Radioaktivlik mavzusidan masalalar echish metodikasi

2.2 Kimyoviy element atomlarining izotop, isobar va izoton tarkibini aniqlashga doir masalalar
Izotoplar tabiatda keng tarkalgan bo’lib, tabiiy izotoplar aralashmasidan tashkil topgan. Tabiiy element izotopi nisbiy atom massasi ana shu izotoplar molyar ulushiga karab har xil foiz miqdorlarda bo’ladi. Molyar ulush berilgan modda miqdorining moddaning umumiy miqdoriga nisbati tushuniladi.
χ(A) – A moddaning molyar ulushi; n(A) – A moddaning miqdori;
n – moddalarning umumiy miqdori.
Agar A modda B va V izotoplar aralashmasidan iborat bo’lsa, umumiy miqdor quyidagicha bo’ladi:
n(A) = n(B) + n(V).
1-masala. 41,9 g ⁶³Zn va ²⁶Al izotoplardan iborat aralashma 11,002178∙10^-6 kg elektron saqlaydi. Aralashmadagi har bir izotoplarning massa ulushini % da aniqlang? (m_(e)=1/1836)

Ar( Zn)= 63 u.b. Ar(Al) =26 u.b. m(e)=1/1836 m(aralash)= 41,9 g m(ar.elektron)=11,002178 kg

(^63 Zn )-? (^26Al)-?

Yechimi:
1-usul. Bir noma’lumli algebraik tenglama tuzish
Izotoplar aralashmasidagi m(⁶³Zn) ni X va m(²⁶Al) ni 41,9-Xbilan belgilanadi.
Proporstiya tuziladi va har bir izotopdagi elektronlar soni hisoblanadi.


So’ngra izotoplar aralashmasidagi elektronlar soni hisoblanadi.
1ta e^-.........................1/1836 g
x...........................11,002178∙10^-3g

Bir noma’lumli algebraik tenglama tuziladi:

m(²⁶Al)= 41,9-31,5=10,4 g.
Aralashmadagi har bir izotopning massa ulushi % da hisoblanadi: