2.AQSH soliq turlari
Barcha rivojlangan mamlakatlarning soliq tizimlari ko’pgina umumiy hususiyatlarga ega va ayni paytda birbiridan farq qiladi.Hozirgi kunda Amerika Qo’shmaShtatlari soliq tizimi takomillashgan bo’lib, bunda soliqlar faqatgina budjetni to’ldirish ya’ni fiskal funksiyani bajaribgina qolmay, balki iqtisodiy rivojlanishning asosiy tayanch elementlariga aylanadi. AQSH soliq tizimi uch darajali bo’lib, ular:federal, shtat va shahar soliqlariga bo’linadi.
AQSH moliya tizimining asosiy bo’g’ini federal, hukumatning budjet mexanizmi hisoblanadi. Yirik va doimiy tushumga ega bo’lgan soliqlar federal budjetga yo’naltiriladi.. AQSH soliq ma’murchiligida asosiy soliqlar sifatida quyidagilarni ko’rsatish mumkin:
Shaxsiy daromad soliqlari
|
Federal hukumat jismoniy shaxslarning ish haqi, investitsiyalardan olingan daromad (masalan, ijara haqi, foizlar, dividendlar va kapitalning o'sishi) va boshqa daromadlarga soliq yig'adi. Shaxsiy daromad solig'i federal daromadlarning eng yirik yagona manbai bo'lib, bunday tushumlarning yarmini tashkil etadi. Yalpi ichki mahsulotga nisbatan foizlar ulushi sifatida so'nggi 50 yil davomida jismoniy shaxslarning daromad solig'i 6 dan 10 foizgacha o'zgarib, o'rtacha YAIMning 8 foizini tashkil etdi. Jismoniy shaxslarning umumiy soliq majburiyatlari daromadga qarab sezilarli darajada farq qiladi.
|
Ijtimoiy sug’urta soliqlari
|
Ham ish beruvchilar, ham xodimlar ijtimoiy sug'urta soliqlari deb nomlanuvchi ish haqi uchun soliq to'laydilar. Bunday soliqlar federal daromadlarning ikkinchi qismi hisoblanadi va federal daromadlarning uchdan bir qismiga to'g'ri keladi,. Ijtimoiy ta'minot uchun ish beruvchilar va xodimlarning har biri har oylik ish haqining 6,2 foizini, maksimal miqdorgacha (2019 yilda 132 900 dollar va keyinchalik har yili o'rtacha ish haqining o'sishiga qarab tuzilgan) to'laydi. Hayot sug'urtasi uchun ish beruvchilar va ishchilarning har biri qo'shimcha 1,45 foiz miqdorida ish haqi cheklovisiz yordam beradi. Ish haqi bo'yicha soliqlar bo'yicha jami daromadlar YAIMning taxminan 6 foizini tashkil etadi.
|
Yuridik shaxslardan foyda solig’i
|
Hukumat korporatsiyalar foydasidan soliq yig'adi. 2019 yilda korporativ daromadlarning ko'pi federal darajada 21 foizga soliqqa tortilgan. Davlat va mahalliy yuridik shaxslar soliqlari bilan birlashganda, o'rtacha qonuniy soliq stavkasi 25,9 foizni tashkil etdi. Yuridik shaxslarning soliqlari barcha soliq tushumlarining taxminan 7 foizini yoki YAIMning taxminan 1 foizini tashkil etadi.
|
Aksiz solig'i
|
Tamaki, alkogol va motor yoqilg'isi kabi ba'zi tovarlarga solinadigan soliqlar ham federal daromadlarga yordam beradi. Ushbu aksiz solig'i savdo nuqtasida olinadi va iste'molchilar bunday tovarlar uchun to'laydigan narxlarga qo'shiladi. Aksiz solig'i bo'yicha tushumlar YAIMning taxminan 0,5 foizini tashkil etadi.
|
Mulk solig’i
|
AQSh ko'chmas mulk solig'i stavkasi 18% dan boshlanadi va sizning mulkingiz qiymati 1 million dollarga yetganda 40% gacha ko'tariladi. AQSh fuqarosi sifatida siz umrbod mol-mulk solig'idan ozod bo'lishadi.
|
Do'stlaringiz bilan baham: |