Raqamli iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishi

Loyhalashtirish darajasida: energiya manbalarini ishlab chiqarish va talabning yaxshilangan prognozi, energiya ishlab 101 chiqaruvchi uskunalarning ishonchliligini baholash, talab ortib borishi davrida ishlab chiqarishni avtomatlashtirish.
Ishlab chiqarish darajasida: uskunalarga profilaktik xizmat ko‘rsatishni optimallashtirish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, yo‘qotishlarni kamaytirish, energiya manbalarini o‘g‘ir-lashni oldini olish.
Siljitish darajasida: har soniya narxlashtirishni optimal-lashtirish va dinamik ravishda narxlarni belgilash.
Xizmat ko‘rsatish darajasida: yuqori foyda keltiradigan yet-kazib beruvchini avtomatik ravishda tanlash, iste’molning batafsil statistikasi, mijozlarga avtomatlashtirilgan xizmat ko‘rsatish, odat va mijozning hatti-harakatlarini hisobga olgan holda energiya sarfini optimallashtirish. Ilgari surilayotgan “Aqlli shahar” konsepsiyasida hayotimizga butunlay zamonaviy texnologiyalarni joriy etish vazifasi qoʻyilgan, – dedi mazkur vazirlikning boshqarma boshligʻi Abduvahob Abdukarimov. – Bugungi tadbirda elektr energiya, gaz, suv va issiqlik taʼminoti bilan shugʻullanadigan idoralardan kelgan mutaxassislar jamlangan boʻlib, ularga AQSHning “Delta Energy & Communications” kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan “Smart Grid” loyihasi imkoniyatlari tanishtirildi. Ushbu loyiha yagona tizim boʻlib, unda elektr energiya, gaz, suv va issiqlik taʼminotini Wi-Fi tizimi orqali nazorat qilib boriladi. Bu aholining doimiy ravishda tarmoq idoralariga qatnashiga chek qoʻyishi bilan bir qatorda tizimdagi yoʻqotishlar, turli noqonuniy ulanishlarning oldi olinadi, avariya holatlarini oʻz vaqtida aniqlab, tezkor bartaraf etish imkoniyatini beradi. Delta Energy & Communications” kompaniyasi 2014 yilda tashkil etilgan boʻlib, u innovatsion texnologiyalarni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan.
– Mamlakatingizda amalga oshirilayotgan islohotlar yangi texnologiyalardan unumli foydalanishga keng imkoniyat ochmoqda, – dedi “Delta Energy & Communications” kompaniyasi vitse-prezidenti Kit Teyxman. – Bugun sizning eʼtiboringizga havola etilayotgan “Smart Grid + Wi-Fi 2.0” texnologiyasi jahon sdandartlariga javob beradigan zamonaviy tizim hisoblanadi. Hisoblagichlarning yangi avlodi yagona tizimga jamlangan boʻlib, unda ortiqcha elektr uzatgichlarisiz elektr energiyasini taqsimlash, hisobga olish va nazorat qilish imkoniyati yaratilgan. Shu bilan birga, bu tizimga gaz, suv va issiqlik taʼminotini ulash ham mumkin.
Uchrashuv doirasida “Smart Grid aqlli tarmoq” loyihasi taqdimoti boʻyicha fikr-mulohazalar bildirilib, “Delta Energy & Communications” texnologiyasining texnik platforma pilot loyihasini tatbiq etish boʻyicha kelgusidagi ishlar muhokama etildi.

120. 
     Raqamli iqtisodiyot tushunchasi
     
     1. 
        Kalit so’z: RI tuzilishi
        

Raqamli iqtisodiyot iqtisodiy faoliyat bo’lib, bunda raqamli texnologiyalar yordamida ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlarni tarqatish, almashish va iste'mol qilish haqidagi raqamli shakldagi ma'lumotlar asosiy omil hisoblanadi.
Ракамли иктисодиёт- bu iqtisodiyotning yangi texnologik tuzilishga tizimli ravishda o'tishi, iqtisodiyotning yangi tarmoqlarini yaratish, iqtisodiyot tuzilmasini tubdan o'zgartirish, iqtisodiy o'sish va quduqni ta'minlash maqsadida qo'shimcha qiymat yaratish markazlarini o'tkazish
Raqamli Iqtisodiyot rivojlanishi uchta asosiy segmentda ko’rib chiqiladi:
- real tovarlar va xizmatlar ta’minotchilari hamda xaridorlari sektori;
- dasturiy ta’minot va texnologiyalar ishlab chiquvchilar sektori;
- qonunchilik bazasi, kadrlar tayyorlash tizimi, barcha turdagi ma’lumotlar uzatish va saqlash kanallari ko’rinishidagi infratuzilma;:
тарифи
Axborot va raqamli ma'lumotlar butun zamonaviy iqtisodiyotni qamrab oladi, ular uning rivojlanishining miqdoriy ko'rsatkichlarini, o'sish sur'atlarini, ishlab chiqarish va umuman iqtisodiyotning barcha omillarining ishlashi va ulardan foydalanish samaradorligini oldindan belgilab beradi, boshqaruv va tijorat qarorlariga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatadi.
Iqtisodiy qonunlarning ishlashida katta o'zgarishlar ro'y bermoqda: qonunlar rasmiy va mashinada bajariladigan algoritmga aylanadi. Mulk huquqlari raqamli arxivda (ya'ni blokcheyn) saqlanadi va hech qanday vositachisiz to'g'ridan -to'g'ri egasi tomonidan boshqariladi. Bundan tashqari, pul o'rniga "raqamli egizak" paydo bo'ladi - kriptovalyuta;
РИ - iqtisodiyotning barcha tarmoqlari, komplekslari va sohalariga bevosita va bilvosita ta'sir ko'rsatadi: sanoat kompleksi, energetika, aloqa va transport ta'limi, sog'liqni saqlash, madaniyat, davlat boshqaruvi, marketing, ommaviy axborot vositalari va milliy xavfsizlik.
Raqamli iqtisodiyotning paydo bo‘lishi zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) va Global Internet tar-mog‘isiz tasavvur qilib bo‘lmaydi. «Raqamli iqtisodiyot», AKT va Internet tushunchalari bir-biri bilan uzviy bog‘liqdir.
Hozirgi kunda mavjud bo‘lgan Internet dastavval 1995-yilda vujudga kelgan. O‘sha paytdan boshlab Internet orqali taqdim eti-ladigan turli xil xizmatlar - fayllarni uzatish, masofadan kirish (TELNET ), elektron pochta, qidiruv tizimlari, forumlar, ijtimoiy tarmoqlar va boshqalar bilan to‘ldirilgan "virtual dunyo" ning paydo bo‘lishi haqida gapirish mumkin. Bugungi kunda Internet ulkan ko‘ngilochar, ta’lim, savdo, moliyaviy va siyosiy sohadir.

120. 
     Raqamli texnologiyalarni raqamli iqtisodiyotni shakllantirishga ta’siri
     
     1. 
        Kalit so’z: raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi
        

Рақамли иқтисодиётнинг ривожланишини бошқа афзалликлари қуйидагича бўлиши мумкин: - ишлаб чиқаришда меҳнат самадорлигини ошиши;

• 
  - компанияларнинг рақобатбардошлигини ўсиши;
  
• 
  - ишлаб чиқаришдаги ҳаражатларнинг камайиши;
  
• 
  - янги иш ўринлари яратилиниши;
  
• 
  - янги замонавий касблар пайдо бўлиши;
  
• 
  - камбағалликни енгиш ва ижтимоий тенгисизликни юқолиши
  

Mamlakat iqtisodiyoti uchun foyda:

1.Ijtimoiy ahamiyatga molik kapital, mehnat va bilim sig‘imi katta bo‘lgan vazifalarni hal qilish
2.Meritokratiya
3.Kraudsorsing mahsulot/xizmat/loyihasiga qo‘shimcha talab iste’molning o‘sishiga olib keladi
4.Jamiyat a’zolarida innovatsion fikrlash rivojlanadi
5.Innovatsiyalar tezlashuvi ro‘y beradi

120. 
     Iqtisodiyotning turli sohalarida Blokcheyndan foydalanish
     

Kalit so’z: Blokcheyn, tuzilishi Блокчейн тузилиши-
Blokcheyn (bloklar zanjiri) – taqsimlangan ma’lumotlar to‘plami bo‘lib, unda ma’lumotlar saqlash qurilmalari umumiy serverga ulanmagan bo‘ladi. Bu ma’lumotlar to‘plami bloklar deb ataladigan va tartibga solingan qaydlar doimiy o‘sib boradigan ro‘yxatda saqlanadi. Har bir blok vaqt belgisiga va bundan oldingi blokka havolaga ega bo‘ladi. Shifrlashni qo‘llash shuni kafolatlaydiki, foydalanuvchilarning ularsiz faylga yozuv kiritish imkoni bo‘lmydi, yopiq kalitlarmavjudligi esa bloklar zanjirlarining ma’lum bir qisminigina o‘zgartirishi mumkin. Bundan tashqari, shifrlash barcha foydalanuvchilarda bloklar taqsimlangan zanjirlari nusxalarini sinxronlashtirishni ta’minlaydi..Har bir kishi internetda axborot joylashtirishi, so‘ngra boshqa odamlar unga dunyoning istalgan nuqtasidan turib ulanish imkoniga ega bo‘lishi mumkin. Bloklar zanjirlari blokcheyn fayli yoki qandaydir qadriyatlar ochiq bo‘ladigan dunyoning istalgan nuqtasiga ma’lumotlar jo‘natishga imkon beradi. Biroq sizda faqat siz «egalik» qiladigan bloklarga kirish imkonini berish uchun kriptografik algoritm bo‘yicha yaratilgan yopiq kalit bo‘lishi lozim. Yopiq kalitni kimgadir berar ekansiz, mohiyatan bu shaxsga bloklar zanjirining mos keluvchi bo‘limida saqlanadigan pul mablag‘larini bergan bo‘lasiz.Bitkoinlar holatida, kalitlar to‘g‘ridan-to‘g‘ri moliyaviy qiymatni ifodalaydigan valyutadagi ayrim summalar saqlanadigan manzillarga ulanish uchun foydalaniladi. Xuddi shu bilan mablag‘larni o‘tkazishni qayd qilish funksiyasi amalga oshiriladi.Bundan tashqari, yana bir muhim funksiya –ishonchli munosabatlar o‘rnatish va shaxsning haqiqiyligini tasdiqlash amalga oshiriladi, chunki mos keluvich kalitlarsiz bloklar zanjirini hech kim o‘zgartira olmaydi. Tegishli kalitlar bilan tasdiqlanmagan o‘zgarishlar esa rad qilinadi. Albatta, kalitlar (jismoniy valyuta kabi) nazariy jihatdan o‘g‘irlanishi mumkin, lekin kompyuter kodining bir nechta satrini himoya qilish odatda katta harajatlar talab qilmaydi.

120. 
     Jamiyat 5.0
     

Kalit so’z: RI rivojlanishi strategiyalari
Jamiyat 5.0 ham iqtisodiyotni raqamlashtirishdan tashqari, Yaponiya jamiyatining barcha darajalarida raqamlashtirishga va (raqamli) transformatsiyaga o'tish orqali bir qator muammolarni hal qilishga qaratilgan Ushbu vazifalar bizning oldimizga sanoat sohasini shunchaki o‘zgartirish emas, balki tarmoq muammolaridan tashqariga chiqadigan va birinchi navbatda ijtimoiy ehtiyojlarga javob beradigan universal konsepsiyani yaratish vazifasini qo‘ydi. Jamiyat 5.0”-bu iqtisodiy platforma va sanoat ishlab chiqaruvchilarining sanoat inqilobi 4.0 davridagi sanoat ishlab chiqaruvchilarining tengsizligini bartaraf etish,
har bir jamiyat a’zosi manfaatlariga muvofiq ilm-fan va texnologiyalarni yanada rivojlantirishni ta’minlashga imkon beradigan iqtisodiyot va jamiyat rivojlanishidagi yangi bosqich hisoblanadi.
“Jamiyat 5.0”ijtimoiy muammolarni jismoniy va kiber tizimlarning birlashishi, inson hayotini qulay va bajaruvchan qilish, innovatsiyalarni esa ekologik xavfsiz qilish orqali hal qiladi.

120. 
     Elektron hukumat
     
     1. 
        Kalit so’z: elektron hukumat, EH vazifalari, EH rivojlanishi
        

Tarixi
Elektron hukumat» tizimi haqidagi g‘oyalar birinchi marta AQShda keyin Kanada va so‘ng Angliyada paydo bo‘ldi. Ushbu mamlakatlarning egallagan tajribalari «Elektron hukumat» tizimining Ingliz-Amerika modeli sifatida tanildi. 2009-yilning oxiriga kelib Amerikaning "Pew" tadqiqot markazi kurslarida yangi "Internet va Amerika hayoti" loyihasi yaratildi.
Elektron hukumat tafsifi - O`zbekiston
--- davlat organlarining jismoniy va yuridik shaxslarga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini qo‘llash yo‘li bilan davlat xizmatlari ko‘rsatishga doir faoliyatini, shuningdek idoralararo elektron hamkorlik qilishni ta’minlashga qaratilgan tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlar va texnik vositalar tizimi

Elektron hukumat vazifalari

- davlat organlari faoliyatining samaradorligini, tezkorligini va shaffofligini ta’minlash, aholi va tadbirkorlik subyektlari bilan axborot almashishni ta’minlashning qo‘shimcha mexanizmlarini yaratish
- AKTni joriy qilish va Internetni rivojlantirish yordamida davlat xizmatlarini ko'rsatish
- Idoralararo elektron hujjat aylanishi tizimini yaratish
- O‘z zimmasiga yuklatilgan vazifalar doirasida davlat organlarining ma’lumotlar bazalarini, Yagona interaktiv davlat xizmatlari portalini va Elektron davlat xizmatlarining yagona reyestrini shakllantirish
- Normativ-huquqiy bazani shakllantirish
O’zbekistonda Elektron hukumat rivojlanish bosqichlari
1-bosqich
Malumotni Internet nashr etish
2-bosqich
Elektron katalog va axborot xizmatlari
3 bosqich
Davlat Organilaring Buznes jarayonlarini reinjineering qilish
4 bosqich
Interaktiv operatsiya xizmatlarini ko'rsatma
“Elektron hukumat” loyihalarini rivojlantirish markazi
“Elektron xukumat” tizimini rivojlantirish bo‘yicha strategik yo‘nalish ishlab chiqish
Tadbirkorlik sub’ektlari va axoliga davlat xizmatlarini ko‘rsatish qismida davlat tashkilotlarini biznes-jarayonlarni takomillashtirish
Axborot kommunikatsiya texnologiyalarini rivojlantirish va tadbiq etishning tizimli monitoringi
Axborot xavfsizligi ta’minlash markazi
Axborot tizimlari xavfsizligi va davlat organlari resurslarini ta’minlash
Axborot xavfsizligiga xatarlarni taxlili va tavsifi
“Elektron xukumat” tizimini axborot xavfsizligini takomillashtirish bo‘yicha qarorlarni ishlab chiqish
Davlat xizmatlarini raqamlashtirish Gartner raqamli hukumatni quyidagicha ta'riflaydi: "Raqamli hukumat - bu davlat xizmatlarini optimallashtirish, o'zgartirish va yaratish uchun raqamli ma'lumotlardan foydalanish uchun yaratilgan va faoliyat yuritadigan hukumatdir." Qaysidir ma'noda hukumatning "raqamli" versiyasi “-odamlar, korxonalar va buyumlarni bir-biriga yaqinlashtirish orqali raqamli va jismoniy dunyo o'rtasidagi farqni yo'q qilish orqali yangi biznes modellarini yaratish" deb ta'riflaydi.

120. 
     O‘zbekistonda raqamli iqtisodiyotining institutsional tuzilmasi
     
     1. 
        Kalit so’z: raqamli iqtisodiyot ob;ektlari - Raqamli iqtisodiyotning uchta asosiy tarkibiy qismi mavjud:
        

• 
  Infratuzilma - elektron biznes operatsiyalar - elektron tijorat
  

Raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish O‘zbekiston uchun uning dunyo maydonidagi raqobatbardoshligini belgilab beradigan strategik ahamiyatga molik masala hisoblanadi. Shuni ham tan olish kerakki, O‘zbekistonga bugungi kunda maqbul keladigan tadbir qisqa davrda – birinchi navbatda, texnologik ortda qolishdan qutulishdir. Hosirda esa mamlakatimizda zarur miqdordagi iqtisodiyot sub’ektlari yo‘qligi tufayli yetuk raqamli iqtisodiyotni o‘z-o‘zidan shakllantirish uchun shart-sharoitlar yo‘q. Bu esa davlatimizga raqamli iqtisodiyotning rivojlanishini ucuh shart-sharoitlar yaratish, uni eng kerakli sohalarga yo’naltirish va bu jarayonni imkoniyat darajasida rag‘batlantirish zarurligi demakdir. Respublikamizda raqamli iqtisodiyotni jadal rivojlantirish bo’yicha sharoitlar yaratish maqsad va vazifalarini belgilab beradigan chora va tadbirlar jumlasiga quyidagilani kiritishmiz mumkin: O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 19 fevraldagi PF-5349 sonli “Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalari sohasini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi Farmoni
“O’zbekiston Respublikasida raqamli iqtisodiyotni joriy qilish va yanada rivojlantirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida” Vazirlar Maxkamasining 31 avgust 2018 yidagi Qarori
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 7 iyuldagi PQ-3832“O’zbekiston Resbublikasida raqamli iqtisodni rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qarori

• 
  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 28 apreldagi “Raqamli iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” PQ-4699-sonli qarori O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Iqtisodiyotni yanada rivojlantirish va iqtisodiy siyosat samaradorligini oshirishning qo‘shimcha chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2019 yil 8 yanvardagi PF-5614-sonli farmoni
  
• 
  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “ “Raqamli O‘zbekiston — 2030” strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 2020 yil 5 oktyabrdagi PF- 6079 -sonli Farmoni.
  
• 
  O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 17.02.2021 dagi “Sun’iy intellekt texnologiyalarini jadal joriy etish uchun shart-sharoitlar yaratish chora-tadbirlari to‘g‘risida “gi PQ-4996 sonli qarori
  
• 
  O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 17.03.2020 yildagi “Toshkent shahrida raqamli texnologiyalarni keng joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori.
  

Elektron to’lov tizimlari(UzCard, Humo, UzPaynet, Click, Payme, mobile-banking.);

• 
  Davlat xaridlari (dxarid.uz, exarid.uz, eshop.uzex.uz, emilliydocon.uz, exarid.uzex.uz, uzbtextile.uz, universal.uz, tradeuzbekistan.uz);
  
• 
  “Elektron hukumat” tizimi (gov.uz, my.gov.uz, data.gov.uz, pm.gov.uz, lex.uz, ek.uz, reestr.uz va b.).
  

120. 
     Raqamli iqtisodiyot ko’rsatkichlari
     
     1. 
        Kalit so’z: raqamli iqtisodiyotni rivojlantirishi, YaIM, DeSI
        

Raqamli iqtisodiyotning asosiy ko`rsatkichlari :

1. 
   Raqamli iqtisodiyot platformalari
   
2. 
   Personifikatsiya qilingan servis modellari
   
3. 
   Ishlab chiqaruvchilar va iste`molchlarning bevosita o`zaro aloqa qilishi
   
4. 
   Bigalikda foydalanish (sharing Economy , free economy)
   
5. 
   Individual qatnashchilar hissasi
   
120. 
     "Raqamli O‘zbekiston” dasturi asosida qilinayotgan ishlar
     
     1. 
        Kalit so’z: raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish dasturlari
        

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 5 oktyabrdagi «Raqamli O‘zbekiston - 2030» strategiyasini tasdiqlash va uni samarali amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risidagi PF-6079 sonli farmonida mamlakat miqyosida hudud va tarmoqlarni transformatsiya qilish, raqamli iqtisodiyotni faol rivojlantirish barcha tarmoqlar va sohalarda, eng avvalo davlat boshqaruvi,ta’lim, sog‘liqni saqlash va qishloq xo‘jaligida zamonaviy axborot kommunikatsion texnologiyalarini keng joriy etish bo‘yicha kompleks chora tadbirlar amalga oshirish ko‘zda tutilgan. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 28 apreldagi “Raqamli iqtisodiyot va elektron hukumatni keng joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” PQ-4699-son qarorida 2023-yilga kelib raqamli iqtisodiyotning mamlakat yalpi ichki mahsulotidagi ulushini ikki baravarga ko‘paytirishni nazarda tutgan holda, shu jumladan ishlab chiqarishni boshqarishda axborot tizimlari kompleksini joriy qilish, moliyaviy-xo‘jalik faoliyatda hisobot yuritishda dasturiy mahsulotlardan keng foydalanish, shuningdek, texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish orqali uni jadal shakllantirish masalalari qo‘yildi
Кушимча Ўзбекистон Республикасида мамлакатнинг жадал рақамли ривожланишини таъминлаш, худудларда рақамли тафовутни бартараф этиш, инноватсион маҳсулотларни ишлаб чиқиш учун зарур муҳитни яратиш бўйича маълумотларга асосланган рақамли иқтисодиётни шакллантириш, давлат бошқаруви самарадорлигини ошириш, аҳоли ва тадбиркорлик суъбектларига қулай давлат хизматларини кўрсатиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Рақамли Ўзбекистон – 2030” стратегиясини тасдиқлаш ва уни самарали амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони (ПФ–6079-сон, 05.10.2020 й.) қабул қилинди.
«Рақамли Узбeкистoн-2030» стратeгияси муаммoлари:

• 
  шаҳарлар ва қишлoқларнинг oптик тoлали ускуналари жуда паст,
  
• 
  симсиз кeнг полoсали уланишнинг улуши ва унинг тарқалиш тeзлиги паст,
  
• 
  узoқ ҳудудларда асoсий тармoқ инфратузилмасига кириш қийин,
  
• 
  юқoри малакали кадрлар тақчиллиги кузатилмoқда,
  
• 
  юқoри тeзликда аxбoрoт йўлини oчиш кeрак (4G, 5G),
  

катта стратeгияни амалга oшириш ва қаттиқ ҳақиқат ўртасида "рақамли жар“ ётади.

120. 
     Texnologik paradigmalar: umumiy tavsiflar
     
     1. 
        Kalit so’z: RI texnologik rivojlanishi MrBekhruzbek, [20.02.2022 13:35]
        

Dunyo beshta texnologik ukladni bosib o'tdi, hozirgi vaqtda rivojlangan davlatlar oltinchi texnologik uklad tizimida. Rossiyalik tadqiqotchilar Lepskiy va Proxorov ham ettinchi texnologik tartibning asosiy xususiyatlarini bashorat qilishga urinmoqdalar. Keling, zamonaviy texnologik tuzilmalarning batafsil tavsifiga to'xtalib o'tamiz. Beshinchi texnologik uklad mikroelektronika, informatika, biotexnologiya, gen injeneriyasi, yangi energiya turlari, materiallar, kosmik tadqiqotlar, sun'iy yo'ldosh aloqalari va boshqalarning yutuqlariga asoslangan. Tarqoq firmalardan Internetga asoslangan elektron tarmoq orqali ulangan va texnologiya, mahsulot sifatini nazorat qilish va yangiliklarni rejalashtirish sohasida yaqindan o'zaro aloqada bo'lgan katta va kichik kompaniyalarning yagona tarmog'iga o'tish mavjud. Texnologik ukladning asosi: • elektron sanoat; • Kompyuter injeneriyasi; • optik tolali texnologiya;• dasturiy ta'minot; • telekommunikatsiya; • robototexnika; • gaz ishlab chiqarish va qayta ishlash; • axborot texnologiyalari.
Oltinchi texnologik ukladning asosi: • nanoelektronika; • nanokimyo; • molekulyar va nanofotonik; • nanomateriallar va nanoyurilmali qoplamalar; • nanosistema texnologiyasi; • nanobiotexnologiya; • axborot texnologiyalari; • kognitiv fanlar; • ijtimoiy-gumanitar texnologiyalar; • nano-, bio-, axborot- va kognitiv texnologiyalarning yaqinlashuvi (NBIC konvergentsiyasi, NBIC).
Asosiy omil (Glazyev prognozi): nanotexnologiya, hujayra texnologiyasi. Prognozga ko'ra, texnologik buyurtmaning avvalgisidan ustunligi dizayndagi energiya sarfining keskin kamayishi va ishlab chiqarishning moddiy sarflanishidan iborat bo'ladi.Hayot tarzining tuzilishi: 2010 yil - texnologiyalar rivojining boshlanishi;2018 yildan - keng qo'llaniladigan davr; 2040 yildan - tez o'sish fazasining oxiri1.
Oltinchi texnologik ukladning yutug'i - bu ishlab chiqarish va iste'molning individualizatsiyasi, ishlab chiqarishning energiya va moddiy sarflanishining keskin kamayishi, oldindan belgilangan xususiyatlarga ega bo'lgan materiallar va organizmlarning dizayni.
Gumanitar ustunlik - odamlar va hayvonlarning umr ko'rish davomiyligining sezilarli darajada oshishi.
Hayot tarzining asosiy (asosiy omili) daromad olishni to'xtatishi bilan o'tmishdan paydo bo'lgan yangi texnologik tartib paydo bo'ladi. Shunday qilib, beshinchi rejimning yadrosi quyidagilardan iborat edi: elektronika (axborotni qabul qilish, uzatish, qayta ishlash va saqlash qurilmalarini yaratish uchun elementlar bazasi sifatida ishlatilgan, asosan harbiy ishlarda), kompyuterlar, axborot texnologiyalari, kosmik tadqiqotlar. Aslida, beshinchi tartib tizimida oltinchi tartibning yadrosiga aylanadigan raqamli kichik tuzilma shakllandi. Hozirda oltinchi buyurtmani shakllantirish ishlari olib borilmoqda.
Chiroqli kompyuterlarning paydo bo'lishi va tarqalishi uchinchi texnologik buyurtmaning oxirgi bosqichida sodir bo'lgan. O'sha paytda rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotida to'rtinchi texnologik tartibning jadal rivojlanishi kuzatildi, uning elementlaridan biri bu yarimo'tkazgichlar ishlab chiqarish, kompyuter ishlab chiqarishda quvurlarni almashtirish. Bu ularni ishlab chiqarish va ekspluatatsiya qilish xarajatlarini sezilarli darajada kamaytirish imkonini berdi, bu esa kompyuterlar ko'lamini keskin kengaytirdi. Biroq, haqiqiy yutuq mikroelektronika uchun poydevor qo'ygan integral mikrosxemaning va mikroprotsessorning ixtirosi bo'ldi.
1960-1970 yillarda.
Mikroelektronika 1980 -yillarning boshidan buyon o'sish bosqichiga kirgan yangi texnologik paradigmaning asosiy omili sifatida paydo bo'ladi. Kompyuterlarning miniatyuralanishi va hisoblash quvvatining birligini ishlab chiqarish va ishlatish xarajatlarining tez kamayishi hisoblashning tez va hamma joyda tarqalishini ta'minladi. Ishlab chiqarish jarayonlarida avtomatlashtirish CNC dastgohlari asosida amalga oshiriladi.
Ham texnologik, ham ma'muriy jarayonlarni boshqarish tizimlari avtomatlashtirilmoqda. Shaxsiy kompyuterlarning paydo bo'lishi boshqaruvning barcha sohalarida, ilmiy izlanishlarda, shuningdek, iste'mol sohasida kompyuterlarning keng tarqalishiga yo'l ochadi. Internet va optik tolali kabellarning paydo bo'lishi milliardlab kompyuterlarni global axborot -kommunikatsiya tarmoqlari bilan bog'ladi.
Beshinchi texnologik tuzilmaning asosini tashkil etuvchi axborot -kommunikatsiya texnologiyalari majmuasi shu asrning boshigacha yiliga qariyb 25% tez o'sdi.Tan olish kerakki, zamonaviy bozor iqtisodiyoti yangi texnologik tartibga aylanib bormoqda. Keling, buni raqamli deb ataymiz, garchi Rossiya iqtisodiyotining tuzilishi bundan ancha uzoqda. Shunday qilib, Rossiya iqtisodiyotini raqamlashtirish yoki katta yutuqlarga erishish uchun juda tez yo'lni bosib o'tishi kerak, chunki bu Rossiya tarixida ko'p marta sodir bo'lgan. Ammo iqtisodiyotni raqamlashtirishning uzoq yo'lini bosib o'tish uchun sizga mustahkam sanoat 4.0 kerak.

