Режа: “Фалсафа” атамасининг мазмун-моҳияти ва фалсафанинг асосий масалалари. Дунёқараш тушунчаси, унинг тарихий шакллари. Фалсафанинг асосий функциялари. Фалсафий билимлар тизими. Фалсафада миллийлик ва умуминсонийлик

Фалсафанинг
функциялари
гносеологик
функцияси
Ҳали ечилмаган
муаммолар, ўрганилмаган
ҳодисаларга оқилона ёндашади,
Ҳақиқатга билим орқали
эришишга ҳаракат
қилади.
методологик
функцияси
фалсафада ҳам,
айрим фанларда
ҳам муҳим рол
ўйнайдиган ҳар хил
категорияларни ишлаб
чиқишидан иборат
маданий
Функцияси
Инсониятнинг энг сара
билимлари ва ютуқларини
бутун инсоният мулкига
айлантиради. Ғоялар
алмашинуви ва маданий
анъаналарнинг ўзаро
таъсирига
кўмаклашади.
интегратив
функцияси
Фанларни бир-бири
билан боғлайди.
эвристик
функцияси
Янги билимларни ғояларни
кашф этади
Дунёқарашни
шакллантириш
функцияси
Олам ва ундаги нарса-
ҳодисаларни ўрганиш
билиш жараёнида
дунёқарашни
шакллантиради
тарбиявий
функцияси
инсонни шахс сифатида
тарбиялаш ва камол
топтиришда фалсафанинг
роли ва аҳамияти
катта
Фалсафий йўналишлар
Гносеология - билиш ҳақидаги таълимот
Онтология – борлиқ ҳақидаги таълимот
Аксиология- қадриятлар ҳақидаги таълимот
Логика – тафаккур шаклларини ўрганувчи таълимот
этика – ахлоқ ҳақидаги таълимот
Эстетика – гўзаллик фалсафаси
Фалсафий йўналишлар
Праксиология - амалиёт ҳақидаги таълимот
Методология – услублар ҳақидаги таълимот
Антропология- инсон ҳақидаги таълимот
Социология – жамият ҳақидаги таълимот
Теология – дин фалсафаси
Идеология – ғоялар фалсафаси
Фалсафанинг барча фанлардан озиқланадиган умуминсоний ва универсал фан эканлиги маълум. Унинг ҳаётийлиги дунё халқлари тарихи ва табиатига, турмуш ва тафаккур тарзига нечоғли мос экани, уларнинг манфаатлари ва интилишларини қай даражада акс эттира олишига боғлиқ, албатта. Шу билан бирга хар бир халқнинг тарихи, тили, қадриятлари бўлгани каби, ўзига хос фалсафаси ва маънавияти ҳам борлиги айни ҳақиқатдир. Зеро, миллат ва унинг фалсафасини бир-биридан айру тасаввур этиб бўлмайди. Аммо бу фалсафанинг миллий қобиққа ўралиб қолиши, дегани эмас. Балки, у башарият тафаккурининг мазмун – моҳияти, умуминсоний дунёқарашга хос бўлган категория ва қонунлар билан бирга, муайян халқнинг ўзига хос хусусиятлари, тарихи ва тараққиёт тамойиллари, мақсад муддаоларини фалсафий ифодалаши шубҳасиздир.
Жаҳон фалсафасининг умуминсонийлиги ва миллийлиги, муайян халқ ёки минтақага хос тафаккур тарзининг моҳияти ва аҳамиятига нисбатан эски ақидалардан воз кечиб, янги нуқтаи – назардан қарашни тақозо этади, фалсафани замонавий мазмун билан бойитиб, бугунги талаблар асосида ривожлантиришни заруратга айлантиради.
Қарийиб уч минг йилни қамраб олган тарихда нафақат халқимиз, балки бутун инсоният ҳаётида ниҳоятда катта аҳамият касб этган фалсафий ғоя ва таълимотлар яратилган. Ал-Хоразмий, ал-Бухорий, ал-Форобий, ал-Беруний, Ибн Сино, ал-Фарғоний, Мирзо Улуғбек ва Алишер Навоий каби номлари абадиятга дахлдор кўплаб мутафаккирлар яшаб, ижод қилдилар, улар турли-туман даврларда яшаган бўлсалар-да, бироқ яратган таълимотлари нафақат она заминимизда яшаётган инсонлар учун балки бутун дунё халқлари учун умуминсоний қадриятга айланган.
ЭЪТИБОРИНГИЗ
УЧУН
РАХМАТ!!!