Рақамли илмий кенгаш андижон машинасозлик институти мухтаров махмуджон марифович

6-жадвал
Андижон вилоятида айрим тўқимачилик саноат корхоналарида маркетинг самарадорлиги ҳолати (коэффициент)²⁴

Йиллар	“Skorton tekstil”МЧЖ	“Saxovat Teks”МЧЖ	"Xo'jaobod turon tekstil" МЧЖ
2011 йил	0,70	0,69	0,56
2015 йил	0,69	0,75	0,49
2020 йил	0,68	0,72	0,62
2021 йил	0,71	0,80	0,54

= =0,71

“Skorton tekstil” МЧЖда маркетинг самарадорлиги кўрсаткичи 2021 йил учун 0,71 коэффицентни, 2011 йили 0,64 коэффицентни, 2015 йили 0,69 коэффицентни ва 2020 йили 0,68 коэффицентни ташкил этган. “Saxovat Teks” МЧЖ да 2021 йили бу кўрсаткич 0,8 коэффицентга тенг бўлган ва 2015 йилга нисбатан 6 фоизга, 2020 йилга нисбатан 14 фоизга яхшиланган.

Корхоналар фаолиятида ишлаб чиқарилган маҳсулотлар бозори йилдан-йилга кенгайиб бормоқда (2-расмга қаранг).

2-расм. Тўқимачилик саноати корхоналарида сотилган маҳсулотларни экспорт улуши (фоиз)²⁵.
Тадқиқот даврида “Skorton tekstil” МЧЖда ишлаб чиқарилган асосий маҳсулотларни 2021 йилда 86 фоизи экспорт қилинган, бу 2015 йилга нисбатан 110 фоизни ташкил этган бўлсада, корхонани экспорт ҳажми ва маҳсулот ишлаб чиқариш ҳажми ортган лекин рентабеллик кўрсаткичи бир мунча пастлаган, бу бевосита маҳсулот сотиш асосида фойдани ошириш резервларига алоҳида эътибор қаратиш зарурлигин кўрсатмоқда.
“Skorton tekstil” МЧЖда ярим тайёр калава ип экспорт асосий улушни эгаллаган бўлиб, 2021 йили умумий экспортнинг 89,2 фоизини ташкил этган бўлиб, 10,8 фоиз тайёр тикув маҳсулотлари ва тайёр мато экспортига тўғри келган. "Xo'jaobod turon tekstil" МЧЖда маҳсулотни сотиш ҳажми 2021 йилда умумий ишлаб чиқарилган маҳсулотни 96,1 фоизи реализация қилинган, 84 фоиз маҳсулот экспорт қилинган ва бу 2011 йилга нисбатан 7 баробарга ортган бўлса, 2015 йилга нисбатан 149,0 фоизни ташкил этган. Корхона 88 фоиз трикотаж ва тикувчилик маҳсулотлари ва 12 фоиз тайёр мато экспорт қилган. “Saxovat Teks” МЧЖ 2021 йили экспорти таркибини асосини калава ип ташкил этган. Тадқиқот натижаларидан келиб чиқиб корхонада инновацион фаолиятни ривожлантириш асосида молиявий-иқтисодий, техникавий ва маркетинг ривожланишини таъминлашга алоҳида эътибор қаратиш зарур.
Демак тўқимачилик корхоналарида маҳсулотлар диверсификациялаш самарадорлигини таъминлаш асосида иқтисодий самарадорликни оширишасосий вазифалардан бири ҳисобланади. Диверсификвциялаш самарадорлигини юқоридаги аниқлаш методикаси асосида “Skorton tekstil”МЧЖдаги таҳлили (7-жадвал).
(1)
= =

=(0,857*0,965)-(0.8*0,92)=0,091