120. 
     Sanoat 4.0
     
     1. 
        Kalit so’z: raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish dasturlari
        

4-sanoat inqilobi hozirgi kunda taraqqiy etib kelmoqda.
Uning asosiy texnologiyalari internet buyumlar, Bulutli hisoblash, Katta ma’lumotlar, Blockchain ва Sun’iy intellekt. 2016 yilda o’tkazilgan Jahon iqtisodiy Forumida,
“4-sanoat iInqilobi ” AI, IoT, Big Data, and Cloud texnologiyalar ning qo’shilishi asoida kirib keldi. 4-sanoat inqilobi ” Kiber va fizik tizimlarning (CPS) коmbinantsiyasi bo’lib, raqamlashtirish va fizik integratsiyani bildiradi. 4-sanoat inqilobi кiber fizik tizimlar(CPS) ва Internet of Things (IoT) аsosida ishlab chiqarishni raqamlashtirish jarayonini amalga oshirishni aniqlaydi.
2012 yil, Gеrmaniya hukumati Industry 4.0 siyosatini isga tushurdi va shunga doir Ilmiy tadqiqot proektlarini qullab quvvatlay boshladi. ‘Smart Factory’- Аqlli sanoat Industry 4.0 ning mahsuli.

120. 
     Raqamli iqtisodiyotda tadqiqotlarning uslubiy jihatlari
     
     1. 
        Kalit so’z: Ri ning rivojlanishi Raqamli iqtisodiyot haqida ko‘p gapiriladi. Raqamli zamonaviy iqtisod bozor iqtisodiyoti tamoyillariga asoslanadi, bu erda asosiy narsa hamma narsada erkinlikdir, ya'ni men tanlov qilaman. Hech kim buyurmaydi. Va individualizm ustuvor hisoblanadi. Ijtimoiy-iqtisodiy hayotdagi bunday erkinlik quyidagi qoidalarga asoslanadi:
        

1) iqtisodiy munosabatlar tizimida xususiy mulkning hukmronligi; resurslar (asosan) xususiy kapital qo'lida;
2) shaxsiy manfaat jamoat manfaatlaridan yuqori, ya'ni ma'lum bir tovarning qiymatini faqat shaxs o'zi uchun belgilaydi;
3) «bozorning ko'rinmas qo'li» iqtisodiyotning rivojlanishini nazorat qiladi, demak, davlatning iqtisodiyotga aralashuvi nolga tushadi; ijtimoiy soha (xususan, odamlarni qashshoqlikdan himoya qilish) va milliy xavfsizlik davlat boshqaruvi sohasida qolmoqda;
4) iqtisodiy faoliyatning ustuvorligi ishlab chiqarish emas, balki ayirboshlash va iste'moldir. Ishlab chiqarish ikkinchi darajali. Fetish - bu pul. Pulga hamma narsani sotib olish mumkin. Har kim qo'lidan kelganicha pul topsin. Albatta, amaldagi qonunchilik doirasida. Ammo ba'zida sharoitlar shunday rivojlanadiki, masalan, monoshaharlarda ish bo'lmaydi. Nima qilish kerak? Nimani xohlaysan. O'zing hal qil. Siz boshqa joyda ish qidirishingiz mumkin. Hammasi sening qo'lingda. Lekin bu so'zda. Aslida, bularning barchasi juda jiddiy. Albatta, kompyuter, mobil telefon, planshet bu muammoni hal qilishga yordam beradi. Ammo asosiysi, bularning barchasi qo'lda va raqamli savodxonlik bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, siz raqamli ma'lumotlardan foydalanish imkoniyatiga ega bo'lishingiz kerak. RI sharoitida inson mavjudligining yangi usullari paydo bo'ladi. Bu, ayniqsa, muomalada yangi pul (kriptovalyuta) paydo bo'lgan davrga to'g'ri keladi. Bu juda qiyin hodisa. Biz elektron pullarning paydo bo'lishiga tayyorgarlik ko'rishimiz kerak. Bu muqarrar. Endi tadqiqotchilar yangi virtual pul bozorlari, ularning fiat valyutalari bilan o'zaro ta'siri, kriptovalyutalarning ko'lami va cheklovlari va boshqalar bilan qiziqishmoqda.
Raqamli iqtisodiyotni barpo etish – bu butun mamlakatni tizimli takomillashtirish, jumladan, biznes yuritish samaradorligini oshirish, aholi turmush darajasini va davlat boshqaruvini oshirishdir.
Yangi boshqaruv tizimi sifatida RIning asosiy vazifasi
o'tkazish (almashtirish) oqimlarini aniqlashda, ularning qiymati kontragentlar birgalikda qaror qabul qilishlari kerak. Talab va ishlab chiqarishni boshqarish imkoniyati o'zgarib bormoqda. Agentlarning har biri talab yoki taklif oqimining kattaligi uchun o'z rejasini taklif qiladi. Bu maxsus ma'lumot o'zgaruvchilari (narxlar, miqdor, inflyatsiya, foizlar, valyuta kurslari) qiymatlariga bog'liq bo'lib, ularning qiymatlari agentga butun tizimning holati haqida ma'lumot beradi. Mavjud iqtisodiy munosabatlar va rejalar tomonidan ruxsat etilgan qat'iy ma'lumot o'zgaruvchilarini o'z ichiga olgan institutsional (shartnomaviy) aloqalar bilan tavsiflanadi. Raqamli iqtisodiyotdan faqat izchillikka erishish vositasi sifatida foydalanilishi isbotlangan. Bu shuni anglatadiki, 1) raqamli qonunlar barcha sub'ektlar uchun bir xil bo'ladi, 2) tranzaktsiyalar korruptsiyaga duchor bo'lmaydi, 3) raqamli biznes jarayonlari aniq va o'z vaqtida amalga oshiriladi. Ko'tarilgan masalalarni taqdim etishni tugatgandek da'vo qilmasdan, muhim jihatni ta'kidlash kerak: RIni o'rganish metodologiyasi uni rivojlantirishga uslubiy yondashuvlarni tahlil qilishning samarali vositasidir.

