Rahim Vohidov, Husniddin Eshooqutov

Jismimda isitma kunda mahkam bladur, Kzdan chadur uyqu, chu oqshom bladur. Har ikkisi amim birla sabrimdek, Boron sayi bu ortadur, ul kam bIadur. Yigirma besh — yigirma olti kun davom etgan bu kasallik dori-darmon bilan nglanmaydi. Uyqusizlik va tashnalik Boburshohni holdan toydiradi. U hayotning achchiq-chuchugini krgan tajribali podshoh sifatida yaqinlariga vasiyatini ma'lum qiladi. Humoyunga adolatli siyosat yuritishni, ukalari bilan oralarida bo⁽lgan gina-kudratlarni unutishni ta'kidlaydi. Umrini jang-u jadallarda tkazgan Boburshoh 1530-yilning 26-dekabrida Agrada vafot etadi. Keyinchalik uning xoki vasiyatiga kra Kobulga kchiriladi.
Bobur Mirzoning umri ts-tpolon, urush-yurishlarda tgari blsa ham, z davrining ilor fani yutuqlarini juda tkir va betakror aql-zakovati bilan puxta egalladi. Atigi qirq y yetti yil umr krgan olijanob inson va ulu shoh avlodlarga zining bebaho adabiy, ilmiy merosini qoldirdi. U yigirma yoshida (1503-yilda) «Xatti Boburiy»ni kashf qildi. Sharq mumtoz adabiyotining turli janrlarida ajoyib she'rlar yozib, devon tartib berdi. «Boburnoma»day ulkan hajmli tarixiy-badiiy asarini yaratib,
turkiy nasr imkoniyatlarining beqiyos ekanligini amalda isbotladi. Adabiyotshunoslik borasida turkiy aruzning xususiyatlariga oid «Muxtasar» asarini yozdi. Din asoslariga baishlangan she'riy risolasi «Mubayyin»ni yaratdi. Shuningdek, naqshbandiy tariqatining peshvosi Xoja Ahrori Valiyning «Volidiya» asarini she'riy usulda turkiy tilga tarjima qildi. Bulardan tashqari, Bobur Mirzoning musiqa va harbiy bilimlarga oid risolalar yozgani ham manbalarda bayon etiladi, biroq bu asarlarning taqdiri hamon noma'lumligicha qolmoqda.
12.3. Bobur Mirzo she'riyati. azallarining mavzulari va badiiyati
Bobur Mirzo she'riyati uning knglida nihon saqlangan tuyularining salohiyatli shoir qalamida sayqallashtirilgan badiiy in'ikosidir. Bu she'riyat Sharq mumtoz adabiyotining Nizomiy Ganjaviy, Amir Xusrav Dehlaviy, Mavlono Lutfiy, Alisher Navoiy singari yetuk shoirlari nazmiy an'analarining ziga xos davomi hamda boburona uslubdagi takomili blishi bilan nihoyatda qimmatlidir. Bu ulu sz san'atkorining nazmiy yaratmalari XVI asrning yirik muarrixlari Mirzo Haydarning «Tarixi Rashidiy» asari hamda shu davrda yashab ijod etgan adabiyotshunos Hasanxja Nisoriyning «Muzakkirul ahbob» tazkirasida nihoyatda yuksak bahoga munosib kriladi. Zamondoshlari turkiy she'riyatda Alisher Navoiydan sng biror shoir Bobur Mirzochalik gzal badiiy durdonalar ijod etolmaganligini e'tirof etishadi. Bizningcha, ulu shoirning she'riy merosi quyida keltirilgan faxriya baytidagi fikiga uzukka kz qygandek mosdir: