Rafiyev yengil aòLEÒika va uni o‘QIÒish meòodikasi

Uchish fazasi. 
Depsinishdan keyin, sakrovchi ballistik
egri chiziq bo‘ylab 
UOM
trayektoriyasini hosil qilib uchish
fazasiga o‘tadi. Gorizontal tezlik vertikal tezlikdan ancha

---

260
ortiq ekani sakrovchining uchib chiqish burchagi eng yaxshi
(45°
ga yaqin) bo‘lishiga to‘sqinlik qiladi. Jahondagi eng
kuchli sakrovchilarda bu burchak ayrim paytda 25°
 
gacha
yetadi. Ko‘pincha esa u 17–23° ga teng bo‘ladi.
Sakrashning uchish fazasini, ko‘tarilishga, uch usuldan
biriga mansub bo‘lgan harakatlar bilan («oyoqlarni bukib»,
«ko‘krak kerib» va «qaychi») uchishni davom ettirishga va
yerga tushishga ajratsa bo‘ladi.
Ko‘tarilish uzunlikka sakrashning barcha usulida asosan
bir xildir. Depsinishdan keyin depsinuvchi oyoq bir oz orqada
qoladi, keyin esa sonning oldinga ko‘tarilishi va boldirni
orqaga harakati natijasida bukila boshlaydi. Shu bilan bir
vaqtda silkinch oyoq sonning pastga va boldirning inersiya
bilan oldinga harakati natijasida yozila boradi.
Ko‘tarilib chiqqan zahoti gavda, taxminan, depsinishdan
keyingi holatda bo‘ladi. Qo‘llar sal pastga tushib, muvozanat
saqlanadi. Bunday o‘tish holati «uchish qadami» deb atalib,
sakrovchi ko‘tarilib chiqqan zahoti shunday holatda bo‘ladi.
Buning davom etishi sakrash uzoqligining chorak qismidan
nariga o‘tmaydi. Uchish qadami «qaychilash» bilan, ko‘krak
kerish yoki oyoqlarni bukish bilan tugaydi. Sakrash usuliga
qarab (aniqrog‘i, uchish fazasidagi harakat qanday ekaniga
qarab) uchish qadamida ba’zi bir xususiyatlar bo‘lishi
mumkin. Lekin qadam harakatning asosiy tuzilmasi bir xildir.
Sakrashning qanday usuli bo‘lmasin sakrovchi, uchish
qadamida boshlagan boshqa harakatlar bilan birgalikda, tosni
oldinga chiqarishi kerak. Shunday qilib, barcha uzunlikka
sakrash usullaridan uchib chiqqandan keyin gavda orqaga
engashadi. Depsinishning yakunlovchi holatida gavdani
shiddat bilan oldinga tashlash gavda oldinga aylanib ketishiga
va muvozanat yo‘qolishiga sabab bo‘lishi mumkin. Buning
oldini olish uchun, sakrovchi depsinib bo‘lgan zahoti tezda
gavdani orqaroq tashlab, bir yoki ikkala qo‘lini yuqorilatib
orqaga harakatlantirishi, silkinch oyoqni oldinga cho‘zib

---

261
to‘g‘rilashi, unday keyin esa pastga tushishi kerak. Agarda
mana shunday harakat odat tusiga kirib qolsa, muvozanatni
yo‘qotmay sakrash va yerga barvaqt tushib qolmaslik mumkin
bo‘ladi. Keyinchalik orqaga engashishni, ikki qo‘lni va
silkinch oyoqni uchish fazasi boshida to‘g‘ri harakatlantirishni
bilib olgandan keyin, dadilroq depsinaversa bo‘ladi. Bunda
sakrovchi muvozanat yo‘qotish g‘amini yemaydi.