Расулов абдимўмин ибрагимович

2.1. ИНТЕЛЛЕКТ ДИАГНОСТИКАСИ МЕТОДИКАЛАРИ
2.1.1.Гилфорднинг «Социал интеллект» тести
Социал интеллект – бу инсоннинг кечинмалари, нияти ва эмоционал
ҳолатларини сўзлари ва хатти-ҳаракатлари орқали тушуниш қобилияти . Социал
интеллект – шунингдек, инсоннинг шахслараро муносабат натижаларини
олдинда кўра олиш хусусияти ҳамдир. Социал интеллект инсонлар ҳақида тез
мулоҳазалаб, уларнинг хатти-ҳаракатлари юзасидан тезкор муносабат билдира
олиш қобилияти билан ҳам боғлиқ. Бу «ижтимоий иноят этилган» хусусият
бўлиб, ижтимоий муносабатларга мослашишни таъминлаш учун инсонлар
билан муносабатни текис кетишини таъминлайди.
Методика муаллифи Дж. Гилфорд социал интеллект масаласига умумий
интеллектга боғлиқ бўлмаган, аммо хулқ-атвор орқали маълумот олиш билан
боғлиқ интеллектуал қобилиятлар тизими деб изоҳлаган. Гильфорднинг
концепциясига кўра социал интеллект ўзида 6 омилни бирлаштирган:
Хулқ-атвор элементларини билиш –хулқ-атвордаги сўз (вербал) ва сўзсиз
(новербал) мазмундаги хатти-ҳаракатларни ажрата олиш қобилияти.
Хулқ-атворни синфларини билиш –хулқ-атвор ҳақидаги экпрессив ёки
вазиятли ахборотлар оқимидаги умумий хусусиятларни англаш қобилияти;
Хулқ-атвор муносабатларини билиш-муносабатларни тушуниш қобилияти
;
Хулқ-атвор тизимини билиш – одамлар ўзаро таъсирлашувидаги яхлит
вазиятларнинг ривожланиш моҳиятини, уларнинг бу вазиятлардаги хулқ-атвор
мазмунини тушуниш қобилияти;
Хулқ-атвордаги ўзгаришларни билиш –ҳар хил вазиятлардаги кечаётган
хулқ-атвор мазмунини ўзгаришини тушуниш қобилияти;

---

70
Хулқ-атвор натижаларининг тушуниш – мавжуд ахборотдан келиб чиқиб,
хулқ-атвор оқибатларини кўра олиш қобилияти.
1-субтест. «Якунланган тарих»
Бу субтестда Сиз Барни персонажига боғлиқ содир бўлган ҳаётий
вазиятлар тасвирига эътибор қаратинг. Барни-тақирбош киши бўлиб, официант
бўлиб ишлайди. Вазифтларда унинг рафиқаси, кичкина ўғли ва Барнинг ўртоғи
иштирок этадилар.
Ҳар бир топшириқнинг чап томонида маълум вазиятни ифодаловчи бир
қатор расмлар жойлаштирилган. Сиз ундаги персонажларнинг кечинма ва
мақсадларини аниқланг ҳамда ўнг томондаги учта расмдан вазиятнинг узвий
давоми бўлганини танланг.
Намуна :
Чапдаги расмда Барни сармаст, томнинг чеккасида қўрқиб осилиб турган
ва ўғлидан ёрдам сўраётган ҳолати ҳамда боланинг отасини бундай оғир
вазиятда турганини кўриб, ташвишланаётганлиги ифодаланган .
1-расмда келтирилган вазият топшириқнинг тўғри жавобдир. Шу сабабли
жавоблар варақсида 1 рақами айлана ичига олинади. 1-расмдаги Барнининг
ўғли билан рафиқаси деворга нарвон қўйиб унга ёрдам беришга ҳаракти акс
эттирилган ҳолат вазиятнинг мантиқий давоми саналади.
2-ва 3-расм унчалик тўғри жавоблар эмас. 2-расмда Барнининг томдан
мустақил тушаётган ҳолати ҳамда 3-расмда рафиқаси билан ўғли уни устидан
кулиб турган ҳолатлар мантиқан тўғри келмайди.
Шундай қилиб, ҳар бир топшириқда чапдаги расмдаги вазиятдан кейин
нима содир бўлганлигини персонажларнинг кечинмалари ва ҳаракат
мақсадлари асоосида айтиб беришингиз керак.

---

71
Жавоб учун Сиз ўзингизга энг қизиқарли бўлган расмни талаб қолманг.
Балки типик ва мантиқан топширилган вазиятнинг узвий давомини таклиф
этинг.танланган расмнинг қуйи қисмидаги рақам номерини жавоблар
варақасида қайд этинг. Тест китобчасини ўзига ҳеч қандай белги қўйманг.
Субтестнинг бажариш учун 6 дақиқа вақт ажратилган. Топшириқни
бажарилиши учун ажаратилган вақт 1 дақиқа қолганда огоҳлантириласиз.
Топшириқни тез бажаришга ҳаракат қилинг. Битта топшириқ учун кўп вақт
ажратманг. Мураккаб топшириқни бажариш учун агар вақт қолган бўлса, яна
қайтишингиз мумкин. Мураккаб вазиятларга ҳам жавоб беринг, ҳаттоки у
сизнингча ишончли жавоб бўлмаса-да.
Ãèëôîðäíèíã «Ñîöèàë èíòåëëåêò» òåñòè