Радиоэлектроника асослари муҳаррир — Қ. Азимов

7.1- ж а д в а л

Х1	Х2	У
		ЙЎҚ(НЕТ)	ЁКИ(ИЛИ)	ВА(И)
0 0 1 1	0 1 0 1	1 1 0 0	0 1 1 1	0 0 0 1

Агар ракамли сигналлар қуйи («0») ва юқори («1») сатҳли кучланишлар орқали ифодаланишини ҳисобга олсак, мантикий амаллар иккита тенг кучли ҳисоблаш системаси орқали ифодаланиши куринади. Улар мусбат ва манфий мантиқли системалардир. Мусбат системада мантиқий «1» сигналнинг юқори кучланишига, мантиқий «0» қуйи кучланишига тўғри келса, манфий систе­мада бунинг акси бўлади. Шунга кўра хақиқийлик жад- валидан ЁКИ ва ВА амалвридаги ўхшашликни аниқлаш мумкин. Мусбат мантиқ асосида бажарилган ЁКИ амали манфий мантиқда бажариладиган ВА амалига мос келади ва аксинча. (Жадвалдаги ЁКИ амалидаги «I» ни «0»га, «0»ни «I»га алмаштирилса, ВА амали қийматлари ҳосил бўлади). Бу мантиқий алгебра амал­ларининг қўшалоқлик хусуиятини кўрсатади.
Мантиқий амаллар мантиқий элементларда амалга оширилади. Мантиқий элемент тшғри тўрт бурчак шаклида кўрсатилиб, унинг ичига бажариладиган амалга мос белги қўйилади. Унда «I» белги ЁКИ амалини, & белги — ВА амалини, чиқишга қўйилган «0» белги —ЙЎҚ, яъни инверсия (инкор) амалини ифодалайди. Улар 7.1- расмда кўрсатилган.
7.1- расм. Мантиқий элементнинг белгиси; а-ЙЎҚ схемаси, б-ЁКИ схемаси, в-ВА схемаси.