2 Шаклдаги нисбатларни аниқлаш.
3.Гипс натурани умумий холга келтириш.
4.Тушадиган соя ва ёруғларни аниқлаш
5.Тугаллаш.
Услубий кўрсатма Ўқув топшириқларига кўра асосий вазифа сифатида гипсли оёқ қисимлари уларнинг анатомик брикуви ва хусусиятлари хақида айтиб ўтиш керак. Оёқ мураккаб шакиллардан тузилган бўлиб улардаги барча суяклар тузилиши ва мушаклар брикувидан талабалар маьлум даражадаги билим ва кўникмалари бўлиши талаб этилади. Гипсли оёк чизма тасвири барча бошқа ўқув топшириқларидаги сингари планшет юзасига жайлаштириш биринчи вазифа хисобланади. Оёқ сохасини преспиктив мухити тўғри аниқлаб олиш керак. Тизим жуда мураккаб бўлиб мушаклар ва суякларни бириктирувчи пайлар ва мушак орқали харакат холатини тўғри ва кўриш мумкун. Тасвирни юзага жойлаштириб олгандан сўнг унинг асосий холатига ахамиятни қаратиш керак бўлади.Оёқ турган асос, яни сотол юзасига нисбатан тутган ўрнини тўғри аниқлашдан иборат. Юзага оёк кисми чегаралари белгилаб олиниб, кегинги босқичда уларни қисимларга ажратиб олиш ва бириктирув ўринларини аниқлаш лозимдур.
Агар методик жихатдан туғри ёндашилмаса етарли натижага эришиш қийин бўлади.Оёқ қисми юкори ва пастки қисмидан иборат. Бунда оёк юзаси юқори қисми ва бармоклардур. Шу асосий қисимларга бўйсундирилган холда бармоқ ва уларни харакатга келтирувчи пайлар хам мавжуд.
Ушбу барча сифатлар чизмада ўз аксини топищи ўқув топшириғининг асосий вазифасидир.
Тупик суягига бирикган қисмидан то бармоқлар учига қадар бўлган масофа гипс натуранинг энига нисбатан аниқлаб олинади ва планшет юзасига ўрни ёрдамчи чизиқлар ёрдамида ўлчамлари аниқлаб олинади. Кейинги жараёнда аниқлаб олинган қисимлар жойлашган пай ва суяклар харакатини нисбатлаб кўриш лозим, чунки бундай холатда талаблар кўпроқ хатога йўл қўйиб чизма коиструктивлигини йўқотиб қўйиш мумкин. Қуриш жараёни жуда мураккаб хисобланади. Юқорида айтиб ўтилган ўқув топшириқлари тўғри бажарилгандан сўнгра қисимлари ўзаро катта кичик қисимлардан то асосий катта шакилгача бўлган боскични ўз ичига олади. Гипсли оёқ чизма тасвири тўғри жойлаштириб олиб, туриш жараёни хам тўғри бажаргандан сўнгра кегинги босқичга яни соя ва ёруғ қисимларини аниқлаб олишга қаратилиши мумкун. Натурага тушувчи соя ва ёруғни ўрнини белгилаб олиш сўнгра шакл йўналиши бўйича штрих ёрдамида унинг фазовий чуқурлигини кўрсатишга ўтишимиз мумкун. Штрих оркали тус муносабатларини курсатиб беришда ровонлик ва аниқликга кўпроқ этибор бериш талаб этилади. Штрихлаш жараёнида ёруғ ва соя қисимлари аниқлиги билан бир қаторда ярим соя ва тушувчи соялар орасидаги фарқи хам тўғри ажратиб кўрсатилиши керак. Ярим соялар ва шулалар бу педметни шаклини ва унга яқин бўлган предмет тусини ўзида акс этиради. Шу сабабли улар ўртасида ўтиш холати жуда нозикдур. Бу холатда предмет шаклини бир неча бор штрих ёрдамида ишлаб бериш ва умумлаштириш талаб этилади. Умумлаштириш энг мухим босқич хисобланади. Гипсли оёк чизмасини асосий ва иккинчи даражали қисимларга ажратиб чиқиш керак. Масалан гипсли
оёқни якин бўлган қисимларини бириктириб орқа яьни узоқлашган қисмини эса умумлашган холда тасвирлаш мақсадга мувофиқдур. Натурани ёруғ тушган қисми жуда аниқ ишланиши талаб этилади. Чунки ёруғ ва соя ўртасидаги кескин муносабат юзага келган холатдагина шакли бўрттириб кўрсатиш мумкун. Умумлаштириш энг узоқ давом этадиган жараёндур, чунки предметларни материаллик хусусиятлари хам шу боисдан намоён булади.
Ўқув топшириғини бажаришда юқорида келтирилган услубий кўрсатмалар аниқ бажарилса чизма сифати ва табиийлиги ошади.
Тугаллаш босқичи
мураккаблиги жихатидан ишнинг хулоса қисмидур. Чизма кўринишидаги яни ёруғ ва соя штрих равонлиги шаклининг аниқ ва яхлит холатига эга бўлиши тугатишни белгилаб беради. Чизма холатини қандай холларда тугал деб айтишга ва камчиликлар кўзга ташланиб турганда, пропортция тус муносабатлари бузилганда талаба ўз олдига қўйилган вазифани тўлиқ бажармаган хисобланади. Талабаларда кўникмалар асосан кўриш орқали хосил бўлади. Шунинг учун хам ўқув жараёнида мавзуга доир чизма намуналарнинг осиб қўйиш орқали билимни мустахкамлаш мумкун.
Умумлаштириш жараёни иши яьни чизмани тўлақонли кўрсатишда бирламчи ва иккинчи қисми ўз ўрнига қўйувчи боскичидур. Бунда вақт ва имкониятлардан унумли фойдаланиш талаб қилинади.
