инсон, шахс ва индивид тушунчаси

4.Маънавият фалсафаси

5. Қадриятлар фалсафаси

Қадимий даврдан то хозирга қадар яратилган жамият хақидаги қарашларни уч-йўналишда ўрганиш мумкин:

1. Диний карашлар

2. Илмий карашлар

3. Фалсафий карашлар

Жамият ҳақидаги қарашлар:

Жамиятни фалсафий тахлили

Жамият инсонлар учрашувдан иборат бўлган бирлик. Жамият – мақсадлари, орзу-интилишлари, яшаш тарзлари муштарак бўлган одамлар оиласидан иборат инсоннинг яшаш мухити Моддий оламнинг таркибий қисми.

Жамият ўз-ўзини ташкилловчи, ўз-ўзидан ривожланувчи мураккаб тизим жамият кишиларнинг ҳаёт тарзлари, фаолиятларининг барча турлари, уларнинг натижаларини қамраб олади жамият аввало кишилар фаолияти. Бу тушунчада кишилар ҳаёти ва фаолияти ўтмиши, ҳозир ва келажакдан иборат вақт мезони акc эттирилган. Жамият кишилараро объектив ижтимоий алоқа ва муносабатларнинг маҳсули ва кўриниши.

“Биз учун фуқаролик жамияти – ижтимоий макон. бу маконда қонун устивор бўлиб, у инсоннинг ўз-ўзини камол топширишига монелик қилмайди, аксинча ёрдам беради. шахс манфаатларига, унинг хуқуқ ва эркинликларининг тўла даражада рўёбга чиқишига кўмаклашади”. (Ислом Каримов)

1. Фуқаролик жамияти мамлакатнинг ҳар бир фуқаросига иқтисодий ва сиёсий турмушини ўз ихтиёри асосида қуришга тўла эркинликни таъминловчи жамият.

2. Фуқаролик жамиятини хусусиятлари:

3. Фуқаролик жамияти мураккаб таркибий элементлардан ташкил топган.

4. Бу жамиятда давлат фаолияти юзасидан фуқарларнинг тўла назорати ўрнатилади.

5. Давлатнинг кўпгина вазифалари махаллий жойларда фуқароларнинг ўз – ўзини бошқариш органлари, жамоат бирлашмаларига, нодавлат ташкилотларига ўтказилади.

Иктисодий жамиятнинг турлари

1. Индустриал жамият.

2. Постиндустриал жамият.

3. Интеллектуал жамият.

Инсон фалсафаси

Илмий муаммоларни урганиш, даставвал, шу борада кулланиладиган атамаларнинг маъноси ва куламини аник белгилаб олишни таказо килади. Узбек тилида "одам" тушунчасига маънодош булган "Шахс", "Инсон" тушунчалари хам мавжуддир. "Шахс" тушунчаси" факатгина ижтимоийликни англатиб, фалсафада мустакил категория сифатида кулланилади.

"Инсон" тушунчаси эса "одам" тушунчасига жуда якин булиб, ижобий-Ахлоқий сифатларни жамлаган одамларга нисбатан купрок кулланилади ва шунинг учун Ахлоқийликка мойилдир. "Одам" тушунчаси "шахс" ва "инсон" тушунчаларидан кенгрокдир.

Адабиётлар:

1. Ўзбекистон XXI асрга интилмоқда. – Т., Ўзбекистон, 2000.

2. Основы философии.– Т., «Ўзбекистон», 1998.

3. Фалсафа курсининг айрим масалалари. – «Фарғона», 1994.

4. Фалсафа курсининг айрим масалалари (Т. Шарипов таҳрири остида). — «Фарғона», 1994.

5. Фалсафа. — Т., «Шарқ», 1999.