Referat mavzu: Protozoy kasalliklar. Ichal lyamblyozi, leyshmanioz, amebiazi. 606-guruh talabasi Jo’raxolova Firuza

Profilaktikasi va o'choqda o ‘tkaziladigan tadbirlar. Amyobiaz uchraydigan joylarda (aholi punktlarida) suv ta ’m inotini t o bg‘ri tashkil qilish zarur. Aholiga shaxsiy gigiyena qoidalari, faqat qaynatilgan suv ichish zarurligi, hojatxonalarni gigiyenik saqlash va dezinfeksiyalash b o ‘yicha m a’lumotlar berilishi lozim. Oziq-ovqat mahsulotlarini dizenteriya amyobasi sistalari tushishidan saqlash muhim ahamiyatga ega. Barcha bemorlar izolatsiya qilinishi va davolash uchun shifoxonaga yotqizilishi shart. Amyoba tashuvchilarni davolash ham profilaktik tadbirlarga kiradi. Sista tashuvchilar suv bilan ta ’minlash sistemasiga, oziq-ovqat muassasalariga, jam oa ovqatlanish tarmogT ham da bolalarga xizmat ko‘rsatish joylariga q o ‘yilmaydi. Bemorlar najasi 5% li lizol bilan dezinfeksiya qilinadi. Choyshablar lizolning 3% li eritmasida namlanadi. U m um iy profilaktik tadbirlar dizenteriyadagi kabi o'tkaziladi. Kasallikning spetsifik profilaktikasi ishlab chiqilmagan.
Leyshmaniozlar (leishmanioses) L eyshm aniozlar — p ro to z o y tran sm issiv kasallik lar g u ru h i b o ‘lib, ko‘pincha ichki a ’zolar (visseral leyshmanioz) yoki teri va shilliq pardalar (teri leyshm aniozi) zararlanishi bilan xarakterlanadi. Etiologiyasi. Kasallik q o ‘zg‘atuvchilari — leyshmaniyalar. Leishmania tropica antroponoz (shahar tipidagi) teri leyshmaniozini q o ‘zg‘atadi. Leishmania major — zoonoz (ch o ‘l, qishloq tipidagi) teri leyshmaniozini q o ‘zg‘atadi. Leishmania braziliensis — teri va shilliq q av atlar (A m erika tipidagi) ley sh m an io zn i q o ‘zg ‘atadi. Leishmania donovani visseral yoki ichki leyshmanioz (Hindiston kala-azari)ni q o ‘zg‘atadi. Leishmania infantum — visseral ( 0 ‘rtayer dengizi tipidagi) leyshmaniozni q o ‘zg‘atadi. L eyshm aniyalar rivojlanish davrini ikki bosqichda o ‘taydi: xivchinsiz va xivchinli. Xivchinsiz shakli oval shaklida b o ‘lib, uzunligi 2—6 m km ga teng. Yadrosi sharsimon shaklda, hujayraning uchdan bir qismini egallaydi. Yadroning yonida kinetoplast bo‘lib, kalta tayoqchani eslatadi. Romanovskiy usulida b o ‘yaganda sitoplazma osm on rangida, yadro — qizg‘ish-binafsha rangda, kinetoplast esa yadroga nisbatan intensivroq rangda b o ‘yaladi. U lar um urtqali x o ‘jayini (odam , itlar, kemiruvchilar) tanasida uchraydi, makrofaglarda, ilik, taloq va jigar hujayralari ichida parazitlik qiladi. Bitta zararlan g an h ujayrada bir n ech a o ‘nlab leyshmaniyalar aniqlanadi. Ular oddiy b o ‘linish y o ‘li bilan ko‘payadi. Xivchinli shakli harakatchan b o ‘lib, uning xivchini 10—20 m km gacha uzunlikka ega. U zunasiga b o 'lin ib k o ‘payadi. U m urtqasiz x o ‘jayini hisoblangan iskabtopar (tarqatuvchi) organizm ida rivojlanadi. Leyshmaniyalar oziq muhitlarda, rivojlanayotgan tovuq embrioni ham da to ‘qimalar kulturasida o ‘stiriladi.