Rahim Vohidov, Husniddin Eshooqutov

Chu Bonu krdi mundoq turfa holat,
Anga xud bor edi jondin malolat;
Chiqib gardun sori afoni oning,
Fioni birla chiqti joni oning.
Chu Shirin joni erdi onsiz ldi,
Damekim ldi onsiz, jonsiz ldi (8, 447-448). Dostonning asosiy voqealari qirqqa yaqin fazl egalarr blgan

donishmandlarning bir xil tush krishi hamda Farhodning kkaldoshi Bahromning Arman lkasiga lashkar tortib Sheruyani malub etishi va yurtda adolat rnatilishi bilan nihoyalanadi. Asardagi tush lavhasi undagi yetakchi oyani teran tahlil etish uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Unda tasvirlanishicha, benihoya gzal jannat boida Farhod va Shirin bir qasr ichra nurdan yasalgan taxt uzra barqaror turadilar. Mehinbonu ham shu yerda, sevishganlarning ota-onalari ham bu zavq-u shavqdan bahramand emishlar. Shoirning xulosasiga kra, ishq tida poklanganlar va ularning yaqinlari Farhod-u Shirinning

Vujudin rtab ul sz-u gudozi,
Haqiqatqa badal bldi majozi (8, 449)- tufayli bu saodatga loyiq krildilar.
Dostonda idrok etilishi nihoyatda murakkab bir mavzudan bahs etiladi. Jumladan, Xoqon, Mulkoro, Bahrom, Qoran, Moniy, Mehinbonu, Shopur singari obrazlar ham zohirbin kishilar vakili bo⁽lsalar-da, ular ilohiy fayzdan bahramand blib, komillik sari intiluvchi Farhod va Shiriiiga zulm qilishmaydi, ulaiga madadkor blishga tayyor turishadi. Xusrav, Buzrug Ummid, Sheruya, rnakkora zol esa nafs bandalari, ularning qalbi zuim va qabohat, makr-hiyla maskanidir. Msher Navoiy Farhod va Shirin singari komil insonlarai komil jamiyat vujudga keltirishi va avaylab asrashi lozimligidan quvchilarga saboq beradi. Bahromning alabasi, Arman lkasida adolatning tantana qilishi buning yorqin namunasidir. Asardagi Suhaylo, Xizr, Suqrot obrazlari orqali haqsevarlik, insonsevarlik oyalari ilgari suriladi. Shuningdek, ular vositasida inson olamning gultoji ekan, uning tafakkur doirasi kengligi, ma'rifati, hamida axloq-u najib fazilatlari bilan zini komillik rutbasida krishga qodirligiga ishora etiladi. Doston sngidan Shoh arib Mirzoga nasihatlarning rin olishi zamirida esa ulug* shoirning adolatli jamiyat qurish orzusi z ifodasini topgan.