Raqamli texnologiyalar fakulteti Amaliy matematika yo’nalishi 3-kurs talabalariga 5-semestr uchun Tizimli dasturlash

programma ta'minoti strukturasi Sistemaviy programma taminoti strukturasi.Programmalashtirish – bu ma’lumotlarni qayta ishlashni tashkil qilish jarayoni bo’lib programma tuzish ,u bilan bog’liq bo’lgan ma’lumotlar strukturasini tasvir- lash kodlashtirishni o’z ichiga oladi.Programma esa komandalarning tartiblangan ketma-ketligi bo’lib konkret masalaning yechim algaritmini tasviridir yoki boshqa- cha qilib aytganda pragramma pragrammalash tilining konstruksiyalari ketma-ket- ligidir.Har bir programma hisoblash tizimi muhitida bajariladi.Hisoblash sistemasi (HS) yoki tuzimi ikkita bir-biriga bog’liq bo’lgan, ajralmas qismlardan iborat, yani quydagi sxema yordamida ko’rsatish mumkin. Bu yerda AB – aparat vositalari (hardware) va PT – programma taminoti (software).Hisoblash bir kompanentasini yaratishning usuli vosita va texnalogiyalari mavjud. 2) OS ni tuzish va konfiguratsiyalash usullari Har bir operatsion sistema atrofida bir nechta operatsion muhitlar (операционная среда, operational enviroument) tuzish mumkin. Har bir muhit o’zining foydalanuvchilar guruhi va shu muhitda yechiladigan masalalar to’pla- miga ega. Muhitni problema(muammo)ga mo’ljallangan muhit ham deyiladi.Operatsion qism tarkibibida bir nechta qism sistema (subsystem) ham ajratish mumkin. Operatsion muhitlar tashkil qilishda asosan quyidagi sxemalardan foydalanish mumkin. OS tuzish va qo’llash usullariRasmda aylanalarga turli pog’onalar (EHMdan toki muammoga mo’ljallangan muhitgacha) ga to’g’ri keladi. (a) va (b) sxemalarda OS dan yadro ajratiladi. Bu yadro (Kernel) apparatura funksiyalarni davom ettiradigan maxsus funksiyalar to’plamidir. Yadro asosida turli tipdagi qism sistemalar tashkil qilinadi.OS yadrosi va qism sistemalarning asosida monitor (boshqaruvchi programma) yotadi.Sxemaning (b) qismida OS ning funksiyalari yana ham ko’proq maydalab taqsimlangan. Bitta EHMda bir vaqtning o’zida bir nechta qism sistemalar ishlaydi, har bir qism sistema o’zinin OS iga ega bo’lishi mumkin. Bunday mexanizmga vertual mashina (virtual machine) deyiladi
52	1		SHK operatsion tizimlari, ularning turlari va strukturasi