Редактор: А. Тилегенов Редколлегия ағзалары

Mardonqulov J .A.
Jizzax viloyat xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasinioshirish 
hududiy markazi “Aniq va tabiiy fanlar metodikasi” kafedrasi katta o‘qituvchisi
Majidov Sh.A. 
Navoiy davlat pedagogika instituti, matematika kafedrasi o’qituvchi
Ubaydullayeva S.I.
Navoiy davlat pedagogika instituti talabasi
BO‘LAJAK O‘QITUVCHILAR KASBIY TAYYORGARLIK SIFATINI 
BAHOLASH METODIKASINI TAKOMILLASHTIRISH

---

МУҒАЛЛИМ ҲӘМ ҮЗЛИКСИЗ БИЛИМЛЕНДИРИЎ
87
Tayanch so‘zlar: 
baholash mezoni, dastlabki baholash, joriy baholash, shaxsiy rivojlanish, 
kompetensiya, kognitiv kompetensiya, umuminsoniy va milliy qadriyatlar, milliy meros.
Ключевые слова:
критерии оценки, начальная оценка, текущая оценка, личностное разви
-
тие, компетентность, познавательная компетентность, общечеловеческие и национальные цен
-
ности, национальное наследие.
Key words: 
evaluation criteria, initial evaluation, current evaluation, personal development, 
competence, cognitive competence, universal and national values, national heritage.
Ta’lim natijalariga nisbatan kompetentli yondashuv mezonlarida ifodalangan 
yangi talablar kasbiy tayyorgarlik sifatini baholash metodikasini takomillashtirish 
zaruratini taqozo etadi. Kasbiy tayyorgarlik sifatini baholash sifatga ISO 9001 asosida 
standartlashtirish bilan shug‘ullanadigan Xalqaro tashkilotlar hujjatlariga muvofiq 
obyektning o‘rnatilgan va ehtimolli ehtiyojlarni qanoatlantiruvchi ko‘nikmalariga tegishli 
tavsiflar yig‘indisi sifatida ta’rif berilgan. 
Baholash obyekti fan dasturlarining talabalar tomonidan o‘zlashtirilishi bilan 
o‘lchanadi, ya’ni kasbiy kompetentlikka oid barcha komponentlarining shakllanganlik 
darajasi. Talabalarni o‘qitish bosqichlariga ko‘ra quyidagilar baholanadi: talabalar 
tayyorgarligining boshlang‘ich darajasi (dastlabki baholash), talabalarning modul yoki 
fanni o‘zlashtirgandan keyingi ta’lim natijalari (joriy baholash), yakuniy attestasiyadagi 
kasbiy tayyorgarlik sifati (bitiruvchilarda shakllangan kompetensiyalarning oliy ta’lim 
malaka talablariga muvofiqlik darajasi). 
Baholashning maqsadi umumiy tarzda olingan natijalarning ko‘zlangan natija 
yoki dastlabki taxminlarga muvofiqligini o‘rnatish sifatida ko‘rib chiqilishi mumkin. 
O‘qitishning har bir bosqichida tayyorgarlik mazmunini hisobga olgan holda maqsad 
aniqlashtiriladi, vazifalar belgilanadi. Misol uchun joriy baholash quyidagi maqsadlarda 
amalga oshirilishi mumkin: 
– talabaning e’tiborini o‘qitish maqsadlari va muvaffaqiyatga erishish mezonlariga 
qaratish; 
–
o‘qituvchining faoliyatini har bir talabani individual rivojlantirish texnologiyalarini 
takomillashtirishga yo‘naltirish; 
–
talabaga keyinchalik ta’lim olishi, ta’lim dasturini o‘zlashtirish bo‘yicha mustaqil 
ishi, mustaqil ta’lim olishini tashkil etish uchun zarur bo‘lgan axborotni taqdim 
qilish; 
– o‘qituvchilarda kasbiy ta’lim dasturini qay darajada muvaffaqiyatli 
o‘zlashtirganligi bo‘yicha o‘z-o‘zini baholash ko‘nikmalarini shakllantirish;
– talabani kelgusidagi maqsadli o‘qitishga nisbatan motivasiya berish;
–
aniq vaziyatlarda sodir bo‘layotgan hodisalarni muntazam ravishda kuzatish 
hamda ularning natijalarini boshqaruv jarayoniga qo‘shib borish. 
DTS malaka talablarini amalga oshirish kasbiy tayyorgarlik sifati to‘g‘risidagi 
ma’lumotlarni uzluksiz ilmiy asoslangan tarzda kuzatishni nazarda tutadi(A.S.Belkin). 
Shakllantiriladigan kompetensiyalarni baholashga nisbatan monitoring bakalavriat 
dasturi bo‘yicha tahsil oluvchi talabalarda umummadaniy va kasbiy kompetensiyalarning 
shakllanganligi darajasi to‘g‘risidagi axborotlarni jamlash, qayta ishlash, saqlash va 
tarqatish tizimi sifatida ko‘rib chiqiladi. 
Kasbiy kompetensiyalar shakllanganligi monitoringining quyidagi vazifalarini 
ajratish mumkin:
– diagnostik- kompetensiyalar shakllanganligi darajasini kuzatishni nazarda tutadi; 

---