120. 
     Turli mamlakatlarda raqamli iqtisodiyotni rivojlantirish dasturlari
     
     1. 
        Kalit so’z: sanoat4.0, jamiyat 5.0
        

Rossiyada rivojlanish sohasi “raqamli iqtisodiyot” deb nomlanadi, Germaniyada “Sanoat 4.0”, AQShda –“Sanoat Internet konsorsiumi hisoblanadi. Aslida, bu bir xil jarayon uchun turli xil nomlar -katta ma’lumotlar, narsalar Interneti yoki sun’iy aqlkabi raqamli texnologiyalardan foydalanish orqali iqtisodiyotni o‘zgartirishdir. Yaponiya, hukumat tomonidan ishlab chiqilgan va “Keydanren” uyushmasi faol ishtirokida ishlab chiqilgan “Jamiyat 5.0”strategiyasini e’lon qilindi. (1281 kompaniya, 129 sanoat uyushmalari va 47 mintaqaviy iqtisodiy tashkilotlardan iborat)
Hammasi 2016 yilda Yaponiya hukumati yaponiyaliklarning ham, jahon iqtisodiyotining ham barqaror rivojlanishiga to‘sqinlik qiladigan, jamiyatga salbiy ta’sir ko‘rsatadigan asosiy muammolarni belgilab berganligi bilan boshlandi.Ular orasida: ishlayotgan aholi sonining qisqarishi va uning qarishi, ishlab chiqarishning global raqobatbardoshliligining pasayishi, infratuzilmani modernizatsiya qilish zarurati, ekologik muammolar, tabiiy resurslarning yetishmasligi, tabiiy ofatlar va terrorizmga qarshi kurash masalalaridir. Jamiyat 5.0 ham iqtisodiyotni raqamlashtirishdan tashqari, Yaponiya jamiyatining barcha darajalarida raqamlashtirishga va (raqamli) transformatsiyaga o'tish orqali bir qator muammolarni hal qilishga qaratilgan Ushbu vazifalar bizning oldimizga sanoat sohasini shunchaki o‘zgartirish emas, balki tarmoq muammolaridan tashqariga chiqadigan va birinchi navbatda ijtimoiy ehtiyojlarga javob beradigan universal konsepsiyani yaratish vazifasini qo‘ydi.
Жамият 5.0
Jamiyat 5.0”-bu iqtisodiy platforma va sanoat ishlab chiqaruvchilarining sanoat inqilobi 4.0 davridagi sanoat ishlab chiqaruvchilarining tengsizligini bartaraf etish,
har bir jamiyat a’zosi manfaatlariga muvofiq ilm-fan va texnologiyalarni yanada rivojlantirishni ta’minlashga imkon beradigan iqtisodiyot va jamiyat rivojlanishidagi yangi bosqich hisoblanadi.
“Jamiyat 5.0”ijtimoiy muammolarni jismoniy va kiber tizimlarning birlashishi, inson hayotini qulay va bajaruvchan qilish, innovatsiyalarni esa ekologik xavfsiz qilish orqali hal qiladi.
Jamiyat 5.0”avvalgi bosqichlarda yaratilgan ma’lumotlar asosida to‘plangan, “Katta ma’lumotlar”natijalarini qayta ishlash asosida insoniyat uchun maqbul yo‘nalishda uning sanoat va kommunikatsiya infratuzilmasi rivojlanishi- barqaror rivojlanayotgan ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy tizimdir.Taxmin qilinishicha, katta miqdordagi ma’lumotlar kiberhujumga yuboriladi, sun’iy intellekt yordamida tahlil qilinadi va yangi yechimlar shaklida jismoniy o‘lchamga qaytariladi.“Jamiyat 5.0”konsepsiyasi, shuningdek, ijtimoiy muammolarni jismoniy va kiber tizimlarning birlashishi, inson hayotini qulay va muvaffaqiyatli, innovatsiyalarni ekologik xavfsiz qilish orqali hal qiladi.

120. 
     Sun’iy intellekt
     

Sun’iy intellekt - ma’lum bir avtonomiyaga ega bo‘lgan ma’lumotni qabul qila oladigan, ma’lumotlarning katta massivlarini tahlil qilish asosida, shu jumladan insonning xatti-harakatlariga taqlid qilgan holda ma’lumot olishga va qaror qabul qilishga qodir dasturiy ta’minot va apparatura tizimidan iborat.Neyrotexnologiyalar bu biologik ob’ektning asab tizimining faoliyatini qisman yoki to‘liq o‘zgartiradigan,to‘ldiradigan kiberfizik tizimlar, shu jumladan sun’iy intellekt asosida tashkil etiladi.
Sun’iy intellekt — informatikaning alohida sohasi bo‘lib, odatda inson ongi bilan bog‘liq imkoniyatlar: tilni tushunish, o‘rgatish, muhokama qilish, masalani yechish, tarjima va shu kabi imkoniyatlarga ega kompyuter tizimlarini yaratish bilan shug‘ullanadi. Olimlar sun'iy intellekt (SI) bilan tajriba o'tkazishga ishtiyoq bilan qarashsa-da, ko'p odamlar bu hodisadan ehtiyot bo'lishadi. Hatto Tesla rahbari Elon Mask ham buni insoniyat uchun "asosiy tahdid" va urush va ishsizlikning mumkin manbasi deb atagan.

