Reja: Boshqaruv qarorlarining mohiyati va ularga qo’yiladigan talablar

7 – jadval
"Ringa" usulini qo’llash bosqichlari

№	Bosqichlar	Izoh
1.	Birinchi bosqich	* Bu bosqichda firma rahbariyati qanday muammo yuzasidan qaror qabul qilinishi lozim bo’lsa, shu muammo (masalan, yangi mahsulot turini ishlab chiqarishga)ga doir umumiy mulohazalarni jalb etilgan mutaxassislar bilan birgalikda o’rtaga tashlaydi.
2.	Ikkinchi bosqich	* Muammo “pastga” ya’ni loyiha ustida ish tashkil etiladigan pog’onaga uzatiladi.
3.	Uchinchi bosqich	* Bu bosqichda tayyorlanayotgan loyihaning barcha jihatlari bo’yicha ijrochilar bilan batafsil kelishib olinadi. Aslida bu ixtiloflarni, qarama-qarshi nuqtai nazarlarini bartaraf etish bosqichidir.
4.	To’rtinchi bosqich	* Muammoni hal qilish uchun maxsus kengash va konferensiyalar o’tkaziladi.
5.	Beshinchi bosqich	* Bu bosqichda hujjat ijrochilar tomonidan imzolanadi, har kim o’z muhrini bosadi va hujjat firma rahbariyati tomonidan tasdiqlanadi.

Qaror shaxs tomonidan qabul qilinar ekan, unda bu shaxs fazilatlari u yoki bu darajada aks etmay qolmaydi. Shu nuqtai nazardan quyidagi ko’rinishdagi qarorlarning mavjudligi e’tirof etiladi:

• 
  mo’tadil, muvozanatlashgan qarorlar;
  
• 
  turtki beruvchi (impul’sli) qarorlar;
  
• 
  tinch holatni saqlovchi (inertli) qarorlar;
  
• 
  tavakkalli qarorlar;
  
• 
  ehtiyotkorona qarorlar;
  
• 
  oqilona qarorlar.
  

Muvozanatlashgan qarorlarni, odatda mazkur muammoni obdon bilgan, har bir harakatini "yetti o’lchab bir kes" qabilida ish tutadigan, o’zining xatti-harakatlariga tanqidiy nuqtai nazardan yondoshadigan menejerlar qabul qiladi. Bunday boshqaruvchilar qarorni qabul qilishdan oldinroq u to’g’risida o’zi­ning tayanch fikriga ega bo’lgan bo’ladi.
Turtki beruvchi (impul’eli) qarorlarni qabul qiluvchi rahbar rang-barang fikr, g’oyalarni osonlik bilan o’ylab topadigan, ammo ularni aniqlash, baholash, tekshirishga imkoniyat topa olmaydigan rahbardir. Shu sababli bunday qarorlar birdaniga qabul qilinib, yetarli darajada asoslanmagan va ishonchsizroq bo’ladi.
Tinch holatni saqlovchi (inertli) qarorlar chuqur izlanishlar natijasida qabul qilinadi. Bunda qaror tezkor tolling paydo bo’lishdan ko’ra ko’proq aniqlik kiritish, nazorat qilish asosi­da qabul qilinadi. Shu sababli bunday qarorlarda novatorlik, originallik va juda sozlik alomatlari o’z aksini topmaydi.
Tavakkalli (riskli) qarorlarning impul’sli qarorlardan farqi shundaki, uni qabul qiluvchi boshqaruvchilar o’z taxminlarini asoslashga urinmaydilar. Ular o’zlariga ishongan holda hech qanday xavfdan qo’rqmaydilar.
Ehtiyotkorona qarorlar o’z ishiga nihoyat puxta yondoshadigan, unga tanqidiy nuqtai nazardan qaraydigan, turli variantlarni baholab ish tutadigan menejerlar tomonidan qabul qilinadi. Bu qarorlarda originallik va yangilik alomatlari o’z aksini topmaydi. Qayd qilingan qarorlar, odatda tezkor boshqaruvni amalga oshirish maqsadida qabul qilinadi. Strategik va taktik boshqaruv maqsadida esa iqtisodiy tahlilga, optimallashtirishga asoslangan oqilona qarorlar qabul qilinadi.