Радиоэлектроника асослари муҳаррир — Қ. Азимов

ренциалловчи RL—занжир. жараёнлари тасвири


(2.32) ва (2.33) лар асосида занжирнинг ўтиш характе- ристикасини аниқлаймиз:
(2.34)
Агар чиқиш кучланиши L индуктивлик ғалтаги ор- қали олинса (2.16- расм), токнинг характери ўзгармай- ди, яъни у (2.32) орқали ифодалана беради. Шунга кўра чиқиш кучланиши қуйидагича бўлади:
(2.35)
(2.32) — (2.35) ифодалар шуни кўрсатадики, RC — занжирдаги каби RL — занжирда ҳам ток кучи билан кучланиш экспоненциал қонун бўйича ўзгаради. Уларнинг ўзгариш тезлиги ҳам занжирнинг вақт доимийсига боғлиқ бўлиб, унинг ортиши билан занжирдаги ўтиш жараёнлари сусайиб боради (2.17-расм).
Шундай қилиб, занжирнинг ўтиш характерис- тикаси ундан ўтаётган сигналнинг вақт бўйича қандай ўзгариб чиқишини баҳолаш имконини беради.


2.7. Электр занжирининг стационар характеристикалари


Маълумки, барча электр занжирларини тузилиши- дан қатъий назар деб қараш мум- кин (2.1-расм). Агар занжирда электр манбаи бўлса, у актив, акс ҳолда эса, актива тўрт қутбли система пассив тўрт қутбли система деб аталади.
Электр занжирини асосий характерловчи катталиги унинг комплекс узатиш коэффициентидир. У чиқиш сигнали амплитудасининг кириш сигнали амплитуда- сига нисбати кўринишида ифодаланади:
(2.36)
Бунда, —узатиш коэффициентининг модули;
φ = φ₂ — φ₁ — тебранишлар орасидаги фаза фарқи. Демак, занжирнинг узатиш коэффициенти чиқиш куч­ланиши кириш кучланишининг қанча қисмини ташкил этишини кўрсатади. Унинг комплекс катталик бўлиши занжирда энергия тўпловчи элементлар қатнашиши би­лан характерланади. Шунинг учун у частотага боғлиқ миқдордир:
Комплекс узатиш коэффициентининг модули К=К(ω)— занжирнинг амплитуда — частотавий ёки час- тотавий характеристикаси деб, аргументи — φ = φ (ω) - эса, занжирнинг фазавий характеристикаси деб ата­лади.
Занжирнинг частотавий характеристикаси занжир- дан гармоник бўлмаган тебраниш ўтганда унинг таш­кил этувчиларининг амплитудалари қандай ўзгари- шини кўрсатади. Бу ўзгаришлар частотавий бузилишлар деб юритилади.
Занжирдан гармоник бўлмаган тебраниш ўтганда ташкил этувчиларнинг фазавий муносабатлари қандай ўзгаришини унинг фазавий характеристикаси ифода- лайди. Бу ўзгаришлар фазавий бузилишлар дейилади.
Занжирда содир бўладиган частотавий ва фазавий бузилишлар биргаликда чиқиш сигнали шаклининг ўзгаришига сабабчи бўлади.