Режа: “Фалсафа” атамасининг мазмун-моҳияти ва фалсафанинг асосий масалалари. Дунёқараш тушунчаси, унинг тарихий шакллари. Фалсафанинг асосий функциялари. Фалсафий билимлар тизими. Фалсафада миллийлик ва умуминсонийлик

Дунёқараш – инсоннинг теварак атрофини қуршаб турган воқелик тўғрисидаги, оламнинг моҳияти, тузилиши, ўзининг ундаги ўрни ҳақидаги қарашлари, тасаввурлари, билимлари тизимидир.

Дунёқарашнинг тарихий шакллари
Мифология

Дин

Фалсафа
Юнонча “мифос”-
ривоят, нақл, “логос” –таълимот.
Ижтимоий тараққиётнинг энг бошланғич даврига хос бўлган, олам ҳодисалари нақл, ривоят ва афсоналарда гавдалантирилган ижтимоий онг шакли. Миф – бу турли халқларнинг дунёнинг келиб чиқиши,
табиат ҳодисалари,
худолар ва қаҳрамонларнинг ишлари ҳақидаги тасаввурини
ифодаловчи муайян тарзда тизимга солинган дунёқарашдир.
Оламни ва ундаги ҳодисаларни илоҳий кучлар таъсири ва мўъжизасига боғлаб тушунтирувчи дунёқараш. Диний дунёқараш оламни хиссий, эмоционал (рационал эмас) қабул
қилиш шакли билан белгиланади.
Олам ҳақидаги яхлит ва системалаштирилган билимлар йиғиндисидир. Фалсафий дунёқараш ақл ва билимларга таянади.
Фалсафа
Фалсафа
Дин
Дин

Мифологик тафаккурнинг ўзига хос ҳусусиятлари

Мифологияда ҳамма
нарса
бир, яхлит,
ажралмасдир.
Табиат нарсалари
ва ҳодисалари
инсон билан айни бир
хил қонунларга мувофиқ
яшайди. Инсон билан
бир хил сезги,
истак, майлларга
эга бўлади.
Миф-кимнингдир
уйдирмаси
ёки ўтмиш сарқити
эмас, балки, шундай
бир ўзига хос тилки
инсон унинг ёрдамида
қадим замонларданоқ
дунёни тавсифлаган.
Ўзининг тарқоқ
билимларини
умумлаштирган
талқин қилган,
тасниф қилган
ва муайян
тизимга солган.
Мифда ота, оқсоқол
ҳукми ва қарор топган
аъаналар
муҳим рол ўйнайди.
Ривоят ва унинг
мазмунига
нисбатан бундай
муносабат
заминида эътиқод,
борлиқни бевосита,
эмоционал идрок
этиш ётади.
Мифологик дунёқараш
– дунёни яхлит тушуниш
бўлиб, унда шубҳага
ўрин йўқ.