120. 
     Sun’iy intellect sohalari
     

Amerika Qo'shma Shtatlari, Kanada va Lotin Amerikasida bioxilma-xillikni saqlashni yoritishga bag'ishlangan "NatureServe" notijorat tashkiloti SAS analitik kompaniyasi bilan global Data for Good tashabbusi doirasida hamkorlik qildi. SI o'simlik va hayvon turlari to'g'risidagi ma'lumotlarni to'plash, ularning joylashuvi va populyatsiyalarning kontsentratsiyasini aniqlash uchun ishlatiladi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Oziq-ovqat va qishloq xo'jaligi tashkiloti (FAO) ham sun'iy sun'iy intellektning afzalliklarini tan oladi: ular "razvedka" ob-havo sharoiti, zararkunandalar, tuproq namligi va boshqa muhim ko'rsatkichlar haqidagi ma'lumotlarni hisobga olgan holda, fermerlarga ishni yanada samarali rejalashtirishga imkon berishiga ishonadilar. Dunyo bo'ylab sun'iy intellektga asoslangan tizimlar yuqtirgan odamlarni kuzatishda, virus haqida ma'lumot to'plashda va vaktsinani qidirishda yordam beradi. Masalan, Isroilning Vocalis Health kompaniyasi Isroil hukumati bilan hamkorlikda ovozli spektr tahliliga asoslangan COVID-19 kasalligini aniqlash texnologiyasini ishlab chiqdi. Bundan tashqari, sun'iy intellektli robotlar jamoat joylarini patrul qilishda foydalaniladi (Singapur). Megvii ReID texnologiyasi yordamida Xitoyda inson oqimida yuqori isitma bilan kasallanganlarni aniqlaydigan tizim ishlab chiqildi. Sun'iy intellektga ega robotlar allaqachon diktor bo'lib ishlaydi, kosmosga uchadi, kemalarni patrul qiladi va futbol o'ynaydi Xitoyning Sinxua davlat axborot agentligida robotlashtirilgan diktor yangiliklarni o'qiydi. U Chjan Vanveyning hayotiy prototipi asosida yaratilgan. Robot nafaqat yangiliklar matnlarini o'qiy oladi, balki ularning mimikasi va nutq uslubiga taqlid qilib, inson hamkasblaridan o'rganishi mumkin.
CIMON 2 roboti XKSda kosmonavtlar bilan aloqa qiladi: u o'zining sun'iy intellekti sifatida Watson IBM tizimidan foydalanadi. Watson Tone Analyzer xizmati bilan yangilanish CIMON 2-ga odamlarning his-tuyg'ularini tushunishga va ularga javob berishga imkon beradi. CIMON loyihasi Germaniyaning Aerokosmik markazi tomonidan Airbus va IBM bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan.
Norvegiyaning Aker BP neft kompaniyasi kemalaridan birini qo'riqlash uchun Spot (Boston Dynamics tomonidan ishlab chiqilgan) deb nomlangan robot itidan foydalanadi. Zamonaviy robotlar hatto futbol o'ynashni ham bilishadi: bunday modellar Berlinning bepul universiteti qoshidagi sun'iy intellekt guruhida yaratilgan. Amerikalik olimlar sun'iy intellekt bilan jihozlangan robot bilan tajriba o’tkazishdi. U jiddiy zarar ko'rgan taqdirda ham ishlashda davom etishini aniqladilar. Tajriba davomida "jarohat olgan" robot kamida oltita turli xil jarohatlarga, shu jumladan ikkita pastki oyoq-qo'llarining to'liq yo'qolishiga moslasha oldi va robotning "qo'li" kamida 14 turdagi jarohatlarga, shu jumladan uning ikkita dvigatelining ishdan chiqishiga moslasha oldi. ...

120. 
     To‘rtinchi sanoat inqilobi
     

Kalit so’z: Sanoat 4.0 texnologiyalaar
Саноат 4.0 технологиялари
Блокчейн- Blokcheyn (bloklar zanjiri) – taqsimlangan ma’lumotlar to‘plami bo‘lib, unda ma’lumotlar saqlash qurilmalari umumiy serverga ulanmagan bo‘ladi. Bu ma’lumotlar to‘plami bloklar deb ataladigan va tartibga solingan qaydlar doimiy o‘sib boradigan ro‘yxatda saqlanadi. Har bir blok vaqt belgisiga va bundan oldingi blokka havolaga ega bo‘ladi. Shifrlashni qo‘llash shuni kafolatlaydiki, foydalanuvchilarning ularsiz faylga yozuv kiritish imkoni bo‘lmydi, yopiq kalitlarmavjudligi esa bloklar zanjirlarining ma’lum bir qisminigina o‘zgartirishi mumkin.
Моделлаштириш
Биг дата ва аналитика- Big data(katta ma'lumotlar) - juda katta hajmdagi bir jinsli bo'lmagan va tez tushadigan raqamli ma'lumotlar bo'lib, ularni odatiy usullar bilan qayta ishlab bo'lmaydi. Ba'zi hollarda, katta ma'lumotlar tushunchasi bilan birga shu ma'lumotlarni qayta ishlash ham tushuniladi. Asosan, analiz obyekti katta ma'lumotlar deb ataladi.
Буюмлар интернетиКмбер хавфсизликБулутли технологиялар ИнтегратсияVR- технроргиялар
3D принтер Робототехника

96. 
    Blokcheyntexnologiyasiningmohiyati
    

Blokcheynning yana bir muhim xususiyati uning tuzilishidir. Barcha bloklarning to’liq nusxasi tarmoqning teng tarmoqlarida- uning a’zolari kompyuterlarida joylashgan. Har bir yangi qurilma barcha tarmoq tugunlari tomonidan o’rnatilgan qoidalarga muvofiqligi uchun sinovlanadi. Shuning uchun, agar scammer tarmoqni “aldashga” harakat qilsa va oldindan sarflangan pullarni o’zlashtirmoqchi bo’lsa, unda barcha bloklarni tarmoq bloklarining 51% da o’zgartirish kerak bo’ladi. Ayni paytda, bu natija nafaqat o’zi uchun to’lamaydigan asbob-uskunalarni ijaraga berish uchun naqd harajatlarni talab qiladi

96. 
    Raqamliiqtisodiyotdabiznesmodellariningturlari
    
    1. 
       Kalit so’z: electron tijorat modellari
       

JAVOB O2O (Offline to Online, Online to Offline) Biznes Modellari

96. 
    4-sanoat inqilobi
    
    1. 
       Kalit so’z: raqamli strategiyalar
       

4-sanoat inqilobi hozirgi kunda taraqqiy etib kelmoqda.Uning asosiy texnologiyalari internet buyumlar, Bulutli hisoblash, Katta ma’lumotlar, Blockchain ва Sun’iy intellekt. 2016 yilda o’tkazilgan Jahon iqtisodiy Forumida,“4-sanoat iInqilobi ” AI, IoT, Big Data, and Cloud texnologiyalar ning qo’shilishi asoida kirib keldi.Q4-sanoat inqilobi ” Kiber va fizik tizimlarning (CPS) коmbinantsiyasi bo’lib, raqamlashtirish va fizik integratsiyani bildiradi

