Перспектива–лотин тилидан олинган бўлиб, равшан кўраман деган маънони анлатади. Борлиқдаги барча нарсалар маълум масофадан туриб кузатилганда улар кузатучига ўлчовлари, ҳажми, ранги ўзгаргандек бўлиб туюлади. Бу ходисани перспектива деб юритилади. Тасвирий санъатни назарий асосларидан ҳисобланган перспектива махсус фан даражасига кўтарилган бўлиб, унинг чизиқли, ҳаво (ранг) ва рельф (ҳажм перспективаси) турлари бор.
Примитивизим-примитив сўзи содда, оддий маънони англатади ва у ХIХ аср охири ХХ аср Европа ва АқШ санъатида пайдо бўлган. Мазкур оқим вакиллари ўз асарларини, санъатда атайлаб ибтидоий, ўрта асрлар, ҳалқ санъати, болалар ижодига яқинлаштириб расм ишлаганлар. Бу оқимнинг мақсади ўша даврда пайдо бўлган фовизм, кубизм, футуризм каби турли йўналишларнинг тасвирий услубларидан воз кечиш ҳисобланган.
Бу оқимда кўпроқ махсус бадиий таълим олмаган хаваскор ва уларга эргашган рассомлар ижод қилишган.
Плакат–француз тилидан олинган бўлиб, эълон маъносини анлатади. У тасвирий санъатнинг графика турига киради. Плакатлар кишиларни ҳаётидаги энг муҳим бўлган муаммоларни ечимига қаратилади, улар ташвиқот ва тарғибот қилинади. Масалан, тинчлик, экология спид кабилар муҳим муаммолардир. Плакатлар кўпинча катта ўлчовда ва рангли қилиб тасвирланади.
Пластилин-хайкалтарошликда ишлатиладиган махсус қоришма. У мум, лой каби модалардан ташкил топган бўлиб, ҳамирсимон юмшоқликда бўлади. Ундан хайкалтарошлар хайкалларни макетини тайёрлашда фойдаланадилар.
Пластика-юнон тилидан олинган бўлиб, мулойим, гўзал маъносини аглатадиган хакалтарошликка доир атама. Унда образлар бўртирилган ҳолда ифодали қилиб, уйғунлик қонунлари асосида яратилган бўлади.
Пластик анатомия-одам ва хайвонларнинг аъзоларини ўргатадиган фан. У одам ва хайвонларнинг тана тузилиши, мушакларининг шакли, ўлчовлари ҳамда уларнинг ўзаро боғлиқлигини ўргатади. Пластик анатомияни билиш медицина ходимлари, портретини рассом ва хайкалтарошлар учун нихоятда муҳим.
Пленэр-француз тилидан олинган бўлиб, очиқ жой, кенг кўриниш маъносини англатади. Кўпинча рассомлар ўз асарлари учун этюд, қоралама, рангламаларни пленэрда бажарадилар. Очиқ ҳавода этюд, қоралама рангламалар ишлашдан мақсад кундузги табиат ва бошқа объектларнинг ранглари ҳақида аниқ тасаввур этишдан иборат.
Подрамник–рус тилидан олинган бўлиб, суврат ишлаш учун мўлжалланган матони таранг тортиб туришга хизмат қилувчи қурилма. Улар тўртта ёғочни бир-бирига маҳкамланиши орқали тўртбурчак ёки квадрат шаклида тайёрланади.
Портрет –француз тилидан олинган бўлиб, тасвир, аниқроғи одам тасвири маъносини англатади. У тасвирий санъатнинг бир жанри ҳисобланади. Портретда бир ёки бир неча шахс тасвири ишланиши мумкин. Уларда одамларнинг боши ёки белигача бўлган ёки тўлиқ қомати тасвирланиши мумкин.
Постамент–немис тилидан олинган бўлиб, таглик маъносини англатади. Постамент хайкални кўтариб турадиган тўрт ёқли призма ёки цилиндр шаклида бўлади. Улар музей ва кўргазма залларида ҳам намойиш этиладиган хайкал ёки амалий санъат буюмларини тагига қўйилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |