Reja: Fermentlar haqidagi ta’limot va uning rivojlanish tarixi

Fermentlar ta’sirining vodorod ionlari konsentratsiyasiga bogʻliqligi.

Har bir ferment, reaksiya oʻtayotgan muhit vodorod ionlari konsentrasiyasining ma’lum bir kattaligida oʻzining maksimal faolligini namoyon qiladi va muhit pH ning oʻzgarishiga juda sezgir boʻladi.

Eritmalarning muhiti kislotali yoki ishqoriy boʻlishi vodorod ionlarining konsentratsiyasiga bogʻlik boʻlib, uni pH bilan belgilash qabul qilingan.

Ayrim fermentlar kislotali muhitda va ayrimlari esa ishqoriy muhitda maksimal faollikka ega boʻladi. Muhit pH ning tegishli kattalikdan pastga yoki yuqoriga ozroq oʻzgarishi ham fermentlarning faolligiga juda kuchli ta’sir koʻrsatadi, ya’ni susaytiradi va ayrim holatlarda faolligini mutlaqo yoʻqotishi mumkin. Masalan, me’da Shirasi tarkibidagi pepsin fermenti pH-1,5-2,5 ga teng boʻlganda optimal faollikka ega boʻlib, pH=4-5 ga yetganda faolligini deyarli yoʻqota­di. Oʻn ikki barmoqli ichak Shirasi tarkibida uchraydigan tripsin fermenti pH=7-8 ga teng boʻlganda optimal faollikka ega boʻlib, pH bundan pastga tusha boshlaganda fermentning faolligi ham pasaya boshlaydi. pH 2-3 ga tushganda Shu fermentning faolligi mutlaqo yoʻqoladi.