Rafiyev yengil aòLEÒika va uni o‘QIÒish meòodikasi

Yerga tushish. 
Yerga to‘g‘ri tusha bilishning uzoqroqqa
sakrashdagi ahamiyati juda katta. Yerga tushishi yaxshi bo‘l-

---

266
magani uchun yaxshi na-
tijaga erisha olmaydigan
sakrovchilar ozmuncha
bo‘lmaydi.
Har qanday usulda
sakraganda ham, yerga tu-
shishdan sal ilgari ozroq-
qina bukik oyoqlarni ol-
g‘a tomon «uloqtirib»
yuborib, tovonlari tosdan
ozgina pastda qoladigan
darajagacha yuqori ko‘-
tarish kerak (94-rasm). Gavda haddan tashqari oldinga
bukilmasligi kerak, chunki bunda oyoqlarni yuqoriga faol
ko‘tarish qiyinlashib qoladi.
Uzunlikka sakrashning hamma usullarida ham yerga
tushish bir xil bo‘ladi. Sakrovchining tovoni qumga tekkan
zahoti oyoqlar bukila boshlaydi – bu yerga tushishni
mayinlashtiradi va sakrovchi tayanchdan o‘tib ketguncha
UOM
ni pastlatib olg‘a suradi.
Yerga «cho‘qqayib» tushish variantida (95-
a
rasm)
sakrovchi tushishga tayyorlanayotganda gavdasini oldinga
kamroq engashtiradi, lekin oyoqlarini faolroq yuqori ko‘-
taradi. Sakrovchining bu
harakati 
UOM
o‘zining dast-
labki uchib chiqish daraja-
sigacha, ya’ni depsinish tu-
gayotgan paytdagi balandligi
darajasiga qaytgan paytda
boshlanadi. Yerga tushishga
yaqinlashayotganda sakrov-
chi tos-son bo‘g‘imini yoza
borib, tosni va oyoqlarni ol-
dinga chiqaradi, gavdani esa
94-rasm.
 Uzunlikka sakrovchining
yerga tushish oldidagi xarakterli
holatlari.
95-rasm.
 Yerga o‘tirib (a) va
g‘ujanak bo‘lib (b) tushishning
chizmasi.
UOM
a
b
3
4
1
2
K

---

267
orqaga olib qochadi. Sakrovchi tosni sal oldinga chiqarib,
oyoqlarni olg‘a «uloqtirib» yuborsa, o‘z 
UOM
trayekto-
riyasining yer bilan kesishadigan joyiga yaqinroqda qumga
tushishi mumkin.
G‘ujanak bo‘lib qo‘nish variantida (95-
b
rasm) sakrovchi
oyoqlarini yuqori ko‘tarish bilan birgalikda gavdani oldinga
engashtiradi.
Sakrovchining gavdasi oldinga qanchalik ko‘p engashsa,
oyoqlarni yotiqlikgacha ko‘tarish shuncha qiyinlashadi. Shun-
day qilib, sakrovchi g‘ujanak bo‘lib yerga tushganda, nazariy
mumkin bo‘lgan nuqtaga yeta olmaydi. (V.M.Dyachkov
hisobicha 25 sm cha beriga tushadi).
Yerga tushgandan keyin oldinga chiqib ketishning uchta
asosiy usuli bor: 1) juda ham past cho‘nqayib, qo‘llarni
shiddat bilan harakatlantirish; 2) oyoqlarni yelka kengligida
kerib yerga tushish, bunda gavdani o‘ngga yoki chapga burib,
ikki tizza orasiga ko‘proq engashish hisobiga 
UOM
ni yanada
pastroq tushirishga imkon hosil bo‘ladi; 3) bu usul birinchi
usulga o‘xshash, lekin bunda yerga tushgandan keyin, tosni
ilgarilatib va biron yonga yiqilaturib tayanch ustidan o‘tiladi;
sakrovchi pastga yiqilishni (bunda 
UOM
yanada past tushadi),
binobarin ildamlashni davom ettirib orqaga yiqilish mumkin
bo‘lgan kritik nuqtadan oldinga o‘tib oladi. Bu usullardan
eng mukammali mana shu uchinchisidir.