Referat mavzulari ro’yxati

Takrorlash uchun savollar: 
1. Yog’ochning qanday afzalliklari va kamchiliklari bor?
2. Yog’och pardozbop material sifatida qayerlarda ishlatiladi? 
3. Parket nima va qanday tayyorlanadi? 
4. Fanera qanday tayyorlanadi? 
1. Organik issik izolyasiya materiallari kanday xom ashyodan olinadi? 
2. Yog’och tolali plitalarni ishlab chiqarish texnologiyasini tushiuntirish? 
3. Fibrolit nima? 
4. Organik issiq izolyasiya materiallarini ishlatilishi va ularning kamchiliklarini 
ayting? 
Ma’ruza № 8 
Mavzu: Ishlab chiqarishda yo’goch qirindali plitalarni qo’llash. 
 
REJA: 
1.
Yog’och qirindili plitalarni ishlab chiqarishdagi o’rni. 
2.
Smolalar shartlari. 
3.
Plitalar xususiyatini yaxshilash uchun xom ashyo. 
Yog’och qirindili plitalarni ishlab chiqarishda bog‘lovchi modda sifatida 
termoreaktiv sintetik smolalar xizmat qiladi. Bunday smolalar quyidagi shartlarni 
bajarishi lozim: 
a) smolaning mumkin bo‘lgan eng kam sarfida yog’ochning alohida 
bo‘lakchalarini o‘zaro qattiq yopishtirishi, ya’ni yog’ochga yaxshi adgeziyaga ega 
bo‘lishi; 
b) plitalarning issiq presslashda tez qotishi va uzoq muddat xizmat qilishi; 
v) plitalarning suvga chidamlilik bo‘lishi; 
g) oqish rangli bo‘lishi, chunki to‘q rangli smolalar plitalarni bo‘yab, keyin 
ularni fakturasiz qo‘llab bo‘lmaydi; 
d) hidsiz va toksik aralashmalarsiz bo‘lishi. 
Bu shartlarga ko‘ra ko‘proq fenol va karbamid smolalar mos keladi. Fenol 
smolalar karbamidga qaraganda, plitalarga suvga chidamlilik beradi. Shu bilan birga, 
karbamid smolalar fenol smolalardan arzon, shuning uchun ularni yog’och qirindli 
plitalar tayyorlashda ishlatilishi foydalidir. 
Plitalar 
xususiyatini 
yaxshilash 
uchun 
xom 
ashyo 
aralashmaga 
gidrofobizatorlar, 
antiseptik 
va 
antipirenlar 
qo‘shiladi. 
Plitalarning 
suv 
shimuvchanligini 5-6% gacha kamaytirish va suvga chidamlilikni oshirish uchun 

---

86 
gidrofob qo‘shilmalar sifatida parafinli suv emulsiyasi ishlatiladi. Antiseptiklar sifatida 
ftorli natriy, natriy pentaxlorfenoliyat va boshqa moddalar xizmat qiladi. Antipirenlar 
– bu oltingugurt va fosfor kislotalarining ammoniy tuzi yoki buradir. 
Davriy presslash usuli bilan
Yog’och –qirindili bir qatlamli plitalar ishlab – chiqarish 
texnologik sxemasi
Yog’och Smola
Bo‘ktirish
Gidrofobizator qo‘shish 
Issiq suv basseyni
(parafinli emulsiya) 
Po‘stloqdan ajratish
Antiseptiklar qo‘shish
Po‘stoq ajratuvchi baraban
(Na F va boshqalar) 
Shoxlarni arralash
Antipirenlarni qo‘shish 
Balansirli arra
(NH
4
)
2
SO
4 
va boshqalar
Qirindi olish
Yelemli aralashma
Qirindi stanogi
tayyorlash 
Qirindilarni quritish
Yelemli aralashma miqdori 
Quritish uskunasi 
Qirindi seperatsiyasi
Seperator 
Aralashtirish 
Aralashtirgich 
Plitalarga shakl berish
Nastilkali mashina
Plitalarni presslash 
Ko‘p qatorli press 
Plita yuzasini bezash
Plitalar ombori 
Tolasimon massani olish yog’ochdan po‘stini shilish, shoxlarni kesish, 
maydalash va tolasimon massani hosil qilish, navlashdan iborat. 
Izolyasion plitalarni tayyorlash tolasimon massaga shakl berish va quritishdan 
iborat. 

---

87 
Qattiq plitalar quritilgandan so‘ng yoki quritishsiz termik qayta ishlanadi, bu 
issiqlik presda preslash va alohida kameralarda “aklimatizatsiya” lash bilan amalga 
oshiriladi. 
Yog’och tolali plitala ishlab chiqarish texnologik sxemasi qo‘yida keltirilgan. 
Yog’och tolali plitalar ishlab chiqarish texnologik sxemasi 
chiqindi yog’ochlar, qirindilar
Yog’ochni po‘stidan ajratish
Po‘st ajratuvchi baraban 
Shoxlarni aralash
Mexanik kolumlar 
Yog’ochlarni tayyorlash
Yoruvchi mashinalar 
Tola olish 
Difibrator yoki rafinerlar
Gidro massani olish 
Massali baseyenlar 
Gidro massani to‘yintirish
Massali baseynlar 
Gidro massani qo‘yiltirish
Quyultiruvchilar
Gidro massaga shakl berish 
Quyuvchi mashinalar 
Quritish
Issiq presslash 
Ko‘p yarusli
Ko‘p qatlamli press 
quritish uskunalari 
Mexanik qayta ishlov
Akklimatizatsiya 
Formatli stanoklar 
Akklimatizatsiya kamerasi 
Izolyasion plitalar Mexanik qayta ishlov
Formatli stanoklar 
Plitalarni bo‘yash
Bo‘yoq sepish asbobi 

---

88 
Izolyasion plitalar Qattiq plitalar 
Tayyor mahsulot ombori 
Yog’och tolali plitalarga ishlov berish. Yog’och tolali plitlarning barcha turlari 
oson mexanik qayta ishlanadi: plitalarni kesish, arralash, hamda unga mix qoqish 
mumkin. Plitalar yuzasini o‘rnatilgandan so‘ng, bo‘yash yoki oboylar bilan yelimlash 
mumkin. Yog’och tolali plitalarning turi va vazifasiga ko‘ra, izolyasion plitalar yuzasi, 
odatda to‘siq konstruksiyalar ichida ishlatiluvchi plitalar qayta ishlanmaydi. 
Oshxona, vanna va yuvinish xonalari devorlarini bezash uchun qattiq plitalar 
ishlab chiqarish jarayonida sintetik smolalar bilan to‘ydiriladi va suvga chidamli emal 
bilan qoplanadi. Natijada plitalar chiroyli tashqi ko‘rinishga ega bo‘lib, keramik plitali 
devorlarni eslatadi. 
Suvga chidamlilik. Yog’och tolali plitalarning barcha turlari gigroskopikdir va 
suv shimadi; yuqori suv shimish xususiyati va gigroskopiklik izolyasion plitalarning 
katta g‘ovakgi natijasidir. Shimilgan namlik plitalar sifatini buzadi: ular shishadi, o‘z 
o‘lchamlarini o‘zgartiradi, mustahkamlik kamayib, issiqlik o‘tkazuvchanlik o‘sadi. 
Bundan tashqari, bunday plitalar yog’ochni yemiruvchi uy zamburug‘lari rivojlanishi 
uchun qulay muhit yaratadi. Suvga chidamlilikni oshirish uchun tolasimon massani 
gidrofob moddalar bilan to‘ydiriladi. 
Akustik xossalar. Yog’och-tolali plitalarni ko‘pincha qurilishda akustik 
maqsadlar uchun ishlatiladi. Izolyasion plitalarni tovush izolyasiyasi uchun ham, 
tovush yutish uchun ham ishlatish mumkin. Tovush yutuvchi konstruksiyalarda asosiy 
qatlam izolyasion yog’och-tolali plitalar, mineral yoki shishavand paxtali 
mahsulotlardan bajarilib, qattiq plitalar yordamchi (oblitsovka) material sifatida 
xizmat qilishi mumkin. 
Yog’och tolali plitalardan tayyorlangan tovush yutuvchi konstruksiyalar bir 
qatlamli va ikki qatlamli bo‘lishi mumkin: birinchi holda ular teshilgan izolyasion 
plitalarning faqat bir qatlamidan, ikkinchi holda esa teshik plitalarning ikkitasi o‘zaro 
yopishtirilgan bo‘ladi. Bunday konstruksiyadagi 12,5-16 mm qalinlikdagi izolyasion 
plitalar tovush yutuvchi qatlam, 3-4 mm qalinlikdagi qattiq plitalar ko‘pincha 
dekorativ harakterga ega tashqi qoplamani o‘zida aks ettiradi. Ikki qatlamli plitalar 0,4 
dan kam bo‘lmagan o‘rtacha tovush yutish koeffitsientiga (200 dan 2000 gs gacha) ega 
bo‘lishi kerak. Bir qatlamli tovush yutuvchi plitalar sifatida hajmiy og‘irligi 250-300 
kg/m
3
bo‘lgan izolyasion – bezakli plitalar eng qulay hisoblanadi. Teshilgan plitalarda 
o‘rtacha tovush yutish koeffitsienti (200 dan 2000 gs gacha) 0,4 dan kam emas, 
ariqchali plitalarda esa 0,3 dan kam emasdir. 
Hajmiy og‘irligi 180 kg/m
3
va qalinligi 32 mm bo‘lgan maxsus akustik 
plitalarning tovush yutish koeffitsienti 0,98 gacha etishi mumkin. G‘adir-budur yuzali 
plitalar silliq plitalarga nisbatan tovushni yaxshi yutadi. Tovush izolyasiyasi maqsadi 
uchun qoplama materiallar sifatida izolyasion yoki yaxshisi, 20 mm qalinlikdagi 
izolyasion-bezakli plitalar ishlatilishi mumkin.