Раҳмонов Улуғбек Каримович

 
Мактабгача таълим муассасалари 
таълим-тарбиясида мусиқанинг ўрни 
 
Режа: 
1. Таълим-тарбия жараёнида мусиқанинг ўрни.
2. Болаларнинг мусиқавий қобилиятларини ривожлантириш йўллари.
Мактабгача 
таълим 
муассасасида 
бола 
ва 
унинг 
қобилиятларининг ўсиши катта киши томонидан уюштириладиган 
фаолиятда: қўшиқ, ритмика, мусиқа тинглаш ва мусиқа асбобларини 
чалишда содир бўлади. Болалар ўзларининг мусиқа эшитиш 
тажрибалари асосида ўз тасаввурларини қўшиқ, ўйин, рақс ижодида 
намоён қилишга ва мусиқа саводининг оддий мазмунларини 
эгаллашга қодирдирлар. Шу билан бирга, фаолиятнинг ҳар бир тури 
умуман мусиқа қобилиятларининг ўсишига, махсус қобилиятларнинг 
шаклланишига масалан, қўшиқ айтиш, овоз ва куй қобилиятининг 
таркиб топишига ёрдам беради. 
Буларнинг барчаси турли ташкилий шаклларда: машғулотларда, 
ўқишдан ташқари ишларда ва мустақил фаолиятларда бўлиб ўтади.
Барча болалар билан бир вақтда ва мусиқа амалиётининг барча 
турлари бўйича режали олиб бориладиган машғулотлар ишнинг энг 
муҳим шакли ҳисобланади. Мактабгача таълимда ўз ишини 
режалаштирар экан, машғулот олиб борувчи болалар билан 
бўладиган ҳар бир учрашувнинг аниқ вазифаларини аниқ-равшан 
билиши керак, ўқув қўлланмани бутун ўқув даврига тақсимлайди. У 
бутун жамоага мурожаат қилар экан, ҳар бир болани ўз назар-
эътиборида тутади. Бу уни машғулотни ўсиб боришига, болалар 
эътиборини усталик билан бошқа томонга буришга, уни ижро 
этилаётган мусиқа мазмунини тўғри идрок этишга йўллашга мажбур 
қилади. Шу билан бирга машғулотлар ягона режа билан 
марказлашган бўлиши керак. 
Амалиёт жараёнида машғулотлар ўтказишнинг қуйидаги тартиби 
шаклланган: болаларнинг тинглаш қобилиятини, эътиборини тўплаб 
ҳамда яхши уюштирадиган музикали-ритмик машғулотларни 
режалаштириш. Шундан кейин болалар сокин, эътиборини четга 
қочирмай ўтириб, қўшиқ айтадилар ва мусика тинглайдилар. Улар 
ўзларини, ўртоқларини, мусиқа тарбиячисининг кўрсатмаларини 
тинглаб, ашула айтадилар, эшитиш қобилиятини ўстириш 
машқларини, қўшиқ айтиш импровизациялари учун ижодий 

---

82 
топшириқларни бажарадилар, янги қўшиқлар ўрганадилар, яхши 
таниш 
бўлганларини 
такрорлайдилар. 
Машғулот 
охирига 
яқинлашганда тинч ҳаракатлар билан якунланадиган ўйин, рақс, 
хороводлар ўтказилади. 
Мусикавий тарбия жараёнида бир қатор мухим вазифалар амалга 
оширилади.