96. 
    Biznesdablokcheyndanfoydalanish
    

15 mamlakatdan 600 nafar rahbar blokcheynni joriy qilish bilan bog‘liq biznes imkoniyatlari haqida o‘z fikrlarini bildirdi. PwC tadqiqoti butun dunyo bo‘ylab blokcheynni qo‘llash sur’ati tezlashayotgani va xarajatlarni kamaytirish, biznes jarayonlarini tezlashtirish hamda ularnIshaffof va kuzatilishi mumkin bo‘lgan qilish uchun yangi texnologiyalardan foydalanayotganini ko‘rib, o‘z tasavvurlari va qo‘rquvlaridan voz kechgan tashkilotlarni aniqladi. Shunday qilib, blokcheyn biznes modeli va savdo qilish uslubimizni o'zgartiradi. AQSh (29 foiz), Xitoy (18 foiz), Avstraliya (7 foiz) eng ko‘p hisoblangan
o'z loyihalarida blokcheyndan foydalanadigan etakchi mamlakatlar. Biroq respondentlarning ta'kidlashicha, yaqin besh yil ichida Xitoy Qo'shma Shtatlarni chetlab o'tadi va sobiq ekspertiza va faoliyat markazi AQSh va Evropadan siljiydi

96. 
    Fintex nima?
    
    1. 
       Kalit so’z: Blokcheyn, tuzilishmoliyaviy texnologiyalari Qaerda pul mavjud bo'lsa va yangi texnologik usullar ko'payadi, tezlashadi, ularni topish, foydalanish, uzatishni soddalashtirishda, "fintech" atamasi o'rinli bo'ladi.Shunday qilib, fintech an'anaviy moliya institutlari bilan raqobatlasha oladigan zamonaviy texnologiyalar va innovatsiyalardan foydalanadigan kompaniyalardan tashkil topgan sanoat.Fintechs moliyaviy xizmatlar sohasida, lekin birinchi navbatda moliya institutlari tomonidan qo'llaniladi. Fintech NATO tomonidan biz foydalanayotgan moliyaviy xizmatlar, jumladan, mobil toʻlovlar, pul oʻtkazmalari, kreditlar, mablagʻ toʻplash va aktivlarni boshqarishga qaratilgan.Fintech moliya sohasida ilg‘or texnologiyalarni yaratib, joriy bank tizimini takomillashtirmoqda.
       
97. 
    Raqamli texnologiyalar
    
    1. 
       Kalit so’z: RI tuzilishI
       

Javob:Kompaniyalar orqali raqamli mahsulotlar va xizmatlar ishlab chiqarish. Elektr va transport kabi raqamli xizmatlar makro darajadagi barcha iqtisodiy faoliyat uchun universal shart -sharoitlarni yaratadi. Jahon iqtisodiyoti raqamli texnologiyalar yordamida makroiqtisodiy faoliyatning barcha turlarini o'z ichiga oladi.

96. 
    Sun’iyintellektmuammosi
    
    1. 
       Kalit so’z: AI texnologiyalar rivojlanishi
       

Javob: Microsoft 2015 y Terrarium deb nomlangan turnirga mezbonlik qildi. Dasturchilar sun'iy hayot yaratishga da'vat etildi. Bu, ehtimol, bunday musobaqalarning eng mashhuri, lekin umuman olganda, ular juda ko'p - g'ayratli tashkilotchilar muntazam ravishda robotlar urushi yoki Yupiterning mustamlakachiligini o'ynaydigan dasturlarni yaratishni taklif qilishadi. Hatto kompyuter viruslaridan omon qolish uchun musobaqalar ham mavjud. Ijtimoiy tarmoqlarda tez-tez ko'rinib turganidek, AI, mashinani o'rganish, chuqur o'rganish va neyron tarmoqlar bilan birgalikda kuchli kombinatsiya bo'lishi mumkin. Korxonalar sun'iy intellektdan tejamkor foyda olish, ish jarayonlarini tartibga solish, mijozlar tajribasini yaxshilash, chatbotlar orqali yanada samarali muloqot qilish, mijozlar ehtiyojini qondirish darajasini oshirish va xaridorlarning xatti-harakatlari to'g'risida tushuncha berish uchun foydalanishlari mumkin.Bundan tashqari, mashinani o'rganish katta ma'lumotlar to'plamini tahlil qilishi va keng ko'lamli tushuncha berishi mumkin. Hozirda biz mashinalarni o‘rganish va sun’iy intellekt biznesni faollashtirish uchun qanday qilib birgalikda ishlashi mumkinligini ko‘rib chiqmoqdamiz. Hozirgi ilovalar sun'iy intellektning imkoniyatlari va funksiyalarini biznes talablarini qondirish uchun moslashtirish uchun to'liq tushunadigan echim etkazib beruvchilar uchun katta o'sish salohiyatini beradi.
Bugungi kunda sun'iy intellekt tor AI (yoki zaif AI) deb nomlanadi, chunki u tor vazifani bajarish uchun mo'ljallangan (masalan, faqat yuzni aniqlash yoki faqat Internetda qidirish yoki faqat mashina haydash). Biroq, ko'pgina tadqiqotchilarning uzoq muddatli maqsadi umumiy AI (AGI yoki kuchli AI) yaratishdir. Garchi tor AI odamlarni o'ziga xos vazifa - shaxmat o'ynash yoki tenglamalarni echish kabi vazifalardan ustun qo'ysa-da, AGI deyarli barcha bilim vazifalarida odamlardan ustun turadi

96. 
    Kiberjinoyatnima? Kiberterrorizm.
    

Kiber-jinoyatchilik atamasi kompyuterlar, tarmoqlar yoki internetni qamrab oluvchi jinoiy faoliyatni nazarda tutadi.Kiber-jinoyatning umumiy misollari quyidagilardir: Identifikatsiya o'g'irlanishi
Phishing Hacking Jinoiy harakatlarga olib keladigan har qanday axmoqlik yoki yolg'onchilik Spyware
Kiberterrorizm ning ishlatilishi Internet orqali siyosiy yoki mafkuraviy yutuqlarga erishish uchun odam o'lishiga yoki tanaga jiddiy shikast etkazishga olib keladigan yoki tahdid qiladigan zo'ravonlik harakatlarini amalga oshirish. tahdid yoki qo'rqitish. Ba'zida bu Internet-terror akti deb hisoblanadi terrorchi faoliyati, shu jumladan qasddan, keng miqyosda buzish harakatlari kompyuter tarmoqlarikabi vositalar yordamida, ayniqsa, Internetga ulangan shaxsiy kompyuterlar kompyuter viruslari, kompyuter qurtlari, fishingva boshqa zararli dasturiy ta'minot usullari va dasturiy ta'minot skriptlari

96. 
    Kriptovalyutalarningafzalliklarivakamchiliklari