Raymond Murphy Red (qizil) unit 1-50

UNIT 3. Present continuous - Davomiy hozirgi zamon 
Avvalo, bizga "verb" (fe'l) - harakatni ifodalovchi so'z kerak bo'ladi. Masalan: eat - yemoq. 
Fe'llarni har xil zamonlarga mos ko'rinishlari bo'ladi: yedi, yeyayotgan edi, yeyyapdi, yeydi va 
hokazo. Bugungi darsimizda "yeyyapti" deyishni, ya'ni davom etayotgan hozirgi zamonni 
o'rganamiz. Buning uchun fe'lga "ing" qo'shimchasini qo'shish kerak bo'ladi: 
He is eating - U ovqatlanyapdi. 
Eat - eating. 
Davomiy hozirgi zamonda am/is/are qo'shimchalari ishlatilishi shart! 
Quyidagi kabi so'zlarda "ing" qo'shilishi bilan e harfi tushib qoladi: 
come (kelmoq) - coming 
smoke (chekmoq) - smoking 
write (yozmoq) - writing. 
Quyidagi kabi so'zlarda oxirgi harf ikkita bo'lib qoladi: 
run (yugurmoq) - running 
sit (o'tirmoq) - sitting 
swim (suzmoq) - swimming 
Quyidagi kabi so'zlarda ie o'rniga y qo'yiladi: 

---

lie (yotmoq) - lying

die (o'lmoq) - dying
Boshqa ko'p so'zlarda hech qanday o'zgarishsiz "ing" qo'shilaveradi:
read - reading (o'qiyapdi)
learn - learning (o'rganyapdi)
watch - watching (tomosha qilyapdi).
UNIT 4. Present continuous questions 
Question - savol. Ya'ni, davomiy hozirgi zamon fe'lida savol berishni o'rganamiz. 
Esimizda bo'lsa, 2-darsda darak gapni so'roq gapga o'zgartirish uchun "To be" (am/is/are) fe'lini 
otdan oldinga o'tkazishni o'rgangan edik. Bu ham xuddi shunday bo'ladi. "He is walking" (U 
yuryapdi) bo'lsa, "Is he walking?" (U yuryapdimi?) bo'ladi. 
Har bir gapda what, who, where, how kabi so'roq so'zlar ko'pincha gapning avvalida keladi. 
Keyin "To be" fe'li, keyin subject (ot) keyin verb (harakat so'zi) yoziladi. 
What are the children doing? - Bolalar nima qilishyapdi? 
Why is she crying? - U (ayol) nimaga yig'layapdi? 
UNIT 5. Present simple - oddiy hozirgi zamon 
Ingliz tilida oddiy hozirgi zamon juda ko'p ishlatiladi. 1-, 2-shaxsda va 3-shaxsning ko'pligida 
oddiy hozirgi zamon hech qanday qo'shimcha talab qilmaydi Masalan: 
1. I like a school - men maktabni yoqtiraman. 
2. We usually drink tea - biz doim choy ichamiz. 
3. You work in the shop - siz do'konda ishlaysiz. 
4. They children play in the home - u bolalar uyda o'ynashadi. 
E'tibor beramiz, oddiy hozirgi zamon ayni paytda sodir bo'layotgan holatni bildirmayapdi. 
Odatdagi holatni ifoda qilyapdi. Ya'ni, hozirda shunday bo'lyapdi emas, odatda shunday bo'ladi 
deb tushunamiz. Hozirda bo'layotgan hodisani o'tkan darsimizda aytganimizdek "ing" 
qo'shimchasi bilan ifodalaymiz va u davomli hozirgi zamon deyiladi. Hozirgi darsimiz esa oddiy 
yoki odatiy hozirgi zamon desak ham bo'ladi. 
Odatiy hozirgi zamon 3-shaxs birlikda (he/she/it) kelsa harakatni bildiruvchi so'zning oxirgi 
harflariga qarab ies, es yoki s qo'shiladi. Oxiri s, ch, sh harflari bilan tugagan so'zlarga "es" 
qo'shiladi. Shuningdek "go" va "do" kabi so'zlarga ham "es" qo'shiladi. Study, carry kabi so'zlarda 
"y" tushib qolib, "ies" qo'shiladi: studies, carries. Boshqa so'zlarda "s" harfi qo'shiladi: plays, 
works, reads. 
Have so'zi 3-shaxs birlikda "has" so'ziga aylanadi. 

---