Mustaqil yechish uchun mashqlar
Quyidagi amallarni bajaring
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
i.
|
j.
|
k.
|
l.
|
m.
|
n.
|
o.
|
p.
|
q.
|
|
Quyidagi sonlarga qarma qarshi sonlarni aniqlang.
a. 4 b. -3 c. d. e. f.
Ratsional sonlarni ayirish
Ratsional sonlarni ayirishda biz qo`shishda bajargan amallarimizni takrorlaymiz. Yani:
Masalan:
(a)
(b)
(c)
(d)
(e)
Mashqlar:
Ayirmani bajaring
Misollar
1. Quyidagilarni hisoblang (Ratsional sonlarni qo`shish va ayirish aralash holda kelgan mashqlar)
Mustaqil yechish uchun mashqlar
1. Quyidagi ayirmani bajaring
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
i.
|
j.
|
k.
|
l.
|
m.
|
n.
|
o.
|
p.
|
|
|
2. Hisoblang
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
i.
|
Ratsional sonlarni ko`paytirish
Ko`paytirishning asosiy, qonuni avval ishoralarni so`ngra kasr qismlarni ko`paytiramiz. Kasr qismlarni ko`paytirishda suratlarni ko`paytirib surat qilib yozamiz, maxrajlarni ko`paytirib maxraj qilib yozamiz.
Butun sonni kasr songa kopaytirish.
Masalan:
a.
b.
c. har qanday sonni 0 ga ko`paytirsak 0 hosil bo`ladi.
Ikki ratsional sonni ko`paytirish
Masalan.
a.
b.
c.
d.
e .
f.
g.
h .
i .
j .
k.
Teskari sonlar
Agar ikki sonning ko`paytmasi 1 ga teng bo`lsa bu sonlar bir biriga teskari sonlar hisoblanadi.
demak va sonlari bir biriga teskari sonlar hisoblanadi. Bu yerda .
Masalan: soniga teskari son dir, soniga teskari son yoki -2 soniga teskari son bo`ladi.
Misollar. Quyidagilarni hisoblang
1.
|
|
2.
|
|
3.
|
…………...…oldin noto`g`ri kasrlarni to`g`ri kasrga aylantirib olamiz
…………………………………………………………………kasrlarni soddalashtiramiz
……………………………………….. ……………………………….…ko`paytmani bajaramiz
………………………………………….………………kasrlarga umumiy maxraj beramiz
…………………………………………………………………………….………………kasrlarni qo`shamiz
………………………………………………………………kasrlarning butun qismini ajratamiz
|
4.
|
|
5.
|
|
6.
|
|
Mustaqil yechish uchun mashqalr
1. Quyidagi ko`paytmalarni bajaring va ularni soddalashtiring
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
e.
|
|
|
|
|
|
f.
|
g.
|
h.
|
i.
|
j.
|
|
|
|
|
|
k.
|
l.
|
m.
|
n.
|
o.
|
2. Quyidagi amallarni bajaring
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
|
|
|
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
|
|
|
|
i.
|
j.
|
k.
|
l.
|
3. Quyidagi sonlarga teskari bo`lgan sonlarni aniqlang.
a. 3 b. -5 c. d. e. f.
Ratsional sonlarni bo`lish
Ikki ratsional sonlarni bo`lishda avval biz ishoralarni ko`paytirib ishoraga yozamiz, keyin bo`luvchining surat maxrajini almashtirib bo`linuvchiga ko`paytiramiz.
Butun sonni ratsional songa bo`lish
Masalan:
a .
b .
c.
d.
e.
Ratsional sonlarni butun sonlarga bo`lish.
Masalan:
a.
b.
c .
d.
Ratsional sonni ratsional songa bo`lish
Masalan:
a.
b.
Ratsional sonlarni bo`lishda ham ko`paytirish kabi ishoralar quyidagicha belgilanadi
Yodda tuting!
a) Agar ratsional son bo`lsa bu holda bo`ladi.
Masalan:
Mashqlar:
1 .
2 .
3 .
4.
5 . ……………………
Kasr sonlar darajalari
ratsional son bo`lib
Agar ratsional son bo`lib, n natural son bo`lsa bo`ladi.
Quyidagi mashqlarni ko`ring.
Yechimli mashqlar
7.
8.
9. bo`lgan qiymatlarda ifodani hisoblang.
10.
Mustaqil yechish uchun mashqlar
1. Quyidagi bo`lish amallarini bajaring.
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
|
|
|
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
|
|
|
|
i.
|
j.
|
k.
|
l.
|
|
|
|
|
m.
|
n.
|
o.
|
|
2. Quyidagi amallarni bajaring.
a.
|
b.
|
c.
|
d.
|
|
|
|
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
|
|
|
|
i.
|
j.
|
k.
|
l.
|
|
|
|
|
m.
|
o.
|
3. Quyidagi sonlar oralig`iga joylashgan ratsional sonlarni aniqlang.
a. 1 va
|
b. va
|
c. va
|
d. va 0
|
e. va
|
f. va
|
4. Hisoblang.
a. =
|
b. =
|
c. =
|
d. =
|
e.
|
f.
|
g.
|
h.
|
i.
|
j.
|
k.
|
l.
|
m.
|
n.
|
o.
|
p.
|
q.
|
r.
|
5. Hisoblang.
Do'stlaringiz bilan baham: |