Салоҳий — Э-э, йўқ, оғайни, агар биз бугун ҳам ишимиз битмай ажралишсак, худо билсин, кейин бизга қачон учрашиш насиб бўларкин.
Ш а р и ф — Салоҳий, бўталоғим, нега бунақа гапларни гапиряпсан? Худо э^акуқи, мен ақпдан озган эмасман-ку! Бугун Халил сафардан келади. Уч кун аввал ундан хат олган эдим. Эдирнада катга пул ишлаган эмиш... “Хур- жуним тиллога тўлиб кетди” деб ёзипти.
Салоҳий — Бундан чиқадики, энди ҳамма нарса Халилнинг худо- жўйлардан йиққан садақасига боғлиқ бўлиб қолипти-да! Менга қара, ҳой галварс, мени ким деб ўйлаяпсан? Ўзинг бир чамалаб кўргин, ахир, моҳи рамазонда мулла қанча садақа йиғиши мумкин? Ҳолбуки, менга юз эллик лира беришларинг керак-а! »
Ш а р и ф — Сен моҳи рамазондан бўлак яна учта муборак ойларни ҳисобга олмаяпсан. Менинг укам роппа-роса тўрг ойдан бери бутун мамлакат бўйлаб садақа йиғиб юрипти, билдингми? Ҳай-ҳай, унинг нечоғлик хушо- воз эканини айтмайсанми? Ўзинг яхши биласан, сенга гапириб ўтирадиган жойи йўқ. Бундан ташқари, у оддий ҳофиз эмас, унинг авлиёлиги ҳам бор...
Салоҳий — Ҳа, жиндай овсарлиги ҳдм бор...
Ш а р и ф — Беморларни ўқиб оёққа турғизиб юборади. Нима деяпсан— унча-мунча доктордан яхши топади.
Салоҳий — Бўдди, бўлди, гапингга тушундим, оғайни. Ҳозир маҳка- мага бориб, устингдан арз қиламан, мендан хафа бўлиб юрма. Бутун молу мулкингни хатга олдирмасам, мен ҳам юрган эканман.
Ш а р и ф — Салоҳий афанди, оёқларинг гардини кўзимга сурай... Қу- линг бўлай... Ахир, сен ҳам мусулмонсан-ку! Яна бир кунгина муҳлат бер- гин... Бор-йўғи бир кунгина! Агар шунда ҳам пулингни бермасам, майли, нима қилсанг, қилавер.
ЖАҲОН АДАБИЁТИ
52
G а л а ҳ и й Таволлоингни қилавер, ишқилиб, молу мулкингни ет- миш бсшлирага баҳалашсин-да! Унда бўйнингдаги қарзнинг ярми қолади, холос. Хўп, хайр, бўлмаса! (Кетади.)
Ш а р и ф — (Унинг кетидан югуриб чиқади, шовҳин солади). \ой, афан- дим! Қаёққа? Нега жўнаб қолдингиз? Лоақдл бир кун муҳлат беринг бизга! (Кайтиб киради.) Оҳ, онажон-а, бу қандай кўргулик-а!
Р У Қ и я •— Ҳадеб ўзингни қийнаб, юрагингни сиқаверма, ўрлим. Унинг ўта шафқатсиз, ўжар одамлигини билмасмидинг? Ахир, отанг шўрлик ҳам шу одам сабабли оламдан кўз юмган. Бир вақглар отанг ундан йигирма лира қдрз олган экан. Ҳадеганда қарзини узолмапти. Фоизи чунонам кўпайиб ке- типтики,кўяверасан. Оганг йигирма лира ўрнига эллик лира қарз бўлиб қалип- ти. Бир куни эшикни қарсиллатиб уриб келиб қолди-ку... Бнз ҳаммамиз десам ичиб, уйда хўжайин йўқлар дедик. Бу батгол ишонмади. Шунда отанг раҳ- матли менга қдраб: “Хотинжон, кел, кирса кира қалсин. Мен сув салиб қўяди- ган хумга кириб оламан. Иўқлигимни кўриб зора бир оз юраги хотиржам бўлса...” деди. Шундай қилдик. У кириб, уйни титкиламаган жойи қолмади. Огангни тополмай, бўшашиб чиқиб кетди. Мен дарҳал хумнинг олдига бо- риб, “Бўлди афавдим, чиқд қалинг. Гумдон бўлди бэтгал” дедим. Кейин хум- нинг қопқоғини очиб қарасам, (пиқимаб йиғлайбошлайди) шўрлик отанг ўлиб қолибди. Сув тиқилиб қолипти... Ё Парвардигор! Нега биэни бу шаф- қатсиз, ўжародамгарўпарақилдинг-а? Эндиунингдастидан шўрликўғлим ҳам нобуд бўлмаса...
Do'stlaringiz bilan baham: |