Reja: Birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi va to‘rtlamchi uglerod atomlari

Rezonans. Shunday organik birikma, ion va radikallar borki, ularning haqiqiy tuzilishini bitta formula bilan ifodalab bo‘lmaydi. Masalan, karbon kislota anioni (karboksilat-anion)ning formulasi quyidagicha tasvirlanadi:

Lekin, karboksilat-anionda manfiy zaryad bitta kislorod atomida lokallashmagan, kislorodning har ikkala atomi ham teng qiymatli. Rezonans nazariyasiga ko‘ra karboksilat-anion barqarorligi bir xil bo‘lgan ikkita rezonans strukturalar gibrididir:

Manfiy zaryad ikkala kislorod atomi orasida teng taqsimlangan. Shuning uchun karboksilat-anionning tuzilishi quyidagi mezomer struktura bilan tasvirlanadi:

Mezomer struktura alohida olingan rezonans strukturalarga nisbatan energetik qulay.
Rezonans nazariyasiga ko‘ra 1,3-butadiyenni quyidagi rezonans strukturalarning gibridi deb qarash mumkin:
Bu to‘rtta strukturaning hech biri real emas va ularning hech qaysisi 1,3-butadiyenning haqiqiy strukturasiga muvofiq kelmaydi. Aniqrog‘i, 1,3-butadiyen molekulasi ana shu to‘rtta strukturani ham o‘ziga birmuncha aks ettirgan oraliq gibrid struktura bilan ifodalanadi.
Rezonans strukturalar, boshqacha elektron izomerlar deyiladi. Tarkibida juftlashgan elektronlar soni baravar va molekulasidagi atomlarning fazoviy joylashishi bir xil, lekin molekulada elektronlar zichligining taqsimlanishi turlicha bo‘lgan strukturalar elektronizomerlar deb ataladi. Molekula, ion yoki radikalning rezonans strukturalari kvadrat qavslarga olinib, ular orasida rezonans ko‘rsatkichi () qo‘yiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar
1. R.A. Shoymardonov, M.Y. Ergashov. Organik kimyo. - Тоshkent: “Мuharrir” nashriyoti, 2013. 504 b.
2. Юсупов Д., Туробжонов С.М., Кодиров Х.Э., Икромов А., Каримов А.У. Органик кимёнинг бошлангич асослари. Тошкент, 2006. -290 б.
3. Sobirov Z. Organik kimyo. Toshkent, 2005. - 403 б.
4. Alovitdinov A.B., Ismatullaeva M.G., Xolmuradov N.A. Organik kimyo, T.; O’qituvchi, NMIU, 2005.-416 б.
5. Юнусов Р.Ю.Органик кимё. Т.: Ўзбекистон, 1995. -328 б.
6.Shohidoyatov H.M., H.O’. Xo’janiyozov., H.S. Tojimuxamedov. Organik kimyo.-T.: «Fan va texnologiya», 2014. 800 b.
7.Garey Francis.A.Ogaik chemistry / INTERNATIONA EDITION Copright@ 2000. 547 dc21.WWW mhhe;com.