Радиотехник тизимлар назарияси асослари

3.7-rasm. Vizual qo‘shaloq va spektral qo‘shaloq yulduzlar uchun bu
yulduzlarni tekshirishdan aniqlangan yulduzlar massasiga m u n o sab a t Lb~lTt> 28
asosan tuzilgan massa- yorqinlik diagrammasi. ko‘rinishga ega. Ko‘rinib
104



luribdiki, ko‘pchilik yorqin yulduzlar uchun massa-yorqinlik bogManishi ularning massasini baholash uchun qoniqarlidir. 3.2 -jadvalda harxil spek- iral sinfga kiruvchi yulduzlarning o‘rtacha massalari Quyosh birliklarida bcrilgan.
3.2-jadval
Spektr c Spektr c Spektr c c ^{Spektr c} 05-07 32.7 _{AO 4 gGO} ^3.2 dGO dG5 ^1.25
08-09 23.3 ^{3.7 dKO 1.07}
_{B0-B2 13.6} A5 2.2 gG5 gKO 3.9 _dK5 ^0,85
_{B4-B4 10.2} F0 1.8 gK5 gMO ^5.2 _dMO ^0,65
_{B5-B7 4.7} F5 1.5 gM5 5.7 _dM5 ^0,52
9.2 0,38
Yuqoridagi munosabatdan fQ) = L°25 = 10OI(MOM) = 3*1001Mekanligini lopish mumkin.
D) Radius-yorqinlik bog‘lanishlari. Yuqorida biz yulduzlarning yorqinligi
ulaming spektral sinfiga va radiusiga bog'liqligini ko‘rgan edik. Bosh ketma- ketlik yulduzlari uchun yorqinlik bilan radius orasida L = R52 statistik bog‘lanish borligi topilgan. Bu yerda L va R mos ravishda Quyosh yorqinligi va radiusi birliklarida ifodalangan. Agar endi L = 1.3IT|)39 ligi hisobga olinsa, radius bilan massa orasida R = lt])3/4bog‘lanish borligini topamiz. Shuningdek,
effektiv temperatura bilan massa orasida Te = ~ ITj)0-6bog‘lanishni ham chiqarish mumkin.
Hisoblashlaming ko‘rsatishicha Quyosh atrofida bitta o‘ta gigantga 1000 ta gigant, 10 millionta bosh ketma-ketlik yulduzi to‘g‘ri keladi.
Koinot fazoning bir hajm birligiga to‘g‘ri keladigan ITJ) massali yulduzlar soni massa funksiyasi f(TT|?) orqali ifodalanadi. Yulduzlarni sanash yo‘li bilan topilgan massa funksiyasini quyidagi formula orqali ifodalash mumkin:
const
T O = 2,35 ^(3.10)
Bu formulaga ko‘ra massasi o‘n Quyosh massasi (tTj) = lOlt])0) ga teng har bir yulduzga 220 ta Quyosh singari yulduz va har bir Quyosh singari yulduzga massasi unikidan o‘n marta kam ( 11]) = O.111])0) 220 ta yulduz to‘g‘ri keladi.