Reja: Iqtisodiy matematika faniga kirish

9-misol. Uch oydan keyin oylik 10% li murakkab jamg‘arma miqdori 4200 bo‘lgan bo‘lsa, boshlang‘ich pul qancha bo‘lgan?
Yechish: К₃ = 4200 so‘m, p =10%,n= 3, r = 1+ = 1,1 natijada (3) formulaga asosan: К=K₃/(1+ ) ³ = =4200 : 1,331  3155,52 so’mekan.



10-misol. 4 yillik rejani fermerlar uyushmasi bajarishi uchun yetishtirayotgan mahsuloti hajmini 90 foiz oshirishi lozim bo‘lsa, o‘rtacha yillik o‘sish sur’ati qanday bo‘lishi kerak?
Yechish: n=4, К₄=1,9∙К bundan К₄=Кr⁴ bo‘lganligi uchun,
r⁴=1,9, r=(1,9)^0,251,174, +1=1,174, =0,174, p = 17,4%.
Demak, o‘rtacha yillik mahsulot yetishtirish hajmini
17,4% oshirgan taqdirda 4 yillik mahsulot yetishtirish hajmini 90% oshishiga erishiladi.
К_n=Кrⁿ formula yordamida iqtisodiy tahlilda keng qo‘llaniladigan o‘rtacha o‘sish sur’atini aniqlash mumkin.

Ma’lumki, har qanday kelajakda beriladigan pul M=(1+i)N formula yordamida (bu yerda N-hozirgi vaqtidagi pul miqdori) aniqlanadi. Bu yerda

i = p/100, p qo‘yilgan pulning boshlang‘ich foiz sharti.Bir yildan keyingi pul
N= qiytmatga ega bo‘ladi. Masalan: qimmatbaho qog‘ozni o‘rtacha o‘sish foizi 10% bo‘lsin. Bir yildan keyingi qimmati M=1000 so‘m bo‘ladigan bo‘lsa, qimmatbaho qog‘ozni bugun
N = = = 909,09
so‘mga sotib olishi mumkin. Agar qimmatbaho qog‘oz
2 yildan keyin 1000 so‘m qiytmatga ega bo‘ladigan bo‘lsa, uni bugungi kunda