Рақамли иқтисодиёт Дилором тожибоева. Рақамли иқтисодиёт ва унинг таълим тизимига талаблари 3 Маркетинг

Элнорахон МУМИНОВА, 
ФарПИ Иқтисодиёт кафедраси мудири, и.ф.н. 
Корпоратив молиявий бошºарув жараёнида блокчeйн 
тeхнологиясини ºўллаш истиºболлари
Перспективы применения блокчейн-технологий в 
корпоративном финансовом управлении
Prospects for application of blockchain technologies in corporate 
financial management
УЎТ:336.74
Калит сўзлар: 
корпоратив молиявий бошқарув, консорсиум ва хусусий блокчейн, иқтисодиётни 
рақамлаштириш, молия бозори, банкинг, соғлиқни сақлаш, суғурта. 
Бугунги кунда миллий иқтисодиётни ривож-
лантириш, макроиқтисодий барқарорликни му-
стаҳкамлаш, хорижий инвестицияларни жалб қи-
лиш, саноатни модернизациялаш ҳамда замонавий 
юқори технологияли ишлаб чиқаришни барпо этиш 
мақсадида қатор чора-тадбирлар амалга оширилиб 
келинмоқда. 2008 йилдан 2019 йилгача бўлган давр 
иқтисодиётнинг кўплаб соҳаларида, жумладан, мо-
лиявий соҳада бурилиш даври бўлди. Мазкур вақт 
ичида банкирлар, иқтисодчилар ва оддий одамлар 
онгида илгари маълум бўлмаган иккита тушунча – 
“криптовалюта” вa “блокчейн” мустаҳкам ўрнашиб 
қолди. Қуйидаги 3 та асосий омил: фирибгарлик-
дан ҳимоя қилиш; корхонанинг мустақиллиги; ано-
ним фойдаланиш имкониятлари, янги рақамли ва-
лютани доимий равишда оммалашишини белгилаб 
беради ва молиявий соҳани ривожлантиришнинг 
устувор йўналишларини тушунтиришда муҳим 
омил бўлади. 
Молиявий бозорда крипитовалюта билан боғ-
лиқ бўлган блокчейн технологияси тушунчаси ҳам 
пайдо бўлди. Блокчейн технологияси молиявий 
операцияларни тез, арзон, самарали ва хавфсиз 
юритиш, корхоналар учун зарур бўлган маълумот-
ларни сақлаш, шунингдек, маҳсулот етказиб бериш-
ни занжирли кузатиш орқали харидорлар билан 
ишлаш самарадорлигини ошириш имконини тақ-
дим этади [1].
Айни вақтда блокчейн технологиясини молия-
вий соҳада қўллаш тобора жадаллашиб бормоқда. 
IBM C-Suite Study 2017 маълумотларига кўра, 
сўров ўтказилган корхоналарнинг 30 фоиздан 

---

97
Biznes-Эксперт
№ 7, 2020
ИСТИªБОЛ
кўпроғи молиявий сектога тегишли бўлиб, блок-
чейн технологияларини қўллашга қизиқиш билдир-
моқда. Блокчейн технологиясини кенг қамровда 
жорий этиш банклар фаолиятига, тўлов тизимла-
рига, брокерлик фирмаларига ва иқтисодиётнинг 
бош қа тармоқларида фаолият олиб бораётган кор-
хоналарнинг молиявий фаолиятига самарали таъ-
сир кўрсатади. Ўз фаолияти давомида блокчейн 
технологиясидан фойдаланаётган тармоқларнинг 
тузилишини 1-чизмада кўришимиз мумкин.